Zeer kleurrijk met grafische vormen: hoe een art-nouveauwoning een hedendaags familiehuis werd

Samen met het postmodernisme is art nouveau een van de dwingendste architectuurstijlen van de 20ste eeuw. Dat je van zo’n woning toch een hedendaags en leefbaar familiehuis kunt maken mét respect voor het erfgoed, bewijzen Dominique en Matthias. Alles begon met een dikke laag witte verf.

Sierlijke krullen, grote glaspartijen vol kleurrijke bloemen, figuratieve mozaïekvloeren, uitbundige balkons, feeërieke wandschilderingen, moulureplafonds: wie ooit een art-nouveauwoning bezocht – zoals het Brusselse Horta Museum – weet dat zo’n huis niet bepaald rustgevend is. Waar je ook kijkt, er is iets te zien. Dat is ronduit indrukwekkend. Maar is het ook leefbaar? Vraag het aan Dominique Schroijen en Matthias Laqueur en je zult een volmondige ‘ja’ horen. Zij kochten tweeënhalf jaar geleden in Antwerpen een beschermd art-nouveaupand waar ze een comfortabel gezinshuis van maakten, inclusief een grote open leefkeuken met zicht op de tuin. Sterker nog: ze zetten het vol designmeubelen en hedendaagse kunst. Zónder dat het vloekt.

Anders dan in Brussel, waar de parels van Horta en co door de stad verspreid liggen, zijn ze in Antwerpen geconcentreerd in de wijk Zurenborg bij Berchem-station. Elke architectuurliefhebber heeft zich weleens vergaapt aan de adembenemende gevels in de gouden driehoek van de Transvaalstraat, Waterloostraat en Cogels-Osylei. Dominique: ‘Vrienden die hier om de hoek wonen, tipten ons over dit pand. We gingen dezelfde dag nog kijken. We waren enorm gecharmeerd. Maar ik twijfelde. Ik vond het te groot. Gelukkig wist Matthias me te overtuigen om toch een bod te doen. Zo’n huis mét een tuin op deze locatie was een unieke kans die we niet mochten laten schieten.’

Erfgoed vol hedendaags design

Voor we aanbellen, kunnen we niet anders dan eerst de bleke natuurstenengevel bewonderen. Die is uitbundig versierd met bloemenreliëf, een inpandig balkon en bovenaan een mozaïek van de zon en de sterren. Een knipoog naar de opdrachtgeefster: Stella Tolkowsky. Die rijke Russische diamantairsdochter bestelde in 1906 – ze was toen zeventien jaar en single – dit huis bij architect Jacques De Weerdt, een volgeling van Horta. Hij tekende veel huizen hier in de wijk, waaronder het bekende Les Mouettes in de Waterloostraat.

Eenmaal voorbij de geornamenteerde voordeur valt meteen op hoeveel er nog bewaard is gebleven: de marmeren vloeren, het parket, de binnendeuren, de lampen, de schouwen, de sierlijstplafonds, de glas-in-loodkoepel. Zelfs de deurklinken zijn nog origineel. Toch verhinderde al dat erfgoed het jonge koppel niet om hedendaagse interieurkeuzes te maken. In de salon zien we een okergele Sesann-zetel van Tacchini naast een veelkleurige salontafel van Nortstudio en een Kaari-wandrek van het Finse Artek. Boven dit eenentwintigste-eeuws design hangt wel nog de originele messing luchter met geslepen glas.

Bruuske verbouwing

Hoe flikken ze die mix, vragen we ons af. ‘Eerlijk gezegd hebben we dat deels te danken aan de vorige eigenaar. Hij renoveerde dit huis volledig, maar raakte verzeild in een scheiding waardoor hij hier uiteindelijk nooit woonde’, legt Matthias uit. ‘Hij pakte de verbouwing wel wat bruusk aan. Zo witte hij alle plafonds en muren. Volledige wandschilderingen, polychrome plafonds versierd met bladgoud en pilaren met imitatiemarmeren beschildering verdwenen daarbij onder een witte laag. Wij zouden dat nooit zo radicaal gedurfd hebben. Maar tegelijkertijd zijn we hem dankbaar. Want dat witte canvas laat ons toe om er onze eigen stempel op te drukken.’

Al was dat niet zo eenvoudig. Aanvankelijk worstelde het koppel met de inrichting, vertelt Dominique. ‘Hiervoor woonden we in een smal rijhuis op het Zuid. Bijna al onze meubelen bleven daar, omdat we het gemeubeld verhuren. De stukken die we wel meenamen, waren gewoon veel te klein. De plafonds zijn hier meer dan vier meter hoog. In het begin zaten we letterlijk op campingstoeltjes. En de dag dat we meubelen wilden gaan kopen, ging België voor het eerst in lockdown. Flink balen, maar achteraf bekeken niet zo slecht. Want daardoor hebben we veel langer en beter kunnen nadenken over wat we wilden.’

Maandenlang schipperden ze tussen antieke stukken passend bij het huis en een meer eigentijdse invulling. Toen ze er echt niet uit kwamen, klopten ze aan bij interieurarchitect Sam Peeters van Studio Contekst. Hij raadde onder meer de grote modulaire oudroze Tufty Time-sofa van B&B Italia aan die in de tv-salon boven staat. Ook de wolkvormige Nuvola-lamp van het Italiaanse merk Nemo kocht het koppel op zijn aanraden. ‘Een leuke knipoog naar de druiventrossen in het moulureplafond’, merkt Dominique op. Samen met Peeters ontdekten ze hun stijl als koppel: zeer kleurrijk en gedomineerd door grafische vormen. Matthias: ‘Het is een beetje Memphis-achtig, maar dan van nu.’

Wat een keuken

De vorige eigenaar – de bruuske verbouwer – zette ook een aanbouw aan de keuken met twee grote lichtkoepels erin. Een nogal hedendaagse ingreep. Maar door de originele buitendeur te integreren, oogt het toch authentiek. Dominique: ‘Het is een heel lichtrijke plek en je hebt hier een fijne connectie met de tuin. Eigenlijk speelt het grootste deel van ons gezinsleven zich af in deze ruimte. Ook omdat we zelf nog een soepele overgang maakten naar de bijkeuken, waar nu de speelkamer is van onze kindjes Odette en Theo.’ Alleen de imposante zwarte keuken in de ruimte is een doorn in het oog. Matthias: ‘Zoiets zouden wij nooit zetten. Zeker niet in zo’n huis. Even overwogen we om hem te vervangen, maar dat zou te zot zijn. Hij was letterlijk nog nooit gebruikt. Het plastic zat nog op de kasten. Maar ooit willen we wel iets anders. Dan mag Dries Otten een telefoontje verwachten. We zijn dol op zijn werk.’ Benieuwd hoe hij art nouveau zal rijmen met Memphis.