De Mall in Washinton D.C. De plaats waar Martin Luther King zijn I have a dream-speech gaf. Waar Forest Gump een anti-Vietnam-activist tegen wil en dank werd. Begin deze maand bliezen de Promise Keepers er met zijn 700.000 appel voor de grootste religieuze bijeenkomst uit de Amerikaanse geschiedenis. De organisatie werd zeven jaar geleden opgericht door voormalig football-coach Bill McCartney. Toen diens dochter op een avond ongewenst zwanger thuiskwam, was hij zo ondersteboven dat hij van de weeromstuit besloot zich te gaan wijden aan een herderlijke missie.

Mannen moeten hun verantwoordelijkheden maar weer eens opnemen, vindt McCartney. Anders gaat de maatschappij de volslagen chaos tegemoet. Promise Keepers beloven trouw aan de Heer en de bijbel. Ze beloven zich ethisch en moreel verantwoord te gedragen en onthouden zich in principe van overspel, pornografie en meer van dat moois. Maar bovenal beloven ze te allen tijde hun gezin te dienen. En daar zit nou net het addertje onder het gras. Dienen is voor de Promise Keepers in dit geval gelijk aan leiden. Er kan er maar één baas zijn en in het gezin hoort dat de man te zijn. Vrouwen moeten hun man volgen en voor de kinderen zorgen. Maar er is meer. Hoewel de organisatie beweert geen politiek programma te hebben, bestaan er warme contacten met allerlei aartsconservatieve bewegingen uit de Bible Belt, het diepe zuiden van de VS, waar heetgebakerde tv-predikanten als Jimmy Swaggart en Pat Robertson thuis zijn. En wat te denken van coach McCartney’s verleden in de rangen van Operation Rescue, de groupuscule die in haar strijd tegen abortus niet vies is van een aanslagje hier of een schietpartijtje daar ? Er wordt met andere woorden gevreesd dat de Promise Keepers een uiterst rechts clubje is dat niks liever zou willen dan de vrouwenrechten weer naar het stenen tijdperk zappen.

Nu moet wel gezegd worden dat het Amerikaanse feminisme net zo min vrij is van dubieuze tendensen. Een bepaalde strekking binnen de beweging heeft zich met veel nadruk tot doel gesteld om mannen te brandmerken als een emotioneel kreupele soort van genetisch voorbestemde geweldenaars, terwijl vrouwen goedhartige, tere wezentjes zouden zijn die steeds maar weer de dupe worden van die agressie. Dat slachtofferisme verraadt niet alleen een gênante dosis zelfonderschatting, het is ook ronduit gevaarlijk. Een valse beschuldiging is gauw gemaakt, en voor je het weet zit je met een sfeertje van politiek correcte inquisitie.

Zo kwam ons het verhaal ter ore van een Nederlandse ingenieur van Belgische afkomst die voor een paar jaar in Zuid-Californië ging werken. Op een keer had een filiaal aan de andere kant van het land zeer dringend zijn expertise nodig. Toen zijn secretaresse op het laatste moment echter liet weten dat United Airlines niet voor het beloofde zitje op de binnenlandse vlucht kon zorgen, kreeg de goede man het dusdanig op de heupen dat hij het middelvingertje opstak en in uiterste frustratie ?Fuck United !? gorgelde. Niet veel later werd hij bij de grote baas geroepen. Die vertelde dat de secretaresse er ernstig over dacht om een sexual harassment-zaak tegen hem aan te spannen. Als hij zijn gedrag niet aanpaste, wist de directeur niet zeker of hij hem wel in zijn functie kon handhaven.

Dat sommige Amerikaanse mannen het in zulke omstandigheden aardig benauwd krijgen, mag niet echt verwonderlijk heten. Het afgelopen decennium hebben deze voorheen onaantastbare Masters of the Universe het dan ook verre van makkelijk gehad. Door aanhoudende, drastische afslankingen in de privé-sector is niemand nog zeker van zijn baan in de VS. En terwijl een vrouw die ontslagen wordt zich met relatief weinig gezichtsverlies aan haar gezin kan gaan wijden, betekent dat voor een man een aanzienlijk grotere knauw in zijn status. Je job, dat ben jij. En het verlies daarvan kan behoorlijk op je verborgen castratieangsten werken.

Vooral blanke mannen werden overigens door de ontslagengolf getroffen. Voor een groot deel van hun zwarte seksegenoten was het kalf immers al tijden verdronken. Het aantal zwarte kinderen dat in een vaderloos gezin opgroeit, is in de verpauperde binnensteden een meerderheid geworden. En in tegenstelling tot de witte meneren uit de middenklasse, trekken die gettopapa’s zich weinig aan van echtscheidingsregelingen of alimentatiebetalingen. Ze nemen gewoon de benen en laten nooit meer iets van zich horen. Op de Promise Keepers-demonstratie waren echter opvallend weinig zwarten te bekennen, in weerwil van de herhaaldelijke oproepen tot raciale eenheid vanwege de organisatoren.

Wie de gevoeligheden in de VS een beetje kent, weet dat de bange blanke man er haast nog liever zijn potentie zou opgeven dan gedegradeerd te worden tot reserveneger. Maar hoe dan ook, Amerikaanse venten zitten met zijn allen hoe langer hoe meer in hetzelfde schuitje. Je bent arm in een handomdraai. In die zin deed de gebedsdienst van de Promise Keepers opvallend denken aan de Million Men March die in 1995 werd opgezet door Louis Farrakhan, de leider van de zwart-radicale Nation of Islam. Ook toen ging het over mannen die dringend weer hun verantwoordelijkheden moeten gaan opnemen. Over de islam gesproken : De Morgen publiceerde de maandag na de manifestatie een erg verhelderende foto. Honderden mannen, op zijn moslims geknield in gebed. Niks tegen moslims en hun manier van bidden natuurlijk, maar het kwam erg bekend voor. Mannen die op commando van hun heiland massaal voorover gaan en hun vrouwen weer naar de haard wensen. Als het in het Midden-Oosten voorvalt, noemen we het fundamentalisme.

Tom Vandyck Illustratie : Sandra Schrevens