‘De samenleving wordt er niet beter van wanneer mensenrechten slechts voor een beperkte groep zijn’

‘We kunnen niet langer onverschillig blijven tegenover beslissingen die ons niet rechtstreeks raken’, schrijft theatermaker Neal Leemput. ‘Je hoeft geen transgender te zijn om je uit te spreken tegen de conservatieve mening rond LGBTQ-kwesties.’

Terwijl ik naar huis wandel van de cinema, waar ik Girl zag, een prachtige film over een transmeisje dat ballerina wil worden, loopt het bericht binnen dat de Amerikaanse regering overweegt om de definitie van iemands gender strak af te lijnen tot het geslacht dat bij de geboorte wordt toegekend.

Volgens The New York Times werkt president Trump op dit moment aan wetgeving die gender definieert als biologisch en onveranderlijk. Met andere woorden: wetgeving die het bestaan van transpersonen, of personen die zich als niet-binair identificeren, volledig ontkent. Het verschil tussen geslacht en gender is nochtans niet zo moeilijk te begrijpen. Er is enkel empathie en een open geest voor nodig. Verward door dit ontmoedigend toeval, probeer ik mezelf te sussen met de herinnering aan de overvolle bioscoopzaal die zonet anderhalf uur ademloos naar het scherm staarde.

De samenleving wordt er niet beter van wanneer mensenrechten slechts voor een beperkte groep zijn.

Mannen in lingerie

Jammer genoeg is deze Amerikaanse ontwerptekst allesbehalve een alleenstaand geval. In Hongarije werd vorig week ‘genderstudies’ uit de lijst van toegelaten vakken aan de universiteit geschrapt. In Brazilië schuwt de populairste presidentskandidaat de homo- en transfobe taal niet. En ik herinner me de Facebook-post van onze staatsecretaris over ‘mannen die lingerie of make-up dragen’ alsof het gisteren was. De post werd verwijderd, wegens ‘niet-prioritair’, maar excuses kwamen er nooit. Ikzelf bleef telkens met een wrang gevoel achter, aangezien ik gender en seksuele identiteit eerder als een spectrum en niet als een strak afgelijnde definitie ervaar en beleef.

Voorlopig zijn het ‘slechts’ meningen en memo’s. Het is nog geen effectieve, discriminerende wetgeving ten aanzien van LGBTQ-personen, zou je kunnen denken. Maar is die stap niet bijzonder klein – zeker in het geval van de Amerikaanse ontwerpnota? Zouden we niet eerder moeten strijden voor het verwerven van rechten die de (internationale) LGBTQ-gemeenschap nog steeds niet verkregen heeft, in plaats van steeds opnieuw haar verworvenheden te moeten verdedigen?

Moeten we niet eerder strijden voor het verwerven van rechten die de LGBTQ-gemeenschap nog steeds niet heeft, in plaats van haar verworvenheden te moeten verdedigen?

Empatie is van levensbelang

Wat me mogelijk nog meer emotioneerde dan de film Girl zelf, waren de reacties achteraf. Ik hoorde hoe een oude man op de trap tegen zijn vrouw zei dat hij het prachtig vond. Ik zag enkele jonge meisjes die tot tranen toe bewogen nog even in stilte in hun zeteltje bleven zitten. De kracht van de film bestaat erin dat het publiek door empathie verbonden wordt.

Daar schuilt volgens mij ook het antwoord: het zou goed zijn wanneer de ademloze menigte uit de bioscoopzaal, ongeacht of ze cisgender, transgender of niet-binair is, nu ook zijn stem laat horen. We kunnen niet langer onverschillig blijven tegenover beslissingen die ons niet rechtstreeks raken. Je hoeft niet genderfluïde of transgender te zijn om je uit te spreken tegen de conservatieve mening rond LGBTQ-kwesties van populistische leiders.

‘Trans rights are human rights‘: hoog tijd dat de slogan realiteit wordt.

Deel je verontwaardiging op sociale media of verwoord expliciet je steun voor organisaties of initiatieven die het opnemen voor LGBTQ-rechten, maar ga ook op een empathische manier in je directe omgeving de dialoog aan. Het is voor de staatsecretaris misschien ‘niet prioritair’, maar het is voor sommigen wél van levensbelang. Het is tenslotte de taak van de overheid om alle burgers te beschermen, niet enkel zij die beantwoorden aan een binair, heteronormatief denkbeeld. De samenleving wordt er niet beter van wanneer mensenrechten slechts aan een beperkte (normatieve) groep worden toegekend.

‘Trans rights are human rights’ is een slogan die je zo vaak ziet op Prides en betogingen dat het bijna een cliché geworden is. Het is dan ook hoog tijd dat dit cliché realiteit wordt.

Neal Leemput speelt zijn voorstelling The Good People op 6 en 7 november in De Studio.