Ik had wel eens gedacht dat ik nooit meer verliefd zou worden, en vervolgens overkwam dit me. Het was een en al passie. Hoeveel stellen hebben dat nog ? Iedereen wil volgens mij zijn als Tristan en Isolde, maar uiteindelijk worden velen als Charles en Diana.?

De 36-jarige Frans Limberti, documentalist op het Nederlandse ministerie van Defensie en in zijn vrije tijd actief in het theater, is een van de 23 mensen die hun levens- en liefdesgeschiedenis(sen) verteld hebben aan Matt Dings, journalist bij het Nederlandse opinieweekblad HP/De Tijd. Die 23 interviews werden onlangs door uitgeverij Scheffers gebundeld en onder de weinig spitante titel ?Liefdeleven. Passie, geluk, verlangen en de vlammen van toen en nu? op de markt gebracht. Toch is dit een niet onaardig boekje, voor ieder die zich in deze tijden van relationele onzekerheid al dan niet vertwijfeld afvraagt wat er loos is met ons liefdesleven. Niet dat dit boekje de pretentie heeft grote antwoorden op dit soort vragen te bieden. Matt Dings, die naar eigen zeggen ?na zijn eigen echtscheiding en hervonden liefde danig in de ban van het onderwerp was?, vermeed uitdrukkelijk doctorandussen als deskundigen over de liefde aan het woord te laten. Hij verkoos het woord te geven aan betrokkenen, ?de deskundigen bij uitstek?. Het boekje probeert ook geen volledig overzicht te geven van al wat er zich tegenwoordig zoal in iemands liefdesleven kan voordoen als dat al mogelijk zou zijn maar het geeft wel een idee van datgene waar mensen naar op zoek zijn en hoe moeilijk dat soms te vinden is als het al te vinden is.

?Dat volmaakte moment, Tristan en Isolde, zo zou ik de liefde willen beleven?, vervolgt de hierboven al geciteerde Frans zijn betoog. ?Ik blijf ernaar op zoek, maar zal ik het wel vinden ? Zoek ik iets dat niet bestaat ? Misschien is de love of your life niet zozeer aan een blijvende partner gebonden, maar bestaat ze uit een ervaring die zoveel indruk heeft gemaakt dat je haar blijft najagen.?

Vooraleer Frans die net als alle andere geïnterviewden mét foto zijn verhaal doet Lesley ontmoette, had hij al meerdere relaties achter de rug. Twee keer een hevige maar kortstondige relatie met een meisje in het buitenland waarvan één zijn kind opvoedt. Later haalden drie wat oudere vrouwen hem uit een depressie. Volgde een vaste relatie met Carola. Na het eerste jaar (?een feest?) gingen ze samenwonen. Volgden de ergernissen, de hekel aan elkaar. ?Tot het te gortig werd en ik vertrok.? Volgden drie korte verhoudingen, en toen toen hij dacht nooit meer verliefd te worden toen kwam Lesley, zijn Isolde. Maar ook deze relatie bleef niet gespaard van irritaties en ook op deze relatie volgde een verwijdering. Erger nog, er was zelfs geen vriendschap meer mogelijk. ?Zo’n topjaar als het ene jaar was, zo dramatisch was het daarop volgende jaar (…) Maar ik moet verder en hou me maar vast aan een uitspraak van Nietzsche : Wat mij niet ombrengt, maakt me sterker.?

Elke levens- of liefdesgeschiedenis is natuurlijk uniek, toch is het verhaal van Frans vrij typisch voor de bundel. Ondanks alle ergernissen, ruzies, scheidingen, eenzaamheid, gaat de zoektocht naar de Grote Liefde verder. Zo gelooft de 50-jarige Ludo er in ieder geval nog altijd in dat hij ze ooit zal tegenkomen, die Grote Liefde. En Joep, die op 33-jarige leeftijd al een eerste, tweede en derde Grote Liefde achter de rug heeft, blijft ernaar op zoek, ook al is ze door de vorige ervaringen wat kritischer geworden. Ja, ze geeft toe dat ze eigenlijk een heel verlanglijstje klaar heeft voor de vierde Grote Liefde. Zoals : ?Het zou prettig zijn als hij geen frustraties uit zijn jeugd meer hoeft op te ruimen. Misschien heb ik zelf wel een te goede jeugd gehad. Ik heb heel veel liefde en begrip ondervonden en alles was bespreekbaar. Daarin vind ik moeilijk mijn gelijke.? Toch gaat ze ervan uit dat er op de wereld toch minstens 20 mannen moeten rondlopen die ongeveer aan deze en aan haar andere wensen beantwoorden. ?De vraag blijft natuurlijk : kom ik er wel eentje tegen ??

Met een beetje geluk moet dat lukken.

Dat zou misschien zelfs kunsthistorica Marian Conrads die er 30 jaar huwelijk heeft op zitten, toegeven : ?Als ik zeg dat we 30 jaar getrouwd zijn, krijg ik tegenwoordig vaak als antwoord : goh, wat goed !, wat knap ! Komisch is dat. Ik heb er wel mijn best voor gedaan, maar ik heb ook geluk gehad.? Tegelijk vindt ze dat onze maatschappij zo verwend is dat mensen geen zin hebben om vol te houden als het een beetje tegenzit : ?Ze willen wat een ander heeft en gooien wat ze zelf hebben weg zodra dat niet meer bevalt.?

?In de kunst en in de liefde mag je geen concessies doen, want die krijg je vroeg of laat als een boemerang terug?, vindt dan weer de 42-jarige Bûlent Evren wiens tweede huwelijk al na drie dagen stukliep. ?Je moet jezelf blijven en je mag jezelf niet wegcijferen, al zijn loyaliteit en opoffering ook erg belangrijk : dat is de evenwichtskunst van de liefde.?

Volgens psychothearpeute Neletta, die hoofdzakelijk als ervaringsdeskundige spreekt, heeft het allemaal te maken met zelfaanvaarding. ?We moeten er zélf van overtuigd raken dat we er mogen zijn. Als je met jezelf kunt leven is de ander geen noodzaak meer maar, prozaïsch uitgedrukt, mooi meegenomen. Dat is het vreemde aan de liefde : ze komt pas als je haar niet meer nodig hebt.?

Of om het met de woorden te zeggen van de 71-jarige baron Van Hardenbroek : ?Agge oe eige nie kietelt, dan hoefde nooit nie te lachen.?

Jo Blommaert Tekening Sandra Schrevens