‘De rol van de fiets in de seksuele emancipatie van de vrouw wordt vaak over het hoofd gezien’

Nathalie Le Blanc staat stil bij de frappante feiten die ze al lezend opmerkte.

Het was een uitzonderlijke vondst, vlak bij Pompeï, een ceremoniële wagen met schitterende bronzen en tinnen decoratie. Waarschijnlijk werd hij gebruikt om een bruid naar haar nieuwe huis te brengen. Waarom we dat vermoeden? De bepaald erotische taferelen die afgebeeld zijn, stoeiende nimfen en saters, en heel wat Eroten, de gevleugelde goden waarvan Cupido de bekendste is. Helemaal zeker weten de archeologen dat niet, omdat we sowieso bitter weinig weten over het seksleven van onze voorouders, schrijft professor Kate Lister in A Curious History of Sex. ‘Ongefilterde getuigenissen van hoe gewone mensen seks hadden en wat ze daarvan vonden, zijn zo goed als onvindbaar.’ Ze moest het dan ook doen met politie- en rechtbankverslagen, essays, medische teksten en pornografie. ‘Seks op zich is niet veranderd sinds mensen uitvogelden wat waarin gaat. Wat wel veranderde, is het sociale script dat dicteert hoe seks cultureel begrepen en uitgevoerd wordt.’ Lister verkent met welke woorden we over seks praatten, onderzoekt de geschiedenis van vibrators en sekspoppen, hoe we naar menstruatie, prostitutie en hygiëne keken en wat er voor meer seksuele gelijkheid heeft gezorgd.

De rol van de fiets in de seksuele emancipatie van de vrouw wordt vaak over het hoofd gezien.

De fiets, zo blijkt. ‘De rol van de fiets in de seksuele emancipatie van de vrouw wordt vaak over het hoofd gezien’, schrijft Lister. ‘Toen rond 1890 de gouden fietseeuw begon, en middenklassedames er zich een konden veroorloven, gaf het hun een nieuwe kijk op zichzelf. Op een fiets kun je niet in amazonezit rijden, dus konden de victorianen niet langer ontkennen dat vrouwen twee benen hadden die open konden. Ze waren niet langer delicate bloemen in strak korset.’ Wie wilde fietsen had andere kleding nodig. Minder strakke korsetten, lossere rokken, dat was al verontrustend, maar patriarchen allerhande stelden zich ook vragen over het stimulerende effect van dat zadelcontact. ‘Ze hadden het over baarmoederproblemen en infecties van de eileiders, maar waren vooral ongerust over het feit dat vrouwen seksueel plezier zouden beleven aan fietsen.’ Toen bleek dat vrouwen al fietsend niet massaal orgasmes kregen, werden de dokters die dat hadden beweerd meewarig bekeken. ‘Dat zorgde ervoor dat vrouwen het verhaal van hun seksualiteit voor het eerst zelf in handen konden nemen.’ Maar er waren meer kopzorgen. Die nieuwe vorm van transport betekende dat vrouwen zonder chaperonne verder van huis konden, en dus een grotere vijver hadden om in te vissen. ‘ A new dawn of emancipation’, zo schreef Louise Jeye in 1895. ‘ Free to wheel, free to spin out in the glorious country… the young girl can feel real independence and while building up her better constitution, she is developing her better mind.’ De geprivilegieerde vrouw van eind 19de eeuw was onafhankelijker, beter opgeleid en niet op haar mond gevallen. ‘Ze werd er zelfs van beschuldigd dat ze net als een man wilde zijn.’ Wereldoorlog I zou de mentaliteit over gelijkheid tussen man en vrouw en over vrouwelijke seksualiteit écht veranderen, maar de fietsende dames hebben volgens Lister de weg geplaveid.

Een weg die nog altijd niet over rozen gaat, zo schrijft ze. ‘Dat de meeste mensen in dit deel van de wereld vandaag vrij zijn om over seks te praten en het te beleven zoals zij willen, is opmerkelijk. Wij zijn de enige soort die seks stigmatiseert, bestraft en er schaamte rond creëert en we zijn er als cultuur nog lang niet comfortabel over.’ Het is makkelijk om te lachen met de onnozele dingen die mensen vroeger hebben geloofd, schrijft Lister, maar het is waardevoller om te beseffen hoe erg we lijken op wie ons voorging, én om onze eigen ideeën en vooroordelen in vraag te stellen. ‘Het gesprek opengooien en alles wat met seks te maken heeft kritisch onderzoeken, dat is wat we moeten doen.’ Dat, en fietsen, natuurlijk.

A Curious History of Sex, Kate Lister, uitgeverij Unbound.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content