Als muren konden spreken (4): Er speelden zich tragedies af, historische politieke beslissingen werden er genomen, of grootse kunstwerken kwamen er tot stand : in de reeks Huizen van faam bezoeken we plekken die geschiedenis ademen. Vandaag het Engelse landhuis waar Mowgli’s auteur Rudyard Kipling tot aan zijn dood woonde.

In 1902 streken Rudyard Kipling en zijn gezin neer in Burwash, East-Sussex. In het Jakobijnse landhuis Bateman’s vonden zij de rust waar zij na enkele dramatische jaren aan toe waren. Het huis is ingericht alsof de schrijver er nog elk moment zou kunnen binnenstappen.

Toen Kipling Bateman’s kocht, was hij de beroemdste schrijver in de Angelsaksische wereld. Vandaag kennen we hem vrijwel uitsluitend nog als auteur van de Jungle Books en dan nog vooral via de tekenfilms of musicals die rond het door de wolven opgevoede natuurkind Mowgli en zijn vrienden uit de jungle zijn gefabriceerd.

Kipling werd geboren in Brits-Indië, meer bepaald in Bombay en bracht er ook de eerste jaren van zijn volwassen leven door. Na zijn huwelijk met de Amerikaanse Caroline (Carrie) Balestier in 1892 woonde hij in Vermont in de VS. De Kiplings hadden gehoopt om daar voor altijd te kunnen blijven, maar een zware ruzie met de broer van Carrie maakte dat onmogelijk. In 1899 overleed hun oudste dochtertje Josephine, voor wie hij zijn Just So Stories had geschreven, op zesjarige leeftijd aan de gevolgen van een longontsteking waar de schrijver zelf van was genezen.

Kipling was qua afkomst een volbloed Brit en had ook zijn Indische periode doorgebracht in de beslotenheid van een koloniale samenleving. Niettemin voelde hij zich als Anglo-Indiër toch wat heen en weer getrokken tussen twee culturen en – volgens zijn eigen inzichten – wat inferieur aan de ‘echte’ Engelsman. Alleen in een huis op het platteland was volgens hem de echte Englishness nog te vinden. Daar kon men zich nog een air van landjonker aanmeten.

Net als Churchill vond Kipling zijn droomhuis in The Weald. Bateman’s werd gebouwd rond 1634, waarschijnlijk door een handelaar in ijzerwaren. Rudyard en Carrie hadden het al ontdekt in 1899, maar waren toen net niet snel genoeg om het te kopen. Toen het pand in 1902 opnieuw op de markt kwam, waren de Kiplings er als de kippen bij. Voor het woonhuis, de bijbehorende gebouwen, de watermolen en het terrein van ongeveer dertien hectare betaalden zij 9300 pond. Er was geen badkamer, geen stromend water boven en geen elektriciteit. Geld was echter, gezien de populariteit die Kipling toen genoot, geen probleem. Met de 7700 pond aan Nobelprijsgeld die hij in 1907 kreeg, liet Kipling de rozentuin en de taxushagen aanleggen.

In zijn autobiografie Something of Myself schreef hij: “We gingen de woning binnen en we voelden onmiddellijk aan dat de ‘Geest’, haar feng shui, goed was. We liepen door elke kamer en vonden er geen enkele schaduw van oud verdriet, weggemoffelde mysteries of enige dreiging, hoewel het meest recente deel van het huis al driehonderd jaar oud is.”

Kipling zou tot zijn dood in 1936 in Bateman’s blijven wonen. Carrie liet het domein na haar dood in 1939 na aan de National Trust. De enige zoon van de Kiplings, John, was niet teruggekeerd van de Eerste Wereldoorlog en dochter Elsie had geen kinderen. Het huis is dan ook vrijwel intact aan de Trust overgedragen. Overal zijn verwijzingen naar het Oosten, te beginnen met het gebedskleedje uit Samarkand in de salon. De eetkamer draagt nog heel wat kenmerken van de oorspronkelijke bouwperiode, zoals het behang van Spaans leder. Het hart van het huis wordt gevormd door de werkkamer en de zeer uitgebreide bibliotheek. Daar zijn ook de miniatuurtjes van de Jungle Books-figuren terug te vinden.

In de rozentuin vind je de door Kipling zelf aangelegde vijver met de betonnen vloer, zodat hij ook als zwembad kon dienen. Op de zonnewijzer liet hij de tekst It is later than you think graveren. De schrijver placht er bezoekers naartoe te leiden wanneer hij vond dat het tijd was op te stappen. Ook tot het terrein behoort een oude watermolen, waarin Kipling een generator liet installeren om deels in zijn eigen elektriciteit te kunnen voorzien. In de garage, ten slotte, staat de Rolls-Royce van Kipling vertrekkensklaar.

Nobelprijs als hoogtepunt

Rudyard Kipling werd geboren in Bombay op 30 december1865. Hij dankt zijn wat bizarre voornaam aan het feit dat zijn ouders elkaar leerden kennen aan de Rudyard Lake in Staffordshire. Van 1871 tot 1882 zat hij op kostschool in Engeland. In 1882 keerde hij terug naar India, dat wil zeggen naar Lahore (dat nu in Pakistan ligt). Hij werkte in de hele kolonie als correspondent voor de Allahabad Pioneer. Voor zijn huwelijk woonde hij nog even in Londen. Al gauw kon hij leven van zijn fictie, met het eerste decennium van de twintigste eeuw en de Nobelprijs als hoogtepunten. De Eerste Wereldoorlog maakte korte metten met de zelfgenoegzame wereld van de late negentiende eeuw, waar Kipling een van de exponenten van was. Hoewel hij bleef schrijven tot in de vroege jaren dertig, begon zijn ster te tanen. Hij overleed op Bateman’s op 18 januari 1936 aan de gevolgen van een hersenbloeding.

Praktisch

Route

Bateman’s ligt in East-Sussex, nabij het plaatsje Burwash. Daar kom je, door van Dover de weg naar Hastings te nemen en vervolgens de A2038-A2100 via Battle, richting Tunbridge Wells. Neem bij Hurst Green de A206 naar Burwash.

Open

Van 18 maart tot en met 29 oktober. Alle dagen van 11 tot 17 u., behalve donderdag en vrijdag.

Toegangsprijzen : volwassenen 6,20 pond (ca. 9 euro), kinderen 3,10 pond (ca. 4,50 euro), gezinnen 15,50 pond (ca. 22,50 euro).

Info : www.nationaltrust.org.uk

Met dank aan P&O Ferries.

Door Marcel Schoeters