‘Waarom zou je geen opbouwende kritiek geven in plaats van een ongenuanceerde Yelp-review?’

‘Na jaren op de schoolbanken beoordeeld te zijn, hebben we nu allemaal zelf een puntenboek in handen. Iedereen beoordeelt iedereen’, stelt Knack Weekend-redacteur Jorik Leemans vast.

Schaamte krijg je nooit helemaal van je gezicht geschrobd. De onbedaarlijke huilbui die mij overviel na een zang- examen in de muziekschool zal dan ook altijd haar sporen nalaten. Ik was tien jaar toen ik de ‘vernietigende’ score te horen kreeg. Negentien op twintig. ‘Waarom huil je, Jorik?’ vroeg mijn muzieklerares, zichtbaar geënerveerd. Terwijl ik op mijn lip beet om de resterende tranen te bedwingen, voelde ik hoe alle ogen van de klas op mij gericht waren. Probeer op zo’n moment maar eens onderbouwd uit te leggen dat je eigenlijk de maximumscore had verwacht.

Punten halen iets geks in een mens naar boven. Dat bewees ook P., de joviale Airbnb-host die onlangs een kamer in haar huis beschikbaar stelde voor mijn vriend en mij tijdens onze citytrip naar Londen. Niet alleen hamerde ze wel heel erg op een positieve review na ons vertrek, ze bleek achteraf ook nog eens niet helemaal tevreden met haar score. Of we haar feedback konden geven over wat we minder vonden tijdens het verblijf? ‘Alles onder de vijf sterren wordt immers gezien als een slechte ervaring.’ Ze leek de vraag zonder enige schaamte te stellen, terwijl ze bijna op elke categorie de maximumscore had gekregen.

De angstige reactie van P. is niet verwonderlijk. Een goede score en positieve recensies zijn te belangrijk geworden om te negeren. Na jaren op de schoolbanken beoordeeld en gerankt te zijn, hebben we nu allemaal zelf een puntenboek in handen. Iedereen beoordeelt iedereen. Of het nu gaat om je laatste verblijf tijdens een yogaretraite of een snelle hap in het nieuwe restaurant op de hoek: gewapend met smartphone en een wifiverbinding (die maar beter degelijk werkt) pennen we vlijtig onze bevindingen neer op Google Review of TripAdvisor.

Klant is koning en bepaalt de wetten. In New York word je aan de kassa van een grootwarenhuis persoonlijk gevraagd of je een positieve beoordeling kunt posten op een ratingsite, schetste een collega na een recente trip. Op die manier hopen de ketens een verschil te kunnen maken tegenover hun concurrenten. Ook dichter bij huis durft de slinger al eens door te slaan. Zelfs bij je lokale garagehouder of, godbetert, de dorpsslager kun je de vraag voorgeschoteld krijgen. Voor je het weet zit je chipolataworsten en koteletten een score te geven.

Bovendien niet onbelangrijk: er kruipt best veel tijd in het opstellen van een gefundeerd oordeel. In plaats van je ongenoegen of felicitaties online in een uitvoerig essay te kaderen, kun je de uitgespaarde minuten gebruiken voor een welgemeend complimentje of opbouwende kritiek voor de handelaar in kwestie. Op die manier wals je ook niet meteen een hele zaak plat met een ongenuanceerde Yelp-review. Je zou je trouwens de vraag kunnen stellen in welke mate jouw mening over de plaatselijke bakker broodnodig is voor andere klanten. Of in welke mate jouw ‘nulsterrenbezoek’ aan de Delhaize representatief is voor de gemiddelde passant.

Ik besef maar al te goed dat veel mensen mijn mening vast niet delen, gezien de populariteit van de vele ratingapplicaties. Weet dat je met alle bezwaren en bedenkingen over bovenstaande tekst kan mailen naar jorik.leemans@knack.be. Sterren geven mag, maar hoeft niet. Maar onthou wel: alles onder de vijf sterren wordt gezien als een slechte ervaring.