Gelukkig de eenvoudigen van geest, want ze zullen in Hollywood onsterfelijk gemaakt worden. John Travolta speelt in ?Phenomenon? een automecanicien in landelijk Californië die in zijn vrije uurtjes in zijn moestuintje werkt of op een belachelijk onderdadige manier Lace achterna zit, de vrouw die hem brutaal afwijst. Zijn naam, George Malley, is een verwijzing naar de George Bailey, die Jimmy Stewart zo onsterfelijk vertolkte in ?It’s a Wonderful Life? (1946) een cinefiele allusie die echt beledigend is voor het klassiek meesterwerk van Frank Capra.

De nacht van zijn zevenendertigste verjaardag, staart George naar de hemel en wordt hij getroffen door een verblindend licht. Hij wordt pardoes getransformeerd in een man met een bijzonder hoog IQ en allerlei wonderlijke gaven. Zo verbaast hij de locale bevolking door aardbevingen te voorspellen en vloeiend Portugees te spreken, en weet hij geheime militaire codes te ontcijferen waardoor hij het FBI op zijn dak krijgt. Zijn mysterieuze begaafdheid is echter veeleer een vloek dan een zegen. Zijn cafévrienden bekijken hem argwanend. George staat bijna te janken omdat hij zo veel boeken kan lezen. Was hij maar een charismatische idioot gebleven. Net als in ?Forrest Gump? wordt het verwerven van kennis en inzicht geassocieerd met monsterachtigheid. Wie ?Phenomenon? ziet, begrijpt best waarom Hollywood er baat bij heeft dat de Amerikanen dom blijven.

En alsof deze boodschap nog niet schaamteloos genoeg is, houden de makers nog een verrassing in petto. De toeschouwer die zich eventueel goed heeft geamuseerd, wordt nu ocharme bestraft met een diep tragische ontknoping. Nee, er is helemaal niets abnormaals aan de hand met Georges. Hij heeft gelukkig (!) alleen maar een fatale tumor die tijdelijk zijn hersens stimuleert. In de meest gênante scène van de film aanvaardt Travolta gelaten zijn lot en zegt hij dat hij liever een kwaadaardig gezwel heeft, dan dat hij in contact kwam met een buitenaardse kracht. De tumor is tenminste, bij manier van spreken, van eigen bodem, zo luidt de oost-west-thuis-best-boodschap.

In de meest ridicule scène gaat Lace na veel vijven en zessen toch in op Georges avances : tenminste, ze scheert Travolta’s baard en wast zijn haar, wat onze snel tevreden (tenminste als we zijn salaris even buiten beschouwing laten) scientology-kampioen in opperste verrukking brengt. Zelfs Travolta’s onloochenbare charme kan niet verhinderen dat het allemaal gauw ondraaglijk wordt.

?Phenomenon?van John Turteltaub, met John Travolta, Kyra Sedgwick, Forest Whitaker, Robert Duvall.

PATRICK DUYNSLAEGHER

Travolta en Duvall in Phenomenon : charismatische idioot.