Is het illustere beeldje, ons nationaal symbool, echt of vals? Dit is blijkbaar een vraag die specialisten zich al jaren stellen. Nu gaat zelfs een onderzoekster van de Vrije Universiteit Brussel, Amandine Crabbe, Manneke Pis eens grondig onderzoeken. Want het vermoeden bestaat dat deze door iedereen aanbeden bronzen held gewoon een vervalsing is uit latere tijden.
Amandine Crabbe, mag dan wel ‘Manneke Pis’ onder de loep nemen: ze is geen uroloog. Een simpele urinetest zal immers niet volstaan: bij dit onderzoek komt er ander soort labowerk kijken: een grondige materiaalstudie. Er wordt namelijk beweerd dat het originele beeld dat in het Museum van de Stad Brussel staat een vervalsing is.
De beroemde beeldhouwer Du Quesnoy de Oudere, zeg maar de Rubens van de barokbeeldhouwkunst, heeft Manneke Pis in 1619 in brons vereeuwigd. Het beeld is in de loop van de eeuwen echter een paar maal verdwenen. Zo werd het tijdens de Oostenrijkse Successieoorlog in 1745 ontvoerd door Engelse soldaten en in 1817 verdween het eveneens van het toneel. In 1965 viel het Manneke dan weer van zijn sokkel en werd hij een jaar later teruggevonden in het kanaal Brussel-Charleroi.
In 1966 heeft men het, toen in twee stukken gebroken beeld, ondergebracht in het Broodhuis op de Grote Markt, waar je het zogenaamde origineel nog steeds kunt bewonderen.
Het plassertje dat alle toeristen komen bekijken is dus sowieso een kopie. Maar al jaren vragen de kunsthistorici zich af of het exemplaar in het Broodhuis ook daadwerkelijk uit 1619 stamt. Of er ooit al niet later een kopie van werd vervaardigd. Aan Amandine Crabbe om dit te onderzoeken door middel van een X-straalfluorescentiespectroscoop. Ook de chemische samenstelling van het metaal wordt bestudeerd. Er wordt gehoopt via deze technieken de authenticiteit te achterhalen.
Het is natuurlijk een feit dat bronzen objecten nu en dan eens opnieuw werden gegoten. Er zijn ook technische verschillende tussen de procedés gebruikt in de zeventiende en de negentiende eeuw. Brussel was trouwens ook in de negentiende eeuw een belangrijk centrum voor de bronsgieterij. Wie weet werd het beeld ooit eens hergoten, om het bij wijze van spreken wat op te frissen. We zijn benieuwd! Hopelijk blijkt het Manneke oud, antiek en origineel, want anders kampt Brussel ook met een toeristisch probleem…
Piet Swimberghe
