Gespot in Milaan: Studio Plastique tovert glas uit ovens om tot tegels met terrazzopatroon

Common Sands - Studio Plastique © Oioioi
Lotte Philipsen
Lotte Philipsen Journalist KnackWeekend.be

De Belgische designstudio Studio Plastique lanceerde tijdens het Salone del Mobile in Milaan glazen tegels gemaakt van afval. Een mooi designobject mĆ©t een boodschap: ā€˜Ons project wil aankaarten dat de manier waarop producten ontworpen en geconsumeerd worden moet veranderen.ā€™

De bekende meubelbeurs in Milaan trekt ook steevast Belgisch talent. De Brusselse ontwerp- en researchstudio Studio Plastique lanceerde er begin juni ā€˜Common Sands ā€“ Foriteā€™. Een project dat al heel wat positieve aandacht kreeg en de Wallpaper Design Award voor Best Domestic Design kon verzilveren. De jury noemt het een ā€˜voorbeeld van goed designā€™ en stelt dat de Forite-tegels bewijzen dat kunst, architectuur en design moeten gaan over het volledige verhaal, en niet enkel over het eindresultaat. Ook de Dezeen Award for Sustainability wisten ze met in de wacht te slepen met ā€˜Common Sands.ā€™

Common Sands © Oioioi

Samen met het Noorse architectuur- en designbureau SnĆøhetta zocht Studio Plastique naar een architecturale toepassing voor het materiaal. Het resultaat, een tegel voor het interieur, wordt geproduceerd door een derde projectpartner, het Italiaanse bedrijf Fornace Brioni.

De Duitse Theresa Bastek en de Belgische Archibald Godts leerden elkaar kennen aan de Design Academy van Eindhoven. Na hun studies bleven ze samenwerken en stampten ze Studio Plastique uit de grond, een design- en researchbureau dat ze vanuit Brussel runnen. De studio benadert design vanuit een onderzoekend en duurzaam standpunt. In 2020 sleepten de designers een Henri van de Velde Award voor jong talent in de wacht. ā€˜We zien het als onze taak om hulpmiddelen voor de samenleving te bedenkenā€™, zeiden ze toen over hun manier van werken.

Jullie doopten het project ā€˜Common Sands ā€“ Foriteā€™. Waar staan deze namen voor?

Common Sands verwijst naar het onderzoeksproject dat we in 2016 zijn gestart, met als doel de rol van zand voor onze hedendaagse samenleving te begrijpen. Uit dat onderzoek bleek dat veel hightech en lowtech toepassingen vandaag afhankelijk zijn van zand: microchips in onze computers en telefoons, glasvezel voor communicatie, beton, glas, siliconen, … het is overal.

Hoewel ze dus een belangrijk onderdeel uitmaken van ons dagelijks leven, vinden veel kostbare toepassingen van zandtechnologie aan het eind van hun leven geen herbestemming en worden ze tot e-waste gedegradeerd. Common Sands verwijst naar hoe we zand zien als een heel gewoon en overvloedig materiaal. Tegelijkertijd duidt het op gezond verstand, wat noodzakelijk is met betrekking tot hoe we materialen ontwerpen, consumeren en hergebruiken (of niet recycleren).

Zand dat wordt gebruikt voor dit soort elektronische toepassingen is eigenlijk vrij zeldzaam en er zijn heel wat milieuproblemen (verdwijnende stranden en eilanden) en sociale issues (zandmaffia) mee gemoeid. Als je hier meer over wil weten raden we de boeiende documentaire ā€˜Sand Warsā€™ van Denis Delestrac aan.

Common Sands – Studio Plastique © Oioioi

Forite, de naam van onze tegels, verwijst naar Fornax, wat Latijn is voor oven. Het achtervoegsel -ite wordt gewoonlijk gebruikt voor steenachtige, minerale materialen. Het glas, dat door Fornace Brioni tot tegels wordt gesmolten voor deze collectie, is afkomstig uit ovens en microgolfovens. Momenteel onderzoeken we ook andere afvalstromen voor toekomstige inzamelingen.

Wat betekent dit project voor Studio Plastique en wat willen jullie ermee bereiken?

Dit project illustreert onze kernwaarden. Ons doel als studio is om empathische scenarioā€™s te ontwerpen. Daarvoor proberen we te begrijpen welke krachten er spelen en via samenwerkingen oplossingen te bedenken die op grote schaal een verschil maken.

Enerzijds willen we met dit project een verzameling designobjecten maken met glasafval, zoals e-waste, waar nu nog geen context van hergebruik voor bestaat. Tegelijkertijd dient het project ook als manier om de aandacht te vestigen op de problematische manier waarop dingen vandaag worden gemaakt en geconsumeerd. Er zijn momenteel nog te veel producten die maar enkele jaren meegaan, maar waar tijdens de ontwerpfase geen aandacht wordt geschonken aan dit tijdelijke karakter. Materialen worden steeds meer aan elkaar gelijmd, samengesmolten of gemengd, waardoor het moeilijk wordt om ze op een efficiƫnte manier terug te scheiden na gebruik.

Common Sands © Oioioi

We zijn in gesprek met enkele merken en hopen samen te werken om dit probleem op te lossen. We willen niet enkel producten ontwerpen, maar ook scenarioā€™s waarin alle partijen, van de ontwerper langs de producent tot consument en overheid, verantwoordelijk is voor wat er gebeurt met de materialen, ook wanneer het product wordt afgedankt.

Waren er hindernissen tijdens het project?

Ja, heel veel eigenlijk. De belangrijkste hindernis was regelgeving. Het is niet toegestaan om glas zomaar te vervoeren en gebruiken in een productieproces zonder de juiste certificaten. Het is een bureaucratisch parcours, waarbij nogal wat absurde situaties opduiken. Hopelijk wordt dit in de toekomst gemakkelijker, want op deze manier is materiaal hergebruiken vaak duurder en moeilijker dan het winnen en verwerken van nieuwe materialen. Dat lijkt ons totaal niet logisch.

Common Sands tijdens de meubelbeurs van Milaan © Trend Nomad

De tegels hebben een mooie terrazzo-look. Hoe kwam die tot stand?

Het technische karakter van de glasstukjes die we redden uit de ovens en microgolfovens zorgen voor unieke patronen. De coatings en markeringen op het glas geven kleur aan de tegels. Voor de klassieke glasindustrie is dit niet wenselijk, maar voor een designobject zijn mooie kleurrijke patronen net een meerwaarde.

Waar kunnen we de tegels voor gebruiken in ons interieur?

De tegels kunnen worden gebruikt voor alle oppervlakken binnen en buiten, behalve voor vloeren. Vloeren hebben namelijk een andere certificering nodig in verband met antislipvoorschriften. Ook kunnen de tegels worden toegepast op plaatsen waar hun lichtdoorlatende karakter een leuke extra is, zoals douchewanden of scheidingswanden.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content