Op het werk noemen ze hem mister Armani. Zijn jongere zus Rosanna. Zijn nichtjes, de halfzusjes Silvana en Roberta. Door de jaren heen heeft Giorgio Armani zich weten te omringen met mooie en sterke vrouwen. ?We willen hem beschermen?, zeggen ze. ?Ik wil ze allemaal rond me?, zegt hij. Familie.

Lene Kemps / Foto’s : Patrick De Spiegelaere

ZE HEEFT EEN INTENSE BLIK en straalt die typische Armani-energie uit. Rosanna is art director. Ze houdt zich bezig met de beeldvorming : alle foto’s die verschijnen, passeren via haar. Als jongste zus van twee broers heeft Rosanna leren vechten. Ze herinnert zich Giorgio, het kind in het midden, als timide, lief, creatief en gedisciplineerd. Een harde werker. ?Ik weet dat hij me een lastig iemand vindt?, zegt ze. ?Ik vind hem vaak te streng voor zichzelf. Wederzijds respect is er zeker. We hebben begrepen hoe we in elkaar zitten en geaccepteerd dat er aan ons karakter toch niets meer te veranderen valt.?

Silvana is op een discrete manier elegant. Ze draagt een kaki legerbroek en een Armani-jasje. Ze is verantwoordelijk voor de Emporio-collectie. ?Het mooiste moment is wanneer we met z’n tweetjes de stoffen en kleuren bekijken?, zegt ze. ?Dat doen Giorgio en ik in de studio in Broni, rustig en sereen.? Haar halfzusje Roberta, innemend met haar spontane lach, houdt zich als public relations dame bezig met de vele Vips die Armani dragen. ?Elke dag leer ik iets van mijn oom?, zegt ze. ?Het is een uniek gevoel te kunnen werken voor iemand van wie je zoveel houdt.?

?Kan ik me voorstellen dat ze ooit ander werk zoeken ? Natuurlijk niet?, zegt Giorgio Armani. ?Dat ze naar een andere ontwerper stappen ? Verraad ! Ik wil ze allemaal rond me, de hele tijd. Dat zal wel de bezitterigheid van een ouder wordende man zijn.?

De Italiaanse modewereld wordt beheerst door families : de Zegna’s, Corneliani’s en Versace’s om er maar enkele te noemen. Het zal wel typisch Italiaans zijn.

Roberta : Familie is in Italië inderdaad erg belangrijk. Het zit in onze cultuur ingebakken dat je je zoveel mogelijk met familie omringt.

Silvana : Het heeft ook te maken met vertrouwen. Bloed is dikker dan water. In een bedrijf als Giorgio Armani heb je mensen nodig die volledig achter je staan en die dezelfde dingen willen. Met familie is die kans groter.

Was het uw idee om voor Armani te werken, of heeft meneer het u gevraagd ?

Roberta : Ik had als studente al in de Emporio-winkel in New York gewerkt, omdat ik goed Engels wilde leren. Toen ik public relations als studierichting koos, zei mijn oom dat ik in mijn vrije tijd ervaring kon opdoen in de firma. En ik ben uiteraard gebleven.

Silvana : Helemaal in het begin gebruikte Giorgio me wel eens als model en uiteindelijk, zo’n zestien jaar geleden, begon ik mee te helpen op kantoor. Koffie zetten, telefoon aannemen, administratie, alles. Tussendoor zat ik wat te tekenen. Hij zag mijn schetsen, vond ze goed en liet me meewerken aan de Emporio-collectie. Nadien volgden de jeans en de kinderkleding.

Rosanna : Al veertien jaar zit ik bij Armani. De laatste vijf jaar heeft het werk een enorme omvang aangenomen. Ik hou me nu als art director bezig met de catalogus, de campagnes en het Emporio Armani-tijdschrift.

Giorgio’s vriend Sergio (Galeotti, ondertussen overleden nvdr) heeft me gevraagd om bij de firma te komen. Ik ben geen modemens. Fotografie is mijn leven. Ik ben altijd foto-redacteur geweest, voor tal van Italiaanse tijdschriften.

Hoe noemt u meneer Armani eigenlijk op het werk ?

Rosanna : Net dat : meneer Armani. Toen ik voor hem begon te werken, heb ik dat meteen zo gesteld : thuis ben je mijn broer, hier ben je meneer Armani. Ik zei : verwacht geen bloemetjes van me, maar je kan op me rekenen om je de waarheid te vertellen.

Roberta : In het begin was dat een beetje vreemd. De ene dag gingen we samen fietsen en dan was hij mijn oom. De volgende dag ontmoette ik hem in een vergadering en dan was hij mister Armani. Hij behandelt ons net als de anderen.

Silvana : Ik zou zelfs durven stellen dat hij strenger is voor ons. Wij moeten dubbel zo goed zijn. Als eerste aankomen en als laatste vertrekken.

Kan hij delegeren ?

Rosanna : Moeilijk, maar van iemand in zijn positie begrijp ik dat. Hij moet alles controleren, anders zou het merk Armani zichzelf niet meer zijn. Het blijft me verbazen hoe hij het doet, hij is gewoon van alles op de hoogte.

Waar haalt hij die energie vandaan ?

Allemaal : Aah, als we dat eens wisten ! Hij houdt nooit op !

Rosanna : Onze moeder is net zo. Die is nu in de tachtig en nog steeds erg alert en actief. Ze belt elke dag : eet je wel goed ? Rust je wel genoeg ? Mijn broer en mijn moeder zijn nooit moe. Nooit. We hebben er al aan gedacht om een kalmeermiddel in hun koffie te doen, zo vermoeiend zijn ze soms.

U ziet er allemaal goed uit en wordt gracieus oud. Een familietrekje ?

Rosanna : Beslist. We mogen eten wat we willen, moeten niet bijzonder veel aan sport doen en blijven er redelijk goed uitzien. Mijn broer zegt dat ons geheim is dat we zo graag hard werken. Dat houdt ons jong.

Ook een familietrekje ?

Roberta : Discipline en hard werken zijn me met de paplepel ingegoten. Nooit op je lauweren rusten. Altijd naar perfectie streven. Het beste uit jezelf halen.

Als u samen bent, praat u dan over het werk ?

Silvana : We proberen om dat niet te doen. Soms maken we duidelijke afspraken : niet tijdens de vakantie, niet in het weekend, niet als we samen eten. Maar uiteindelijk houden die afspraken nooit lang stand. Giorgio kan recht van een meeting aan tafel komen en doorrazen tot grootmoeder zegt : nu is het genoeg, zwijgen en eten.

Roberta : Onlangs waren we met vakantie, met nog een stel collega’s erbij. We hebben gedanst, gezwommen en pret gemaakt, maar op een bepaald moment wordt er toch over het werk gepraat. Als hij dan een vraagt stelt, kan je niet zeggen : ik weet het niet. Je moet altijd een antwoord klaar hebben.

Rosanna : Als ik hem privé zie, probeer ik hem van de firma weg te leiden. Dan probeer ik andere dingen in zijn hoofd te stoppen en dan praten we over reizen, films of boeken.

Aanvaardt hij kritiek ?

Silvana : Je moet het weten aan te brengen.

Zegt hij soms : ?je had gelijk? ?

Silvana : Nee, maar hij heeft dan ook altijd gelijk. Echt waar. Zelfs als ik heel boos ben en overtuigd van mijn standpunt, dan nog moet ik achteraf toegeven : hij had het weer eens bij het rechte eind, wat ik hier gedaan heb, is echt niet goed.

Rosanna : Ik zeg wat ik denk. Maar alleen als hij het me vraagt. Uit respect voor hem uit ik nooit ongevraagd kritiek. In het begin maakten we echt ruzie : ik wil die foto, niet die daar ! Maar in die 14 jaar heb ik geleerd zijn visie te respecteren. Omdat hij exact weet waar hij naartoe wil.

U zou natuurlijk kunnen samenspannen. U bent met z’n drieën en hij is alleen.

Rosanna : Ja, maar hij is veel slimmer. Is het u nog niet opgevallen dat we alle drie op verschillende afdelingen zitten.

Geeft hij complimentjes ?

Rosanna : Ik heb nog nooit een compliment van hem gekregen. Hij haalt altijd de fouten uit mijn werk, want ik zou eens kunnen denken dat ik het allemaal weet. Van andere mensen hoor ik dan wel : Giorgio zegt dat je prachtige foto’s hebt gemaakt. Maar uit zijn mond ? Nooit.

Hoe was hij als kind ?

Silvana : Grootmoeder zegt dat hij het timide kind tussen twee sterke persoonlijkheden was. Eerst kwam onze vader die als oudste een vanzelfsprekende autoriteit had. Als laatste kwam een wild om zich heen schoppende Rosanna. De broer in het midden heeft het altijd moeilijk, die heeft niet echt een functie en dat was voor onze oom waarschijnlijk niet anders.

Rosanna : Een meisje kan zich geen betere grote broer wensen. Hij was timide, maar ook heel lief. Hij heeft me op alle mogelijke manieren beschermd en geholpen. Maar voor broederliefde had ik toen weinig tijd. Ik wilde mijn eigen leven maken en ben vrij snel het huis uit gegaan. Ik was zo iemand die elke ochtend zei : vandaag ga ik de wereld veranderen. Het kon niet snel genoeg. Mijn broer pakte de dingen behoedzamer aan : studeren, hard werken, iets opbouwen. Hij heeft veel opgeofferd om Giorgio Armani te worden, dat zie ik nu in.

Dat zegt u alsof er twee verschillende mannen zijn : Giorgio Armani en uw broer.

Rosanna : Zo zie ik het soms ook : Giorgio, mijn broer en Armani, de ontwerper. Ik hou het meest van hem als hij Giorgio is, relax en ontspannen, als hij zijn zwakheden toont. Maar ik bewonder hem voor de manier waarop hij telkens weer Armani wordt : ongenaakbaar en perfect.

Was hij een erg creatieve kleine jongen ?

Rosanna : Creatief, perfectionistisch, inventief. Wij konden nooit een keer gewoon poppenkast spelen. Er moesten altijd achtergronden worden geschilderd, scenario’s worden geschreven of poppenkleren worden gemaakt. Met als resultaat dat we nooit aan het spelen toekwamen. Het was altijd etenstijd of bedtijd. En de volgende dag had Giorgio natuurlijk weer andere projecten.

Als kleine jongen gaf hij al mode-adviezen. ?Steek je haar op. Waarom trek je geen jurk aan ? Je moet andere schoenen kopen.? Door die combinatie van gevoeligheid en precisie hebben we altijd beseft dat hij een heel bijzonder iemand was. Hij mocht van mijn moeder ook veel. Ze liet hem haar favoriete sjaal verknippen en het huis overhoop halen. Want het was Giorgio en die wist wat hij deed.

Beroemde mensen trekken rare individuen aan. Hebt u soms het gevoel dat u hem moet beschermen ?

Allemaal : Voortdurend.

Silvana : Hij heeft geen schild, hij is open en eerlijk. We zijn dikwijls bang dat mensen daar misbruik van maken en herinneren hem er voortdurend aan dat niet iedereen het beste met hem voor heeft.

Rosanna : Ik probeer hem te beschermen tegen zichzelf. Hij werkt te hard. Vaak zeg ik : zelfs als je maar drie dagen hebt, ga naar New York of zo, het zal je goed doen.

Kan u zich voorstellen dat u niet meer voor hem zou werken ?

Silvana en Roberta : Nee. We maken er grapjes over dat we naar de concurrentie stappen, maar dat is nooit gemeend. Dit is zo’n aparte en warme sfeer, we zouden niet zonder kunnen.

Rosanna : Leven zonder werken kan ik me prima voorstellen. Maar een baan bij iemand anders ? Helemaal niet.

Een pijnlijke vraag : wat gebeurt er als meneer Armani er niet meer is ?

Rosanna : Hoezo ? Als hij op moeder lijkt, wordt hij honderdtwintig. Hij overleeft ons allemaal, daar ben ik van overtuigd.

Meneer Armani is nieuwsgierig. ?Wat hebben ze over me gezegd ? Hoe vond u mijn zuster ? Mooi hé mijn nichtjes.? De strenge veeleisende baas lijkt veeleer een trotse vader. ?Tja, nu mijn broer is overleden heb ik die rol op mij genomen. Ik ben niet getrouwd en heb geen gezin opgebouwd. Soms denk ik : hoe komt het nu toch dat ik plots de patriarch van een familie ben ? Ben ik wel wijs genoeg voor die functie ? Ik heb er zelfs de fysiek niet voor. Al helpen die grijze haren natuurlijk wel.?

Zij zeggen dat u strenger bent voor hen dan voor de anderen.

Armani : Ik weet dat ze dat denken, maar het is niet zo. Integendeel. Voor hen ben ik zachter. Op een andere medewerker kan ik een hele dag boos blijven. Met familie kan ik dat niet. Dan duurt mijn woede hoogstens een uur en dan lach ik alweer.

Natuurlijk controleer ik nauwkeurig wat ze doen. Want iedereen denkt : oh, zij zullen wel fouten mogen maken. Om te benadrukken dat dit niet zo is, ben ik streng voor hen. Ik zie mijn zus en nichtjes als voorbeelden in de firma. Ik wil dat ze respect afdwingen omdat ze goed werk leveren en niet omdat ze familie van de baas zijn. Vinden ze dat heel vervelend ?

Nee, ze waarderen die houding wel.

Armani : Goed.

Vindt u dat u kan delegeren ?

Armani : Nee, ik wil alles zelf doen en daar moet ik mee ophouden. Ik zou Silvana bijvoorbeeld de volledige verantwoordelijkheid voor de Emporio-lijn moeten geven en zo genereus moeten zijn om haar haar eigen fouten te laten maken. Controle afstaan is moeilijk voor me, maar ik werk eraan.

Was u altijd van plan familie in de firma op te nemen ?

Armani : Ze zijn er ingerold. Het is niet dat ik elk familielid onmiddellijk wil recruteren. Rosanna heeft een zoon die voorlopig niets met Armani te maken heeft. Verantwoordelijkheidsgevoel speelt natuurlijk ook mee. Het lot wil dat mijn oudere broer ziek werd, uiteindelijk is overleden en twee dochters achterliet. Voor mij was het vanzelfsprekend dat ik voor hen zou zorgen.

Ze werken dan wel voor u, maar u ziet hen waarschijnlijk privé erg weinig.

Armani : Het is waar dat ik hen veel vaker op vergaderingen ontmoet. Privé blijft het bij bijna gestolen momenten : een etentje hier, een gesprek daar. Mijn leven is zo nauwkeurig afgemeten, ik heb amper tijd om te ademen. Zo meteen word ik weer bij de arm genomen en van het ene bureau naar het andere geleid : bekijk dit, doe dat. Als ik buiten het programma ga, valt de hele dag in duigen. Ik kan nooit een slechte dag hebben, ik moet altijd optimaal functioneren.

Misschien vind ik het daarom belangrijk om familie rond me te hebben. Ze brengen warmte in die drukke agenda.

Rosanna denkt dat u haar een lastig iemand vindt.

Armani : Rosanna kan ontzettend innemend en charmant zijn, maar ook oh zo moeilijk. Rosanna is knap, ze heeft een interessante baan, ze heeft alles om gelukkig te zijn. Ze is een van de weinige vrouwen die niet alleen door mannen, maar ook door vrouwen wordt bewonderd. Waarom ben je niet tevreden en sereen, vraag ik haar soms, waarom doe je zo lastig ? Maar zo is Rosanna.

Alles is zo snel gegaan. Het ene moment was Rosanna een klein meisje op witte sokjes en even later was ze een mooie vrouw die op hoge hakken het huis uitstapte. Terwijl ik braaf de etalages van de Rinascente maakte, reisde zij voor haar werk als fotografe de wereld rond. Dat maakt dat we elkaar pas laat hebben gevonden. We hebben lang een afzonderlijk leven geleid. Hoewel mijn familie na Sergio’s dood erg belangrijk voor me werd, zijn onze relaties nooit passioneel geweest. Het is ?houden van? en ?afstand houden?, we komen nooit te dicht bij elkaar.

Bent u bang uw gevoelens te tonen ?

Armani : We hebben een zekere preutsheid in het tonen en verwoorden van gevoelens. Ik denk dat we tegen u openhartiger hebben gepraat dan ooit met elkaar. Wij verkiezen stilte boven zinnen die misschien leeg zullen klinken.

Langs de andere kant zijn we niet bang van woorden. We vermijden discussies want die kunnen heel intens zijn, zeker met mijn zuster. Ik heb ondertussen geleerd dat diplomatie een grote deugd is, Rosanna nog altijd niet. Ze zegt wat er in haar opkomt, op om het even welk moment. Dat is niet altijd slecht. Vaak formuleert ze dingen op een juiste manier. Rosanna beschikt over een buitengewone dosis gezond verstand. Op haar oordeel kan ik altijd vertrouwen.

Hoe ziet u Roberta ?

Armani : Roberta is echt heel bijzonder. Ze heeft het niet makkelijk gehad. Op het eind van zijn leven heeft mijn broer, haar vader, haar volledig ingepalmd. Zij was de jongste dochter, de lieveling. Ze heeft hem verzorgd toen hij ziek was ; zij was toen zijn enige band met de buitenwereld. Een zware belasting voor een meisje van amper vijftien. Dat ze zijn dood en ziekte zo goed heeft verwerkt, wijst op een sterke innerlijke kracht. Ik ben blij dat ze zo graag leeft. Roberta sprankelt en schittert, ze is lief en intelligent, ze verdient een heel mooi leven. Ik ben erg opgetogen over haar verloofde. Hij werkt hard en is duidelijk helemaal weg van haar. Zo iemand heeft ze nodig.

Zozo, verloofdes moeten dus eerst uw goedkeuring krijgen.

Armani : Dit is nog maar de tweede verloofde die me werd voorgesteld en die eerste was ook wel aardig. Zo streng ben ik dus niet. Maar ik hou ze wel in de gaten ja. Met Rosanna heb ik dat nooit gedaan. Er zijn mannen in haar leven geweest die ik helemaal niet apprecieerde, maar daar heb ik nooit iets van gezegd.

Wat doet u als de verloofdes u niet bevallen ?

Armani : Dan ben ik heel subtiel. Dan vraag ik bijvoorbeeld : wat doe je vanavond ? Zegt ze : eten met Vittorio. En dan doe ik (één wenkbrauw omhoog en licht cynische blik) : ah, Vittorio, mmm. Dat volstaat meestal.

Ik ben heel bezitterig. Ik ben jaloers op de affectie die mijn zus en nichtjes voelen voor anderen, op de tijd die ze met anderen doorbrengen, op alles wat ze zonder mij doen. Eigenlijk wil ik ze de hele tijd rond me. Als ze er niet zijn, dan mis ik ze.

Wat waardeert u in Silvana ?

Armani : Haar elegantie. Ze is een erg mooie en stijlvolle vrouw. Soms ziet ze er een beetje streng uit, maar ze heeft een wonderlijk gevoel voor humor. Net als bij mijn moeder zit er een comedienne in Silvana verscholen. Je moet hen zien op feestjes : ze imiteren iedereen. Jaja, mij ook. Ik moet er meestal als eerste aan geloven.

Silvana verspreidt warmte rond zich. Haar moeder is jong gestorven en als gevolg daarvan heeft ze een nauwe band met de mijne. Dat ontroert me. Silvana heeft me geleerd hoe belangrijk familie is.

Kan u zich voorstellen dat ze zouden weggaan ?

Armani : (verontwaardigd) Weggaan ? Hoe bedoelt u ? Waarheen ?

Naar een leven zonder mode misschien.

Armani : Ik zou hen verschrikkelijk missen. En trouwens, als je op je familie al niet meer kan rekenen, op wie dan wel.

Voor een andere ontwerper werken is dus helemaal uitgesloten.

Armani : Dat zou verraad zijn, dat zou ik niet kunnen verdragen. Ik wil dat ze me trouw blijven.

Gesproken als een echte patriarch.

Armani : Ik sta van mezelf te kijken. Word ik toch nog een echte familievader.

Opening Emporio Armani Store, 19 september, Grote Zavel 37, 1000 Brussel.

Silvana (links) en Roberta : Bloed is dikker dan water.

Giorgio met zijn zus Rosanna Armani : Wij verkiezen stilte boven zinnen die misschien leeg zullen klinken.