‘In Groot-Brittannië lag Thatcher mee aan de basis van talloze subculturen en muziekstijlen’

Is met Donald Trump als nieuwe president van Amerika de renaissance van de jaren 80 in aantocht? Knack Weekend-redacteur Wim Denolf laat zijn licht schijnen op die ‘prachtige’ jaren tachtig.

Millennials kregen de voorbije weken een stoomcursus geschiedenis van de jaren tachtig. Het regende vergelijkingen tussen Donald Trump en Ronald Reagan: twee outsiders met een anti-establishment imago en een gelijkaardig economisch programma, allebei populair bij boze, bange of diepgelovige blanke kiezers, en allebei conservatief op sociaal en ethisch vlak. Anderen herinnerden zich Reagans Britse evenknie Margaret Thatcher, nog een politicus die de bevolking in twee kampen verdeelde en allerlei minderheidsgroepen rauw lustte.

Als kind van de jaren zeventig en tiener in de jaren tachtig was ik toen verslaafd aan popbladen als Joepie en Smash Hits en de kleurrijke figuren die erin stonden. Boy George met zijn excentrieke make-up en outfits, vrijgevochten meiden als Madonna en Cindy Lauper, de niet zo dubbelzinnige camp van Frankie Goes To Hollywood, de frivole pakjes van Wham!, Duran Duran en Spandau Ballet, Jimmy Somerville die het verdriet van een smalltown boy bezong: het waren voor mij allemaal signalen dat er voor iedereen een plek onder de zon was – ook voor jongens die op woensdagnamiddag liever op jazzballet dan in de voetbalclub zaten. Grosso modo was dat trouwens ook de boodschap van de hitlijsten, toen een veel bonter allegaartje dan nu, en van tienerfilms als The Breakfast Club, Pretty in Pink, Dirty Dancing en Pump Up The Volume.

In Groot-Brittannië lag Thatcher mee aan de basis van talloze subculturen en muziekstijlen

Toch staan de ‘Reagan Years‘ niet meteen bekend als een rebels of tolerant decennium, wel als conservatief, materialistisch en individualistisch. Al evenmin noemen we de jaren tachtig geëngageerd – eerder apolitiek, dan wel beheerst door angst en vijandbeelden. Ze slepen vooral een kwalijke reputatie mee, en dat ligt niet alleen aan de schoudervullingen of de criminele dosissen haarlak.

Een positievere terugblik is The Other Eighties van Bradford Martin. Daarin focust de Amerikaanse historicus niet op de conservatieve wind in de politiek, maar wel op het wijdverspreide verzet ertegen. Niet alleen door de internationale antinucleaire beweging, aan universiteitscampussen of onder aidsactivisten, maar ook in de muziekwereld. Initiatieven als Artists United Against Apartheid, Band Aid, Live Aid en USA for Africa, de maatschappijkritische output van mainstream artiesten als Bruce Springsteen, Prince, Madonna en Janet Jackson, het internationale succes van onder meer Nena (99 Luftballons), Tears for Fears, Midnight Oil en Tracy Chapman, de doorbraak van Run-DMC, Public Enemy en andere hiphopgroepen die de onderdrukking van de Afro-Amerikaanse gemeenschap aan de kaak stelden: de voorbeelden zijn eindeloos.

In Groot-Brittannië lagen Thatchers aanvallen op de welvaartsstaat, de arbeidersklasse, jongeren en holebi’s en het verzet tegen de Falklandoorlog mee aan de basis van talloze subculturen en muziekstijlen, van de post-punk, new wave en goth tot de androgyne new romantics, synthpop en acid house. Artiesten als Elvis Costello, Morrissey (zijn eerste solo-album sloot af met Margaret On The Guillotine) en Crass (How Does It Feel To Be The Mother Of A Thousand Dead) maakten van Thatcher-bashing haast een genre op zich. Samen met de muziekwereld en clubscene boomde trouwens ook de Britse mode. Onder meer Vivienne Westwood, Stephen Jones, Jasper Conran, Paul Smith, Leigh Bowery en John Galliano maakten van de jaren tachtig zowat de opwindendste periode uit ’s lands modegeschiedenis, en met politiek getinte statement-T-shirts à la Katharine Hamnett kun je nog steeds buitenkomen. Hopelijk zet de verkiezing van Trump ook voor popartiesten de zaken weer op scherp. Beyoncé en vele anderen schaarden zich in het recente verleden al achter de Black Lives Matter-beweging, en schreef Vanity Fair onlangs niet dat Lady Gaga’s Joanne het tijdperk van de leuk verpakte, maar verder nietszeggende ‘popclowns’ begraaft?

Popmuziek die weer ergens over gaat en al eens een middelvinger opsteekt: we kunnen het de komende jaren wellicht nog goed gebruiken.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content