DE ITALIAANSE WET IS DUIDELIJK : BAROLOWIJN IS VOOR 100 PROCENT GEMAAKT VAN NEBBIOLODRUIVEN EN WORDT ZO LANG GELAGERD DAT HIJ PAS NA VIER JAAR OP DE MARKT KOMT. STRENG, MAAR VOORAL: ACHTERHAALD. GELUKKIG DOET DE 2007 DE MUFFE TRADITIE VERGETEN.

Hoe komt het toch dat zoveel oubollige barolo’s blijven bestaan en elk jaar weer opnieuw gemaakt worden ? Ze zijn relieken van het verleden : volkomen fruitloos en verschraald met een vleugje muffigheid van de lange verblijftijd in het oude hout. Ze passen aan tafel bij gerechten die haast niet meer bestaan : stoofpotten van lage derderangsstukken zoals schouder, nek, peeseind en staart, die lange tijd op het vuur moeten staan en daarbovenop nog enkele dagen ‘gerijpt’ zijn. De moderne snelle keuken, de frisse hap, het Aziatische en het exotische : het behoort allemaal tot een volkomen andere wereld.

Ook de Piëmontese keuken heeft dat traditionalistische trekje en is zeker de minst Italiaanse van heel Italië. Een verklaring is te vinden in de geografie van de haast omwalde provincie. Gelegen in het noordwesten van Italië heeft Piëmont alleen in het oosten wat openheid : de Povlakte. In het noorden stoten we op de Zwitserse Alpen, in het westen op de Franse Alpen en in het zuiden op de bergketens van Ligurië. Kortom, flanken alom. De streek wordt niet overspoeld door toeristen, iedereen rijdt eromheen richting Toscane of Umbrië. Piëmont is van traditie trouwens meer Frans dan Italiaans. De taal, de manieren van doen, wijn, gerechten en dialecten, alles is getekend door de nabijheid van Frankrijk.

De historiek van barolowijn baadt ook helemaal in de Franse ambiance. Tot de negentiende eeuw was wijn van nebbiolodruiven zachtaardig en ronduit zoet. Het is Giulia Falletti, marchesa di Barolo, die er een droge wijn liet van maken ” allamoda dei vini di Bordeaux“. Ze liet daarvoor de Franse oenoloog graaf Oudart komen. De Franse stijl was er toen een van heel lange maceratie op schillen en pitten en daarna vijf tot zes jaren houtlagering, waarbij men hoopte dat het extreme bitter en zuur wat zou verzachten. Pas in 1930 dwong Angelo Gaja een wat modernere visie af.

Het jaar 2007, dat in Barolo nu pas op de markt wordt gezet, is zeer interessant en goed. Het verenigt frisse fruitigheid en karakter. De wijn is onmiddellijk goed drinkbaar en kan toch een tiental jaren goed evolueren. Daarom maken we een rondgang bij een zestal van de beste domeinen om met de moderne barolo kennis te maken.

Marziano Abbona, Dogliani

45 ha en 250.000 flessen.

Wijn: Terlo Ravera Barolo 2007 DOCG.

Invoer: Best Caviar, Dilbeek.Deze minzame man maakt meer dan tweehonderdduizend flessen wijn per jaar in zowat alle appellations van Piëmont. Absolute top zijn natuurlijk de twee barolocru’s die hij in eigen bezit heeft : de Terlo Ravera en de Pressenda, allebei in de gemeente Novello. Vooral de Terlo Ravera 2006 imponeert door kracht en diepe charme. De 2007 (als staal uit het vat) heeft het allemaal nog een beetje meer : karakter, structuur, diepte en lengte gedragen door edel fruit, een grote wijn in perfect evenwicht die nu al aanspreekt, maar nog over veel potentieel beschikt. De 2001 en de 1999 smaken nog altijd piepjong, de 2008 en 2009 zijn duidelijk van de goede familie, maar moeten nog een lange lagertijd door.

Abbona : “In het voorbije decennium zijn 2001, 2004 en 2007 de betere jaren, maar geen enkel jaar kan men zwak noemen, misschien op 2005 na. Door de crisis trekt de verkoop pas vanaf vorig jaar terug wat aan : een kwart meer. In de tussentijd konden groothandelaars in de overvolle kelders barolo kopen tegen vier euro de liter. Dat is natuurlijk niet de beste kwaliteit en dat schaadt het imago van de appellatie.” Zo kon men, ook in België, in sommige supermarkten dat soort barolo kopen tegen acht euro per fles.

Domenico Clerico, Monforte d’Alba

21 ha en 30.000 flessen per jaar.

Wijn: Ciabot Mentin, DOCG Barolo 2007.

Invoer: Licata Vini, Diepenbeek.Hier is een overtuigde en overtuigende vernieuwer aan het werk : barolo met frisheid, zachtaardigheid en fruit. Zo onder meer zijn Nebbiolo Langhe 2009, met fris fruit en getemde bitterheid. Zijn Arte 2007, met 10 procent barbera en 90 nebbiolo is wat streng (de paar procenten cabernet zijn eruit gelaten). De Pajana 2007, van een twee hectare stuk van de cru Ginestra in Monforte d’Alba op 250 m boven de zeespiegel, schittert dan weer door een fijne tanninestructuur en lengte. Maar de hoofdvogel is zeker de Ciabot Mentin 2007, van het hoogst gelegen gedeelte van de cru Ginestra op 450 m boven de zeespiegel, koppelt structuur en concentratie aan een algehele finesse.

Luciano Racca, de huisoenoloog : “Vanaf 2004 tot 2010 hadden we zeven grote jaren en dat is uitzonderlijk voor de regio. Onze kwaliteit komt door de bezetenheid van Domenico. Hij gaat dagelijks door de wijngaard en verzorgt elke plant individueel, bij ons geen massale ontbladering of massale groene oogst en natuurlijk een absoluut minimum aan chemische producten. In de jaren zeventig waren er hoogstens een tiental wijnboeren onder wie Clerico die hun wijn zelf maakten en bottelden, iedereen droeg zijn fruit naar de grote coöperatieve Terre del Barolo. Clerico is toen als eerste naar Bourgondië getrokken om met barriques te leren werken en heeft er zijn reputatie van ‘houtman’ aan te danken. Nu nog lageren we twee jaar op barriques die voor tachtig procent nieuw zijn. Vooral de Amerikaanse markt associeert nieuw hout met modernisme en oud hout met traditie, maar het is nooit zwart-wit. Onze prijs ex-kelder is in de buurt van 50 euro en is al jaren niet meer veranderd. De 2006 is helemaal uitverkocht en de 2007 al voor de helft. Grote barolo ligt bij de kenners in de bovenste schuif.”

Pio Cesare, Alba 52 ha en 400.000 flessen. Wijn: Ornato, Barolo DOCG 2007. Invoer: Chacalli Fine Wines, Antwerpen.

Pio Boffa : “Het warme jaar 2007 gaf aanleiding tot ronde wijnen met rijpe tannines en toch een redelijke zuurheid, dank zij de koude nachten gedurende de rijpingsperiode. De vrij lage productie (tot -30 procent !) bracht een mooie concentratie mee. Voor zo’n jaar is de technologie niet zo belangrijk : de natuur doet het zelf. Het jaar 2007 is niet zo tanninerijk als 2004, beter dan 2001 en traditioneler dan 2006, dat een accent heeft bij elegantie. De 2007 heeft elegantie en karakter samen. Daardoor is hij nu al smakelijk om te drinken.”

Ornato is een vijf hectare grote wijngaard in het hart van Serralunga d’Alba, de naam verwijst naar de vroegere eigenaars tot 1940. De wijnen ervan zijn bekend voor hun intense aroma’s en hun poten-tieel. De 2007 heeft het zeker, alles gedragen door een zeldzaam intense kleur en een mooie, soepele bitterheidskoepel. Een grote, merkwaardige ongewone wijn. Ook de barbaresco 2007 van het huis is schitterend.

Luciano Sandrone, Barolo

27 ha en 95.000 flessen.

Wijn : Cannubi Boschis, Barolo DOCG 2007.

Invoer : Vinifera-Fine Wines, Tongeren.De Sandrones zijn eigenlijk per toeval in de wijn terechtgekomen : Luciano, een timmerman, had in zijn jeugd bij Borgogno en bij de coöperatie Marchesi di Barolo gewerkt. Met wat geluk kon hij in 1978 een stukje Cannubi kopen.

Er wordt gewerkt met respect voor de traditie, maar ook met open ogen voor de moderne technologie. Zo wordt de temperatuur van de inox kuipen strikt gecontroleerd en de maceratie beperkt tot een tiental dagen. De malolactische gisting verloopt op eiken vaten van 500 liter, geen barriques, maar wel elk jaar voor 20 tot 25 procent nieuw.

Barbara Sandrone : “In de wijngaard doen we alles met de hand en er werken wel 25 man het jaar rond : streng snoeien, waar nodig ontbladeren – de laatste jaren veel minder omdat het warmer wordt – en laat oogsten voor volledige rijpheid. Onze reputatie van modernista komt uit de Amerikaanse pers : ze houden van simpele zwart-wit opvattingen. We selecteren het fruit eerst en vooral bij de oogst in de wijngaard en dan nog eens druif per druif op de trieertafels vóór de gisting. In de wijnkelder wordt niet gepompt : de wijn beweegt alleen bij gravitatie, anders pompt men al een groot deel van het boeket weg. Want dat is onze zorg : fruit en frisheid. Zo is onze 2006 vooral elegant en bij de 2007 komt er de structuur bovenop : een groot jaar. We zullen tien jaar moeten wachten om de finesse te laten komen.”

Bij Sandrone maakt men barolo in twee gedaanten : een breedgeschouderde blend van verschillende wijngaarden in de beste traditie, onder de naam Le Vigne, en een strenge wat monolitische wijn van de cru Cannubi Boschis : in 2007 heel mooi doortimmerd en met prachtig presente, maar ook goed geïntegreerde tannines. Een elegante reus.

Gaja, Barbaresco

92 ha en 300.000 flessen.

Wijn : Sperss 2007, Langhe Nebbiolo DOC.

Invoer : Selezione Vini Italiani, Zonhoven.Angelo Gaja begint met een vurig pleidooi voor versoepeling van de appellatieregels. De regels van 1966 dulden alleen nebbiolodruiven in barolo- en barbarascowijn. Men ging ervan uit dat zo meer kwaliteit gegarandeerd werd. Het inmengen van andere druiven, dacht men, kon de gebeurlijke tekortkomingen van de nebbiolowijn verdoezelen. Gaja mengt in de meeste van zijn barolowijnen wél vijf procent barbera, en valt daardoor buiten de appellatie. Zijn barolo Sperss, van een schitterend perceel in Serralunga, komt op de markt onder de naam Langhe Nebbiolo. De barbera die hij bijmengt, stoort de expressie van de nebbiolo niet. Hij brengt wel wat frisheid en kleur bij. Kortom de wijn wordt er beter van, zonder zijn identiteit te verliezen, zoals bij de supertuscans waar gegoocheld wordt met zonevreemde druiven zoals merlot en cabernet.

Gaja : “De klimaatsopwarming heeft voor nebbiolowijnen voordelen meegebracht. De gemiddelde kwaliteit is veel verbeterd. De slechte jaren komen niet meer voor in reeksen. Sinds 1995 vielen alleen nog 2002 ( verregend) en 2003 ( te warm) uit de toon. Zo worden ook de wijnen van percelen die het verst van de Tanara liggen rijper en beter ( de nabijheid van de rivier cre-eert een zacht microklimaat).”

Zijn Sperss 1989 is wat te oud, de 2001 is stevig, de 2006 is soepel maar de 2007 is een wonder van elegantie en structuur samen, een absoluut grote wijn.

Michele Chiarlo, Nizza- Canelli 100 ha en 950.000 flessen. Wijn : Cerequio Barolo DOCG 2007.

Invoer : La Ferrarese, 1130 Brussel.Michele Chiarlo over de 2007 : “In de winter heeft het zelfs viermaal gesneeuwd en april en mei kregen met 180 mm juist voldoende regen. Juni en juli waren snikheet, maar augustus was wat frisser met veel bewolking. De rijping was optimaal en vooral de maand september was warm en zonnig met grote verschillen tussen dag- en nachttemperatuur. Daarmee kwamen boeket en complexiteit in de latere wijn. Er zijn grote hoeveelheden tannines maar ze zijn van de fijne aangename soort : nu al goed te drinken, maar toch met veel potentieel.”

“Na 17 dagen maceratie en na de malolactische gisting ging de wijn voor twee jaar op hout, een derde in 5000-litervaten, een derde in nieuwe 700-litervaten en nog een derde in 700-litervaten van één jaar oud. We bottelden in mei en we brengen hem op de markt in september 2011.”

“Vorig jaar hebben we de dip in de verkoop van 2009 (-15 procent) weggewerkt en nu is er geen stock meer. Tot september, als de 2007 wordt vrijgegeven, hebben we geen barolo te koop. In Amerika groeit de overtuiging dat barolo 2007 dé koop is, vooral omdat de prijzen van bordeaux de pan zijn uitgerezen.”

De Cerequio 2007 in het glas heeft een mooie frisse en evenwichtige kleur met normale concentratie en een neus die schittert door diepe finesse, ook na opschudden. De smaak is aangenaam en overspannen door structuurtannines en met grote lengte. Wijn met veel potentieel.

DOOR HERWIG VAN HOVE – ILLUSTRATIE KORNEEL DETAILLEUR