Beach boys en sugar mama’s

Still uit de film 'Paradies : Liebe' : jonge Keniaanse locals wachtend op hun rijke westerse prooi. Of is het omgekeerd? © GF

Blanke vrouwen – jong of vaker nog niet meer zo jong – hand in hand met een inheemse adonis, in vakantie-bestemmingen over de hele wereld is het een vertrouwd beeld. Vakantieliefde of sekstoerisme, waar trekken we de lijn ?

Mombasa, Kenia. Onder de palmbomen ligt een rij blanke vrouwen te sudderen in zon. Een paar meter verder, door een koord gescheiden van het priv̩strand, wachten jonge zwarte mannen. Ze verkopen souvenirs, kralensnoeren en Рvoor de meer avontuurlijken onder de vrouwen Рdromen van opwinding en romantiek. Het beeld kleurt de affiche van Paradies : Liebe, het eerste deel van Ulrich Seidls filmtrilogie over drie vrouwen uit eenzelfde familie die met vakantie gaan.

Hoofdpersonage Teresa is een corpulente alleenstaande vrouw van in de vijftig die thuis een lusteloze tienerdochter achterlaat. Naïef en overweldigd door de exotiek van Afrika is ze aanvankelijk een gemakkelijke prooi voor de gehaaide lokale beach boys, die het op haar portemonnee gemunt hebben. Maar Teresa leert snel. Met elke nieuwe verovering wordt ze harder en zelfzuchtiger, haar laatste ‘minnaar’, de onervaren jonge barman Josaphat, behandelt ze als een slaaf. Als hij niet kan voldoen aan haar wensen, zet ze hem zonder pardon half aangekleed op de gang. Wie exploiteert wie, is de vraag die regisseur Seidl stelt. Vooral de lang uitgesponnen scène met de mannelijke stripper die Teresa voor haar verjaardag van een paar ervaren sugar mama’s aangeboden krijgt, is choquerend in haar degradatie van hilariteit naar meedogenloze vernedering.

ROMANCE ONDER DE PALMBOMEN

Dat vindt ook antropologe Anne Marie Van Broeck die aan de KU Leuven binnen de Master in Tourismopleiding Toerisme en Cultuur doceert. Ze woonde jaren in Colombia en Mexico en deed er onder andere onderzoek naar seks en toerisme. Want vrouwelijk sekstoerisme is tegenwoordig een wereldwijd fenomeen. Overal waar je stranden en een overschot aan jonge, werkloze mannen hebt, jagen beach boys op vrouwelijke toeristen. Of is het omgekeerd ? Iedere nationaliteit heeft zo haar favoriete ‘jachtgebieden’. West-Europese vrouwen gaan bij voorkeur naar Zuid-Europa, Noord-Afrika en landen als Senegal, Gambia en Kenia, Amerikaanse en Canadese vrouwen trekken overwegend naar de Caraïben, Australische Sheila’s naar Bali. Beide seksen hebben bijnamen : op Jamaica heten de liefdeshongerige vrouwen milkbottles, op Barbados hebben ze het over het Canadian secretary syndrome, in Martinique over Air Coucoune. De gelegenheidsminnaars heten bumsters (Gambia), cowboys (Bali), of sharks (Cozumel, Mexico).

Professor Van Broeck had altijd wat moeite met de term sekstoerisme. ?De sekstoerist, in de betekenis van iemand die enkel daarom op reis gaat, korte ontmoetingen heeft en direct betaalt voor de daad / service, is een vrij zeldzaam fenomeen. Dan hebben we het bijvoorbeeld niet over single cruises of jongeren die in Ibiza gaan feesten, al dan niet met elkaar of de lokale bevolking. Mensen vertrekken op reis en komen onderweg iemand tegen die hen aantrekt. Vergelijk het met carnaval, in vakantiesfeer verdwijnen een aantal remmingen, ze zijn gemakkelijker in voor een avontuurtje. Het gaat dan veeleer om een soort romance tourism. Ik denk dan aan het sprankelende Shirley Valentine (1989), waarin een verwaarloosde Britse huisvrouw van middelbare leeftijd naar een Grieks eiland trekt en er een amourette beleeft met de joyeuze Costas. Helaas komt ze er al snel achter dat hij nogal kwistig omspringt met zijn charmes. Van sekstoerisme is hier geen sprake : Shirley valt op iemand van haar eigen leeftijd, Costas is niet uit op geld.”

?Paradies : Liebe is een heel ander geval. Nochtans vertrekt Teresa niet op vakantie met de expliciete wens om seks te hebben met een jonge zwarte. Bij de eerste beach boy die ze ontmoet, Gabriel, voelt ze zich niet op haar gemak. Hij is te voortvarend, niet teder genoeg. Van hem vlucht ze weg. De tweede jongeman die ze ontmoet, Munga, pakt het veel slimmer aan. Aanvankelijk is hij terughoudend, hij werpt zich op als Teresa’s galante beschermer en houdt de andere beach boys op een afstand. Van seks is in dit stadium nog geen sprake, het blijft bij handje vasthouden als Munga Teresa in zijn wereld introduceert, ze krijgt echt het gevoel dat ze een koppel zijn. Als het uiteindelijk toch tot vrijen komt, probeert Teresa Munga in een pijnlijk openhartige scène te tonen hoe ze gestreeld wil worden. Een keerpunt is het moment na de seks, als zij expliciete foto’s maakt van het naakte lichaam van de slapende jongeman en hem op die manier tot een seksobject degradeert.”

?Munga van zijn kant is lang niet meer zo teder als Teresa niet vlot met bankbiljetten wappert. Het klassieke verhaal : zijn vader heeft medicijnen nodig, het kindje van zijn zus ligt in het ziekenhuis, en alle blanken zijn toch rijk zeker. Wat na die teleurstelling volgt, het dronken feestje met de mannelijke stripper georganiseerd door de meer ervaren sugar mama’s, dat is de onschuld en de schaamte voorbij, daar is de term sekstoerisme echt wel op zijn plaats.”

JAGERS OF PROOI

Romance tourism of sekstoerisme, het verschijnsel is niet nieuw. In literatuur en film zijn er plenty referenties naar Britse matrones die in koloniale tijden niet onverschillig bleven voor de charmes van inheemse jongemannen. Of voor de egards van donkerharige latin lovers tijdens hun culturele reizen door Europa. Amerikaanse reizigsters raakten in de jaren zestig al in de ban van de atletische waaghalzen die in Acapulco van een hoge rots in zee duiken. Vers le sud, naar het boek van Dany Laferrière, speelt zich eind jaren zeventig af in Haïti. Ellen, een welgestelde en wereldwijze Britse professor, brengt er jaarlijks een paar paradijselijke weken door met de jonge zwarte Legba. Ze weet dat hij in haar afwezigheid andere vrouwen bedient, maar dat deert haar niet. Tot een jongere Amerikaanse op het toneel verschijnt die Legba voor zichzelf opeist. Trouble in paradise…

De laatste twee decennia is het fenomeen van het vrouwelijke sekstoerisme duidelijk geëscaleerd. Volgens de Frans-Canadese Jeannette Belliveau, een zelfverklaarde gewezen sekspelgrim en auteur van het boek Romance on the Road, hebben er jaarlijks honderdduizenden vrouwen vakantieaffaires met veel jongere exotische mannen. En nee, niet allemaal zijn ze het onschuldige slachtoffers van lepe versierders. ?Voor mijn boek interviewde ik tientallen op het eerste gezicht respectabele vrouwen uit de middenklasse die grif toegaven dat ze naar Gambia of Jamaica vlogen om er seks met jongere mannen te hebben.”

In Vlaanderen zijn er niet veel vrouwen die prat gaan op hun avonturen met een zwarte adonis. Francine (56) wil wel getuigen, zij het onder een schuilnaam. ?Na mijn scheiding was ik erg eenzaam. Bij een relatiebureau ving ik bot : mannen van mijn leeftijd willen een veel jongere vrouw, klonk het. De paar dates die ik via het internet had, waren geen succes. Ofwel ging het om uitgezakte zestigers die vooral een huishoudster zochten, ofwel om echte probleemgevallen. In Senegal leerde ik Abdou kennen, groot, knap, met een stralende glimlach. Hij beweerde dertig te zijn, volgens mij was hij jonger. Achteraf bekeken begrijp ik niet hoe ik er kon intuinen. Ik was zijn grote liefde, zijn koningin. Ach, je wilt dat zo graag geloven, je nog eens speciaal voelen. Hij nam me mee naar zijn familie, leerde mij woordjes in het Wolof. In het begin betaalde hij nog wel eens een drankje. Daarna begon het : hij had een tijdelijk cashprobleem, of we mijn creditcard niet konden gebruiken, hij zou alles terugbetalen. Jeans, een djembé, een motorfiets… Het hield niet op, ook toen ik thuis was, bestookte hij me met vragen om geld. Mijn dochter lachte me vierkant uit. Samen met mijn illusies was ik ook aardig wat geld armer.”

WAT MANNEN MOGEN, MOGEN WIJ OOK

Een en ander kadert natuurlijk in de permissieve samenleving en de veranderde visie op de vrouwelijke seksualiteit. Waar men er vroeger van uitging dat vrouwen een minder sterk libido hadden dan mannen, dan wordt nu in films en videoclips gesuggereerd dat vrouwen voortdurend krols zijn. Er zijn vrijgezellenfeestjes met mannelijke strippers en homeparty’s waar seksspeeltjes verkocht worden. De gelegenheid maakt de dief : sites als Second Love maken contacten gemakkelijk en stellen vreemdgaan voor als een onschuldig verzetje. Wat mannen mogen, mogen wij ook, redeneren sommige vrouwen, vandaar de groeiende markt voor mannelijke escorts en gigolo’s. In Japan zijn er nu ook mannelijke geisha’s. Hun klanten zijn overwegend goedverdienende jonge vrouwen die nog bij hun ouders wonen en het geld dat ze daarmee uitsparen, kunnen uitgeven aan voor ons vrouwelijk uitziende jongens met make-up en geverfd en geföhnd haar, een soort jongere broertjes die met eindeloos geduld naar hun besognes luisteren. Seks is niet de prioriteit, hoewel het er soms wel van komt, in een zogenaamd love hotel, als bekroning van een avondje uit.

Anne Marie Van Broeck zoekt een verklaring voor het groeiende sekstoerisme in onze onvrede met het heersende genderpatroon. ?Voor sommige mannen zijn de westerse vrouwen te zelfbewust en dominant, in Thailand of de Filipijnen gaan ze op zoek naar lieve, dienstbare kindvrouwtjes. Westerse vrouwen zoeken in den vreemde de aandacht en de romantiek die ze thuis niet meer vinden, ze willen als persoon gewaardeerd worden. Oudere vrouwen hebben vaak een groot deel van hun leven in functie van man en kinderen geleefd. Eens gescheiden of weduwe willen ze zelf aan hun trekken komen.” Zoals de meer ervaren sugar mama in Paradies : Liebe het uitdrukt : ?Ik wil weer bekeken worden. Volgens mijn man deugde er niets aan mij : mijn figuur niet, mijn haar niet. Hier voel ik mij opnieuw aantrekkelijk, als een jong meisje.”

Een soortgelijk geluid klinkt in Cowboys in Paradise, een documentaire over beach boys in Bali. ?In Australië moet je speciaal zijn om in de smaak te vallen”, zegt een mollige jonge vrouw. ?Mooi, slank, met een vlotte babbel en een interessante job. Hier is dat allemaal niet nodig.” Het is duidelijk wat vrouwen aantrekt in de Balinese cowboys : ze zijn jong, eerder frêle en dus niet bedreigend, immer goedgemutst en in voor strandspelletjes of feestjes. Van hun kant zijn de jongens niet veeleisend. Zoals er eentje het nogal cru uitdrukt : ?Zolang er genoeg geld is, doet het gezicht of het figuur er niet toe.”

DE PRIJS VAN DE EMANCIPATIE

Een studie over Amerikaanse vrouwen in Costa Rica werpt volgens professor Van Broeck nog een ander licht op de zaak. ?Vele van die vrouwen blijken het beu te zijn om verantwoordelijkheid te dragen en beslissingen te nemen. Ze zoeken mannen die voor hen wilden zorgen, zich opwerpen als beschermers en initiatiefnemers. Dat de vrouwen aan het eind van de avond de rekening oppikken, hebben ze ervoor over.” Wat ten slotte ook een rol speelt, is de jungle fever, zoals filmregisseur Spike Lee het noemt : de nieuwsgierigheid naar een ander ras, die trouwens wederzijds is. Exotische mannen zien blanke vrouwen als seksueel vrijgevochten, bij blanke vrouwen leeft de mythe van de latin lover of de groot geschapen zwarte, the big bamboo.

Waarin verschillen vrouwelijke van mannelijke sekstoeristen ? In de eerste plaats is het vrouwelijk sekstoerisme in mindere mate georganiseerd. Er komen geen pooiers aan te pas, er is geen sprake van een uurtarief of betaling per prestatie. Anne Marie Van Broeck : ?Strikt genomen verkopen de beach boys zichzelf niet. Ze nemen je mee uit en wat later ook naar hun dorp, waar hun zus bijvoorbeeld je haar vlecht. Wij zouden redeneren : omdat we vrienden zijn, is het gratis. Zij redeneren : omdat we vrienden zijn, verwacht ik begrip voor mijn noden, met andere woorden : geld. Vooral als er een groot leeftijdsverschil is tussen de partners, draait het contact meestal om geld. We hebben onderzoek gedaan naar de sharks, lokale beach boys in Cozumel, Mexico, waaruit later een documentaire voortkwam. Die jongens maken een onderscheid tussen pavita’s (jonge vrouwen) en pavota’s (oudere vrouwen). Beiden hebben ze graag : de enen om de status die ze hen verschaffen, de anderen voor het geld. Dat is nog een duidelijk verschil : vrouwelijke sekswerkers halen uit hun contacten met mannen zelden een statusverhoging, beach boys die met vrouwelijke toeristen omgaan wél.”

VAN ROMANTIEK TOT EXPLOITATIE

Wat moeten we nu eigenlijk denken over vrouwen en seks onder de palmbomen ? Is het een vorm van emancipatie ? Waar eindigt de romantiek en begint de exploitatie ? Anne Marie Van Broeck : ?Als het om twee volwassen mensen gaat, heb ik daar in principe geen oordeel over. Maar door het verschil in welstand speelt het financiële aspect vaak een grote rol, daar moet je als vrouw wel rekening mee houden. Als je niet oppast, onderhoud je een hele familie. Soms hebben beach boys die in de toeristenoorden actief zijn in het binnenland een vrouw en kinderen. Hoe dan ook kun je maar beter op je hoede zijn. In Egypte bijvoorbeeld, zijn er de fake marriages. Om met een Egyptische man een kamer of een appartement te kunnen delen, moet je volgens de wet getrouwd zijn. De man regelt dat meestal met een bevriende advocaat die voor de nodige papieren zorgt. Zo’n huwelijk is overigens niet rechtsgeldig. En raad eens wie voor de kosten opdraait… Verder moet je natuurlijk ook uitkijken voor soa’s. Beach boys hebben veel wisselende contacten, de kans op hiv- of een andere besmetting is reëel. En zelfs al heeft een vrouw zelf condooms bij zich, het is niet altijd evident om ze te doen gebruiken. Blijft de kwestie van de minderjarige beach boys. Velen doen zich ouder voor dan ze zijn, en seks met minderjarigen is overal strafbaar. ECPAT, een organisatie die wereldwijd strijdt tegen de seksuele uitbuiting van kinderen en jongeren, is niet alleen bezorgd over de reizen van westerse mannen naar Azië op zoek naar jonge meisjes, maar ook over de aanzienlijke stroom Europese vrouwen die in landen als Gambia op zoek gaan naar contacten met minderjarige jongens.”

Sekstoerisme besmet hoe dan ook het etnische toerisme. De hele beeldvorming rond een land kan erdoor bepaald worden. ?Wie als alleenstaande vrouw naar Senegal of Gambia reist, is meteen verdacht. En ter plekke word je voortdurend lastiggevallen door mannen die elke interesse voor de lokale cultuur als een op zoek zijn naar seks zien. Hoe moet je je als vrouw dan gedragen ? We leven toch al in een wereld waarin de toerist gezien wordt als een melkkoe die op alle mogelijke manieren gemolken moet worden.” De vrijmoedigheid van sommige blanke vrouwen botst soms ook met de lokale zeden. In Sri Lanka bijvoorbeeld gaan inheemse koppeltjes heel ingetogen met elkaar om, toch zeker in het openbaar. Elkaar aanraken of zoenen is niet gebruikelijk. Een blanke oudere vrouw die op het strand met een jonge jongen ligt te rollebollen, het stuit tegen de borst. Emancipatie heeft ook haar schaduwkanten.

Paradies : Liebe, een film van Ulrich Seidl, met Margarethe Tiesel, Peter Kazungu, Inge Maux e.a. loopt vanaf 9 januari in de zalen. Info : www.lumiere.be.

DOOR LINDA ASSELBERGS

Westerse vrouwen zoeken in den vreemde de aandacht en de romantiek die ze thuis niet meer vinden

Een Balinese beach boy : ‘Zolang er genoeg geld is, doet het gezicht of het figuur er niet toe’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content