Het boek Verborgen Kopzorgen ligt al anderhalve week in de rekkenen werd maandagavond door reporter-psychologe Leslie Hodge officieel voorgesteld aan het grote publiek. In de aanwezigheid van professor-psychiater Dirk de Wachter, visagiste Sabine Peeters en twee jongeren van de organisatie Te Gek!?. Alle vijf hebben ze één doel voor ogen: geestelijke gezondheidsproblemen bespreekbaar maken.
“Het viel me op dat jongeren er baat bij hebben als iemand bekend zijn of haar problemen uit de doeken doet: het is nu eenmaal een hoopvolle gedachte te weten dat ook zij mensen zijn met grote en kleine problemen, ook al hebben ze op professioneel vlak alles voor mekaar gekregen”, vertelt Leslie me aan de bar van de Antwerpse jeugdherberg, terwijl ze af en toe wat aanwijzingen geeft aan de mensen die verantwoordelijk zijn voor de opbouw van haar boekenfeestje.
“Een op drie Vlamingen geeft aan met psychische problemen te kampen”, staat op de achterflap te lezen. Hallucinante cijfers, die alleen nog maar hallucinanter worden als je weet dat die percentages ieder jaar de lucht in gaan. De Wereldgezondheidsorganisatie waarschuwt voor depressies, die volgens hen zullen uitgroeien tot één van de grootste gezondheidsproblemen van de toekomst. Leslie Hodge ging met deze feiten aan de slag en interviewde maar liefst tien bekende koppen over hun dagelijkse zorgen en problemen en publiceerde ze in Verborgen kopzorgen, en wij vroegen haar het (jeans)hemd van het lijf:
De vraag die op ieders lippen brandt is natuurlijk: hoe komt het toch dat in een welvaartstaat als de onze nog zoveel mensen met psychische problemen kampen?
Natuurlijk kan ik daar geen sluitend antwoord op geven, maar volgens mij komt het onder meer door een combinatie van de toenemende individualisering (we zijn steeds meer op onszelf aangewezen) en het inkrimpen van onze sociale netwerken. We moeten flexibel en non-stop bereikbaar zijn en natuurlijk is er ook de stijging van prestatiedruk. Je kan zogezegd ‘alles’ bereiken, zolang je het maar echt wil. Als je dan faalt, komt dat des te harder aan. Er rust dus heel wat druk op de schouders van de (jong)volwassenen van vandaag.
Wanneer en hoe ben je net op het idee gekomen om Verborgen kopzorgen te beginnen schrijven?
Ik merkte in mijn praktijk (Strong Mind in Antwerpen) dat patiënten een hele lang weg afleggen eer ze uiteindelijk bij mij terecht komen. Praten over persoonlijke problemen loopt anno 2015 nog altijd zeer stroef en mensen met psychische problemen worden nog te vaak gezien als gekken, marginalen of criminelen.
Welke boodschap probeer je met je boek over te brengen?
Een positieve boodschap, dat vind ik heel belangrijk: ik toon hoe bekende Vlamingen met hun eigen psychisch probleem zijn omgegaan, zodat hun queeste uit het verleden motiverend en inspirerend kan werken voor anderen.
Hoe ben je aan je onderzoek begonnen?
Ik werk ook als vrijwilliger met jongeren bij Tejo, en je ervaart dat meer en meer jongeren hulp zoeken op psychologisch vlak. Vervolgens ben ik er wat cijfers bij gaan halen, en als je de percentages uit de nationale gezondheidsenquête uit 2008 vergelijkt met die van vijf jaar later, zie je dat er effectief meer jongeren zijn die aangeven dat ze worstelen met het leven. Dat vond ik problematisch, en dus ben ik op onderzoek gegaan.
Ik onderzocht wat de meest voorkomende mentale problemen zijn in Vlaanderen (depressie, middelenmisbruik (alcohol), ADHD en angststoornissen). Die vulde ik aan met psychische aandoeningen die vaak media-aandacht krijgen zoals burn-outs, eetstoornissen en manische depressie. Ik wilde een representatie van een uitgebreide waaier van aandoeningen, zodat lezers zich kunnen herkennen in de getuigenissen.
Ik veronderstel dat tien bekende mensen met psychische problemen (onzichtbare problemen!) net moeilijk te vinden zijn?
Dat viel beter mee dan verwacht! Als reporter zocht ik expliciet naar bekende personen die op een positieve manier zijn omgegaan met hun psychische hindernissen. Omdat ik door mijn job nogal wat contacten heb, kon ik gemakkelijker aan de slag gaan. Sommige geïnterviewden waren makkelijker te overtuigen dan anderen, maar uiteindelijk zat iedereen op dezelfde lijn: als ze iemand kunnen helpen of laten weten dat er oplossingen bestaan door hun eigen verhaal te vertellen, vormen ze daar graag een aandeel van.
Velen zoeken in therapie of psychologische literatuur heil of gaan op zoek naar antwoorden op hun eigen vragen en problemen. Zullen ze die in Verborgen Kopzorgen kunnen vinden?
Ik wil in dit boek zeker niet uitleggerig of prekerig overkomen, dus je zal geen sluitende antwoorden of verklaringen kunnen lezen. Het is vooral belangrijk om herkenbaarheid op te wekken bij mijn lezers en om psychische problemen bespreekbaarder te maken, zodat de drempel naar hulp verlaagd kan worden en het taboe doorbroken kan worden. (EVH)
Verborgen Kopzorgen, Leslie Hodge, Lannoo, 19.99 euro
Ook Sabine Peeters (make-up artieste en fervent voorvechtster van een positief lichaamsbeeld) leverde een bijdrage aan het boek in een hoofdstuk waarover ze vertelt over haar jarenlange strijd met anorexia en boulimie. Zij begrijpt hoe belangrijk het is dat mensen met een voorbeeldfunctie hun verhaal vertellen, ook al geeft ze toe dat ze het nog altijd heel confronterend en eng vindt om haar eigen verhaal gepubliceerd te zien. Toch geeft het heel veel kracht om iemand zo openhartig te horen praten over eigen problemen en gebreken, zo ook bij Sabine.
–
Aan het einde krijgen we ook een verhelderend woord van Dirk de Wachter op ons bord (Borderline Times, Liefde): “Mensen moeten meer op café gaan om over hun problemen te klagen”, klinkt het. En ik kan hem moeilijk ongelijk geven.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier