Innovatie is het sleutelwoord in het werk van Arik Levy, of hij nu een sofa voor Molteni creëert of met Swarovskikristal aan het werk gaat. Het opmerkelijke parcours van de Israëlische ontwerper maakt van hem een buitenbeentje.

Wilt u hem een compliment maken ? Zeg dan vooral dat hij niet trendy is. Arik Levy zal in de wolken zijn. “Ik hou inderdaad niet van trends”, lacht hij. “Wat ‘in de mode’ is, is snel gedateerd. Sommige designers denken dat het volstaat om één spectaculaire, extravagante vorm te creëren en die te herhalen om succes te boeken. Maar zo werkt het niet. Mensen zijn snel verveeld. Het positieve aan de huidige crisis is dat de designwereld ontdaan wordt van zijn formalistische uitwassen en dat er een terugkeer is naar de essentie.” Levy zegt het niet op een belerende manier, zo van “zie je wel, ik heb het altijd al gezegd.” Al meer dan vijftien jaar volgt hij zijn eigen weg. De huidige tijden die tot bescheidenheid nopen, geven hem gelijk.

Arik is niet de man van branie en sterallures. Zijn leven lijkt één grote zoektocht, die hem bracht van Tel Aviv, over Japan, naar Parijs. “Enkele jaren geleden nam ik mijn veertienjarige zoon iedere woensdag mee naar de studio”, vertelt de ontwerper. “Op een dag zei hij, nogal verbaasd : ‘Papa, je beweert dat je hier komt werken, maar dat is niet waar ! Je zit hier de hele tijd te spelen. ‘ Dat vond ik leuk ! Het spel is niet altijd makkelijk, maar dat maakt het net zo spannend.”

Arik beseft zeer goed dat succes deels een kwestie is van geluk. Toch is hij er trots op dat hij op het juiste moment juist wist te handelen. “De truc is om open te staan voor de mogelijkheden die zich aandienen. Om dat te kunnen, is het essentieel dat je in vrede bent met jezelf.” Dat impliceert dat je af en toe ‘nee’ kunt zeggen. “Je klanten kunnen kiezen is een enorme luxe. Het is de aard van een project dat mij interesseert, niet de grootte ervan of de naam van de onderneming die met mij wil samenwerken. Het is onze verantwoordelijkheid als designers om ook kleinere labels te helpen. De grote huizen hebben onze hulp niet echt meer nodig. Maar de starters, die zich met moeite een stand van 20 m2 op de Meubelsalon van Milaan kunnen veroorloven, hebben wel mijn ervaring en mijn naam nodig om de aandacht van de media te trekken.”

Duurzaam ? Wat is dat ?

Zo hebben Arik en de zestien andere leden van studio Ldesign in 2009 assistentie verleend aan Planika Fires, een Poolse fabrikant van ‘draagbare’ open haarden. Die worden gevoed met een schone, vloeibare brandstof op basis van ethanol, ontwikkeld voor het Duitse Flora, bekend van de bloembakken en plantenstokken. “Op die manier wil ik iets terugdoen voor wat ik zelf heb gekregen”, zegt Levy. “Ik heb geen moeite met het toenemende stardom van designers. Het heeft zelfs zijn voordelen, maar al bij al blijft het een illusie. Het woord ‘ster’ is zoals ‘vip’ : op zich betekent het niets, het zegt niets over wie je bent. Ik hou wel van het spin-effect dat het op mij heeft, maar ik blijf waakzaam. Ik wil niet de speelbal worden van dat systeem, dan zorg je alleen nog voor ‘animatie’.”

Als giganten uit de sector, zoals Molteni, Zanotta of Ligne Roset, hem benaderen, blijft Arik Levy bescheiden in zijn aanpak. “Als je te zwaar uitpakt, zitten die mensen uiteindelijk met een catalogus die bolstaat van de signatuurobjecten, zonder enige coherentie. Nee, je moet je inwerken in de geest van het huis. Pas dan zie je welke bijdrage je kunt leveren.” Als de baas van Molteni hem vraagt een bed te ontwerpen, dan is de opdracht zeer specifiek. “Hij wil een meubelstuk, geen sculptuur. Een meubel dat bovendien past in een normale kamer, en dat met verstand geconcipieerd is. Want ook daarover gaat duurzaamheid.”

De term is eruit. De term die tegenwoordig klinkt als een marketingslogan en die hem duidelijk irriteert. “Ook dat woord op zich zegt niets. Wat is dat, een duurzaam meubelstuk ? Het is niet iets zoals ‘zwart of wit’ of ‘ja of nee’ !” Als Arik Levy iets ontwerpt, staat hij stil bij elke fase van de realisatie. “Stel je voor dat je een sofa tien procent lichter kunt maken. Dat lijkt niet veel maar het heeft een enorme impact op de stockeer- en transportkosten. De vraag naar duurzaamheid moet hoe dan ook worden gesteld. Iedereen moet ze op zijn niveau en met zijn vermogens op de best mogelijke manier beantwoorden.”

Spelen met evenwicht

Zijn vrienden – “Ik heb er in alle uithoeken van de wereld”, lacht Levy – beschrijven hem als “snel, precies en uiterst charmant”. Hij is bovendien een heel gepassioneerd iemand en bruist van energie en ideeën. “Alles kan een bron van inspiratie zijn, zelfs negatieve ervaringen. Mijn brein heeft geen on/off-knopje ! Ik weet dat ik soms moeilijk te volgen ben, voor mijn omgeving is dat wel eens slopend.”

Als het Arik zelf wat te veel wordt, zwemt hij baantjes om zijn hoofd leeg te maken. Die behoefte aan water is hem wellicht bijgebleven van zijn jeugd toen hij surfte voor de stranden van Tel Aviv en zijn creativiteit (toen al !) botvierde door honderden surfplanken te beschilderen met graffiti. “Ik hou van alles wat vloeit”, zegt hij. “Skaten, surfen, fietsen, scooteren : het zijn evenwichtsoefeningen die me laten voelen dat ik leef. En als ik onder de douche sta, voer ik een test uit : ik sluit de ogen en als ik het gevoel heb dat het water van kop tot teen, door me heen stroomt, weet ik dat het een goede dag wordt.”

Arik maakt zijn wildste dromen waar als hij ‘voor zichzelf’ creëert. Dat resulteert in signatuurobjecten zoals de Rocks, die hij in diverse materialen laat uitvoeren : hout, kristal, metaal, soms zelfs chocolade… “Als ik voor een designhuis werk, moet ik zorgen voor industriële magie”, vertelt hij. Kunst is zijn grote voedingsbron en als het even kan, beleeft hij zijn andere grote passie : sinds 1988 tekent hij geregeld voor de scenografie en de belichting van dansvoorstellingen. Jaren werkte hij samen met de Israëlische choreograaf Ohad Naharin en sinds kort ook met Philippe Blanchard. “Hedendaagse dans is voor mij de meest fantastische kunstvorm. Een geslaagde choreografie kan iemand tot tranen toe bewegen. Een tafel heeft me nog nooit aan het huilen bracht !”

Vereenvoudigen en uitpuren

Arik Levy doet niets liever dan bestaande codes in vraag stellen, verschillende benaderingen mengen en zich ‘surfgewijs’ laten meevoeren op ‘golven van inspiratie’. “Ik ben een technopoëet“, zegt hij. Geen wonder dat hij Nadia Swarovski, erfgename van het Oostenrijkse kristalimperium kon overhalen tot iets onwaarschijnlijks : werken met kristal maar bijna zonder er een glimp van te laten zien. “Swarovski, maar zonder blingbling, stel je voor !” zegt hij trots. Jarenlang dompelde de Crystal Palace-installatie, een van dé blikvangers op de Meubelsalon van Milaan, de bezoekers onder in een Disneyachtige sprookjeswereld. Tijdens de editie 2009, in volle recessie, waren de kristallen zeer discreet aanwezig – in de vorm van een lamp, het design van een tapijt. Maar door hun subtiliteit misschien des te opvallender.

Ook wanneer Arik Levy een parfumflacon ontwerpt, zoals voor A Scent, de nieuwste geur van Issey Miyake, gaat hij op dezelfde manier te werk : vereenvoudigen en uitpuren om nog verrassender uit de hoek te komen. “De vorm van deze flacon is het archetype van een fles. In plaats van er een miniatuur of een uitvergroting van te maken, koos ik ervoor om te spelen met de dikte van de glaswand. Een simpel idee, vreemd dat niemand daar eerder op kwam, al is de uitvoering wel wat ingewikkelder !””Het gaat niet zozeer om de vorm maar om het concept”, benadrukt Levy. “Dat is wat een designer moet doen : innoveren. Er zijn slechts twee dingen die de tijd doorstaan : kunst en innovatie, al de rest is wind.”

Door Isabelle Willot Portret Renaud Callebaut