We slapen te weinig en daar spelen bedrijven goed op in. Met een uitstekende marketingstrategie maken ze je wijs dat hun gadgets dé oplossing zijn om beter en meer te slapen. Maar ‘zowel apps als monitors zeggen helemaal niets over je slaapkwaliteit’, zegt slaapspecialist An Mariman.
We slapen steeds minder en slechter, dat blijkt uit verschillende onderzoeken. In 2008 gaf 21 procent van de Belgen aan slaapproblemen te hebben, in 2013 was dat 30 procent. Dat blijkt uit een studie van het Wetenschappelijk Instituut Volksgezondheid. Een studie van elektronicabedrijf Philips toont dan weer aan dat 82 procent van de Belgen minder dan de aanbevolen zeven en een half à acht uur slaapt. Dat is mede te verklaren door onze veranderende levensstijl: ‘We draaien mee in een vierentwintig uur-systeem waarbij mensen steeds meer willen en moeten doen. Waar we dan op besparen is onze nachtrust. Maar door dat professioneel en sociaal inkorten van de slaaptijd riskeren mensen overdag last te hebben van oververmoeidheid’, legt dokter An Mariman van het Centrum voor Neurofysiologische Monitoring aan het UZ Gent uit.
Apps en monitors kunnen dus helemaal geen correct beeld geven van de slaapkwaliteit, al pretenderen bedrijven dat wel.
Nefaste trend
Westerse landen fixeren zich al een tijdje op lichamelijke gezondheid. Dat passen mensen toe op hun leven, zo ook op hun nachtrust. Een goede bloeddruk en hartslag, voldoende stappen per dag, maar ook minstens acht uur slaap. Daarvoor gebruiken we allerlei apps en monitors. ‘Slaapapps en -monitors meten beweging. Beweging geeft aan hetzij mensen in rust of actief zijn, maar zegt niets over of je aan het slapen bent, of gewoon stil in bed ligt. Ze kunnen dus helemaal geen correct beeld geven van de slaapkwaliteit, al pretenderen bedrijven dat wel’, verklaart Mariman. De producten zijn dan ook niet klinisch getest. ‘Je kunt pas iets beweren over de kwaliteit als er elektrodes op het hoofd worden geplaatst, zodat de hersenactiviteit, oogbolactiviteit en spieractiviteit gemeten wordt. Dan pas weet je in welke slaap je zit.’
Anderhalf uur ontspannen
Slaap meten veroorzaakt stress. Heel wat mensen zijn dan ook geobsedeerd door hun resultaten. Zowel ’s avonds een klok instellen en je slaaptijd meten als ’s ochtends zien dat je nachtrust slecht was, heeft een nefast effect. Die apps en monitors maken mensen zo angstig dat ze insomnia kunnen ontwikkelen. Het is dus contraproductief.
Mensen fixeren zich op hun resultaten en ervaren daardoor stress.
‘Ik raad patiënten aan hun wekker onder het bed te leggen. Zo horen ze hem afgaan, maar weten ze niet welk uur het is als ze ’s nachts wakker worden. Dat verhoogt immers de druk, waardoor ze slechter slapen. Die apps en monitors kunnen exact hetzelfde effect hebben. Mensen fixeren zich op hun resultaten en ervaren daardoor stress’, legt Mariman uit. ‘Het is daarom belangrijk om een gestructureerd en gezond dag-nacht ritme te ontwikkelen. We zouden op een vast moment moeten gaan slapen en opstaan, en een anderhalf uur voor we gaan slapen ons ontkoppelen van het internet. Van die tijd moeten we gebruik maken om rust te vinden en de dag af te sluiten.’
Experts geven aan dat anderhalf uur ontspannen voor je in bed kruipt, erg bevorderend is voor de nachtrust. ‘Zo bereid je de slaap voor en zal ze ook beter zijn. Als je tien minuten voor je in bed kruipt nog druk bezig bent, dan zal je inslaaptijd langer en moeilijker zijn’, verklaart Mariman.
Mensen associëren hun klachten tijdens de dag vaak met hun nachtrust, maar soms ervaar je vermoeidheidsproblemen omdat je stress hebt.
Slechte gewoontes
‘Mensen hebben de neiging om voor ze gaan slapen of als ze ’s nachts wakker worden hun berichten of e-mails te checken, maar daardoor raken lichaam en geest weer geactiveerd. Je komt opnieuw terecht in je dagactiviteit en het licht van je elektronische apparaten zorgt ervoor dat je melatoninevrijstelling uitgesteld of gereduceerd wordt.’ Melatonine is een hormoon dat je lichaam helpt om in slaap te vallen. Stel je dat uit, dan stel je je inslaapperiode uit.
We zouden op een vast moment moeten gaan slapen en opstaan, en een anderhalf uur voor we gaan slapen ons ontkoppelen van het internet.
Ook ’s ochtends hebben we slechte gewoontes, zoals langer in bed blijven liggen: ‘Mensen breiden hun tijd in bed ’s ochtends uit, omdat ze denken dat ze minstens acht uur moeten slapen. Het is beter om dat te vermijden, want langer in bed liggen heeft een averechts effect. Het gaat je slaap fragmenteren. Daarnaast associëren mensen hun klachten tijdens de dag vaak met hun nachtrust, maar soms ervaar je vermoeidheidsproblemen omdat je stress hebt. Als je dagen te vol zijn of als je je niet goed voelt in je vel, veroorzaakt dat ook uitputting. Je moe voelen mag dus niet altijd gekoppeld worden aan slaap.’
Slaapapps maken deel uit van een bredere tendens om onze gezondheid te meten met behulp van technologie. Maar de trend om onze nachtrust te meten, is problematisch. Hoe meer je focust op slaap, hoe moeilijker het zal worden.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
