Twee parfumcritici vonden elkaar door hun gezamenlijke passie : ze werden verliefd en schreven een kritische parfumgids.

“In een van Boris Vians magische romans gaat het over de pianocktail, een vleugel-piano die een cocktail mixt volgens de noten die gespeeld worden en het via een deurtje aflevert wanneer het klaar is. Als de ingrediëntenflesjes gevuld zouden worden met de laatste dertig lanceringen en men een tweejarige vijf minuten losliet op de toetsen, dan zou dit het resultaat zijn.”

Het is een van de vele kleurrijke besprekingen uit Perfumes The Guide van Luca Turin en Tania Sanchez. Turin had al een parfumgids (1992) op zijn naam, Sanchez besprak parfums op de Amerikaanse cosmeticablog Make-upAlley.com. Ze reageerde op zijn blog en er volgde een intensieve correspondentie. Hij vroeg haar om het boek waar hij toen aan werkte na te lezen. Ze ontmoetten elkaar, werden verliefd en stapten vorig jaar in het huwelijksbootje. Hun eerste liefdesbaby werd dit jaar geboren : een kritische parfumgids die met behulp van sterren het kaf (* : afschuwelijk) van het koren (***** : meesterwerk) scheidt. Een kritische evaluatie van parfums is niet zo alledaags, damesparfums voor mannen aanbevelen en omgekeerd al evenmin. Maar conformisme staat niet in het woordenboek van Luca Turin, een charismatische kosmopoliet met Ita-liaans-Argentijnse roots en Sanchez, een vinnige brok Amerikaanse dynamiek. Hun besprekingen zijn scherp, humoristisch en onderbouwd met een grondige technische en historische kennis. Luca haalt er grote namen uit de klassieke literatuur en muziek bij en heeft het over verdwenen gloriën die je grootmoeder als jong meisje droeg. Maar je hoeft geen parfumfanaat te zijn om plezier te beleven aan dit boek, dat vlot leest en vooral zin geeft om parfums te ontdekken.

Dat gevoel heb je ook wanneer je in hun huiskamer in het Londense Camden voor een bibliotheek vol flesjes staat. Het is er een gezellige chaos van dozen en stapels, die zienderogen aangroeien met kostbare vrachtjes die geleverd worden. “Een pakje van Patricia de Nicolaï !” roept Tania enthousiast. “Ze is familie van Pierre Guerlain”, legt Luca uit. “Hij was geen parfumeur, maar wel de CEO van het familiebedrijf. Een voordeel van negentiende-eeuwse families is dat ze veel kinderen hebben. Daarom is Firmenich ( een van de grote parfumproducenten) er bijvoorbeeld in geslaagd om te overleven. De kans dat er toch één goed stel hersenen tussenzit, is groter dan in gezinnen met twee kinderen. Familiebedrijven zijn gedoemd om te sterven als er te weinig keuze is. Zoals bij de meeste koninklijke families, waar de idioten elkaar opvolgden, omdat er niet genoeg waren.”

Waarom hebt u de gids geschreven ?

Luca Turin : Ik schreef een eerste gids in 1992. Sindsdien vroegen verschillende mensen naar een vervolg. Maar er waren genoeg redenen om dat toen niet te doen : ten eerste zat er geen enkele uitgever op te wachten. Bovendien is zo’n gids behoorlijk arbeidsintensief en vond ik niemand die schreef zoals ik. Het internet bracht alles in een stroomversnelling : er ontstonden gemeenschappen van parfumliefhebbers, wat de interesse opwekte van de uitgevers. Nu konden ze immers zien dat er een publiek voor bestond. En zo ontdekte ik het bestaan van Tania, die er behoorlijk over kon schrijven. Je hebt het of niet.

Tania Sanchez : er is veel geluk mee gemoeid : we vonden elkaar, dan ontmoetten we op een magische wijze Tom Colchie, een agent die meteen geïnteresseerd was en de geknipte uitgever wist te vinden. Toen moesten we het alleen nog maar schrijven.

U hebt verschillende achtergronden : u bent een wetenschapper, Tania meer een schrijfster. Geeft dat andere benaderingen en beoordelingen ?

Luca Turin : Tania is meer wetenschapper dan ik : zij heeft een logische geest, wat ik niet heb. Ik heb een wetenschappelijke opleiding gehad, maar ben au fond meer een artistiek type. Terwijl zij fundamenteel een wetenschapper is met een artistieke opleiding.

Ik denk niet dat we daarom anders oordelen. Het meest essentiële verschil ligt in het feit dat zij een vrouw is en ik een man. Ik benader parfums technischer : ik zie ze eerder als kunstwerkjes, terwijl Tania zich afvraagt of ze het zou dragen of niet.

En maakt het een verschil dat Tania Amerikaanse is en Luca Europees ?

Tania Sanchez : Zoals met alles zijn meningen over een kunstvorm aanvankelijk cultureel gekleurd, maar wanneer je iets lang en intensief volgt, krijg je een meer veralgemeende appreciatie. Mensen vinden elkaar in een bepaalde gemeenschappelijke taal. Dat geldt ook voor parfums. Als een Amerikaanse uit een andere generatie – we schelen twintig jaar – zijn mijn referentiepunten anders : mijn moeder kocht geuren in de drugstore, zoals Tabu, terwijl zijn moeder Diorama droeg. We komen uit verschillende richtingen, maar vinden elkaar in de mooie dingen waar je van houdt.

Luca Turin : Tania heeft een veel beter begrip van trends en mode, terwijl ik een beter zicht heb op wie een 1956-replica doet en het voorstelt als nieuw. Tania is bovendien een kind van het internet, opgevoed door Google. Hoewel ik waarschijnlijk een van de grootste internetfreaks ben van mijn generatie, maakt dat toch een verschil.

Luca heeft de meeste colognes voor zijn rekening genomen en Tania heeft iets met oude Amerikaanse klassiekers. Hoe hebt u het werk verdeeld ?

Tania Sanchez : Bij elke doos die binnenkwam, verdeelden we de merken. Als een stel kinderen stonden we te schreeuwen en te graaien.

Luca Turin : Ik pikte er de meesterwerken uit, zodat Tania achterbleef met Britney Spears & co.

Is het dan niet veel leuker om de negatieve besprekingen te schrijven ?

Tania Sanchez : Nee ! Het doet me plezier dat mensen zich amuseren met die besprekingen, maar alle slechte parfums zijn in hetzelfde bedje ziek : te goedkoop gemaakt of een puinhoop. Dus na een tijdje valt er nog weinig te vertellen en was het echt zoeken hoe je dat nog anders kan zeggen.

Luca Turin : Het is leuker om iemands werk eer aan te doen, om te verwoorden wat er zo goed aan is. Maar na enkele positieve besprekingen, borrelde mijn slecht karakter op. Dat vierde ik dan bot op een resem minder geslaagde creaties.

Hoe reageerden de merken ?

Tania Sanchez : Niet. We hoorden niets van hen, op een paar kleine merkjes na die een lovend commentaar kregen en ons een bedankje schreven.

Ook geen processen ?

Luca Turin : Nee, ze kunnen ons geen proces aandoen. Ik kan niet zeggen dat parfumeur X zijn reukzin heeft verloren omdat hij te veel coke snuift, maar wel dat zijn laatste parfums niet meer hetzelfde niveau halen. Iedereen doet dat met auto’s, films, boeken of hotels, dus waarom niet met parfums ? Ze moeten er maar aan wennen.

Maar als u schrijft dat ze met de originele formule hebben geknoeid ?

Als ik schrijf dat dat mijn mening is, kunnen ze niets doen. Het is een vrij land. Zelfs in Groot-Brittannië, waar de wetten zeer streng zijn, heeft de advocaat slechts twee kleine dingen aangepast. Ik schreef dat iets als een scheet stonk, maar dat is een feitelijke vaststelling voor de Britse wet : als het in strikte zin niet naar drek ruikt, dan vertel je de waarheid niet.

Waren er soms meningsverschillen ?

Tania Sanchez : Doorgaans gingen de discussies over het verschil in sterren : is het twee ( teleurstellend) of drie sterren ( oké) waard ? Of is het vier sterren of een absoluut meesterwerk en dus vijf sterren ?

Luca Turin : De consensus in de industrie is erg hoog : parfumeurs en verkopers zijn het in grote lijnen eens over wat goed is en wat niet : als het verkoopt is het per definitie goed. Parfumeurs staan zo onder druk, dat ze na een tijdje de esthetica van de dollar hanteren.

U hebt een appreciatie voor bepaalde parfums die niet iedereen deelt, zoals Tommy Girl van Tommy Hilfiger en Estée Lauders Beyond Paradise. Zelfs Tania was het aanvankelijk niet eens met u.

Luca Turin : ik apprecieer die geuren omdat ze een technologische vooruitgang vertegenwoordigen, die iedereen heeft gebruikt op verschillende manieren. Miljoenen producten met erg goedkope formules ruiken goed dankzij die twee parfums. Niet alleen in de ‘fine fragrances’ ( parfums), maar ook in de ‘functional fragrance’ ( het parfumeren van wasverzachters e.d.). Calice Becker ( de parfumeur van Tommy Girl) is een van de weinigen die een geur kunnen maken die een constante kwaliteit heeft. Ze beheerst de tijd, ze is in staat om het ene ingrediënt te vervangen door het andere om dezelfde structuur aan te houden. Geen probleem als dat niemand iets kan schelen, maar ik vind dat geweldig. Er zijn maar weinig mensen die dat niveau van technische perfectie halen. Dus iedereen die zegt dat Amerikaanse parfums banaal zijn : dat ze het maar eens nadoen !

Tania Sanchez : Luca genas me van mijn scepticisme en snobisme door die geuren te dragen. Ik kwam dan naar beneden, rook iets lekkers en vroeg hem wat dat was. Pleasures ! Of Tommy Girl ! Waarop ik begon te gillen : ” Fooled me !” Tommy Girl is een fantastische mannengeur, maar als bloemenparfum verwart het me. Omdat het botst met mijn idee hoe een bloemengeur hoort te zijn. Maar op een mannenhuid wordt het veel houtiger dan je zou verwachten. Echt, mannen zouden het moeten dragen.

Als je naar de beoordelingen kijkt op die parfumsites, dan krijgen mijlpalen als een Ck One maar een povere appreciatie. Wat zijn dergelijke meningen waard ?

Tania Sanchez : Dat is geen doorsnee publiek : die mensen doen de moeite om zich te registreren en hun besprekingen online te zetten. Ze hebben sterke meningen : een geur als Ck One passeert de test niet. Er is veel snobisme mee gemoeid. De meest interessante parfums krijgen erg verdeelde commentaren omdat ze ongewoon zijn en zich onderscheiden. Je mag niet naar de gemiddelde waardering kijken, maar moet de individuele commentaren lezen om uit te zoeken met wie je het eens bent.

Luca, u had vier jaar geleden geen hoge pet op van de nicheparfums, maar vandaag lijkt u ze te beschouwen als een terugkeer naar kwaliteit. Wat deed u van mening veranderen ?

Luca Turin : Die eerste nicheparfums leken eerlijk gezegd nergens naar. Maar er is nu veel meer niche, dus ook meer goede dingen. Ze hebben veel bijgeleerd. Bovendien zijn de beste art directors van de grote firma’s intussen een eigen bedrijfje begonnen. Etienne De Swardt van Etat Libre d’Orange bijvoorbeeld weet zeer goed wat hij wil en heeft een interessante lijn gemaakt.

Hoe raadt u iemand een parfum aan ?

Luca Turin : ik zou vragen van welke muziek iemand houdt. Een collega vroeg me eens wat hij moest kopen voor zijn vrouw, een professionele muzikante. Ik vroeg hem wie haar favoriete componist was en vond dat dat overeenstemde met Mitsouko. Het was een schot in de roos. Maar vraag me niets van muziek van voor 1870, want daar heb ik geen idee van.

Tania Sanchez : ik zou eerst vragen waar ze absoluut niet van houden. Doorgaans hebben mensen daar een uitgesproken mening over.

Wat zijn de nieuwe projecten ?

Luca Turin : We verhuizen naar Boston, waar ik opnieuw onderzoek ga doen. Tania zal zich voorlopig concentreren op het uitbouwen van de website, waar we in vier nieuwsbrieven per jaar een update geven van parfumbesprekingen. Er komen jaarlijks een achthonderdtal parfums uit, dus daar zijn we nog wel even mee zoet.

www.perfumestheguide.com

Door Sofie Albrecht Foto’s Ann Vallé

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content