Van plastic afval tot goedkoop huis: ‘Vermijd dat de snelle oplossing vandaag het probleem van morgen is’

Goedkoop bouwen en de afvalberg beperken, dat zijn de mikpunten van de twee organisaties Conceptos Plasticos en Samarpan Foundation. Beiden zetten plastic afval om naar huizen voor minderbedeelde gemeenschappen. Maar kan dat echt zonder implicaties?

Plastic flessen verwerken tot huizen: het lijkt haast te mooi om waar te zijn. En toch kan het, bewijzen de organisaties Conceptos Plasticos en Samarpan Foundation. Beide organisaties vonden een manier uit om niet-afbreekbaar afval om te toveren naar bakstenen, elk op hun eigen manier. Echter niet zonder risico’s, waarschuwen experts Luc Boehme van de KU Leuven en professor bouwkunde Nathan Van Den Bossche van de UGent.

‘Wij zouden deze organisatie moeten ondersteunen om de productie beter te maken’

Het Colombiaanse Conceptos Plasticos werd opgericht door Oscar Mendez. Voor het concept vertrok Mendez vanuit twee structurele problemen in Latijns-Amerika: de negatieve impact van vervuiling op het milieu en de fragiele behuizing bij minderbedeelden. Door plastic en rubber afval om te zetten naar bouwstenen voor stevig onderdak, bedacht het bedrijf één oplossing voor twee problemen. Ten eerste bestrijden ze de enorme afvalberg door plastic te recycleren en te smelten in de vorm van bouwstenen. De stenen zijn bestand tegen aardbevingen, brand en kogels en hebben een vorm die in elkaar past, zoals LEGO-blokken. Op die manier kunnen families en gemeenschappen zelf helpen bouwen aan hun huizen, scholen en klaslokalen.

Aangezien voor een klein huis vijf ton plastic afval gebruikt wordt, gaat het bedrijf milieuvervuiling tegen. Tegelijkertijd zet de firma zich in voor kwetsbare gemeenschappen, die aan een lage kost kunnen bouwen.

‘Onethisch’

Toch is bouwen met plastic niet zo evident, zegt expert van de KU Leuven Luc Boehme: ‘Er is meer onderzoek nodig.’ Bouwen zoals ze bij Conceptos Plasticos doen, is bij ons niet mogelijk volgens Boehme en professor Nathan Van Den Bossche (UGent). Kwaliteitseisen zoals lucht- en waterdichtheid zijn bijvoorbeeld te streng in West-Europa voor zulke initiatieven.

We weten bovendien niets over de ‘LEGO’ blokken die Conceptos Plasticos produceert: hoe zit het met de kwaliteit en levensduur? Daarnaast zou de mankracht waarmee zij het plastic sorteren hier een enorm hoge loonkost eisen en lijkt de energie-efficiëntie van het omzettingsproces niet optimaal. ‘Vergelijk het met productietechnieken waarmee goedkope kledij en schoenen gemaakt worden, het is niet ethisch voor ons om die werkwijze te promoten. Ergo, wij zouden deze organisatie moeten ondersteunen om de productie beter te maken,’ legt Boehme uit.

‘De positieve kant van het verhaal is sensibilisering bij de bevolking. Het teveel aan plastic afval op straat moet aangepakt worden en het bouwproces lijkt een manier om bevolkingsgroepen een zinvolle activiteit te bieden’

Samarpan Foundation, een Indische non-profit organisatie sinds 2006, bouwt net als Conceptos Plasticos huizen uit plastic afval. Het verschil met het Colombiaanse concept is dat de Indische organisatie geen plastic smelt, maar PET-flessen vult met zand. Op die manier zijn de ‘bakstenen’ ook aardbeving- en vuurbestendig. De stichting bewees onlangs de stevigheid van de constructies, toen een simulatiehuis 18 opeenvolgende aardbevingen overleefde tijdens een test waarbij de zwaarste beving een sterkte had van 9.8 op de schaal van Richter.

Meer onderzoek nodig

Maar ook bij het Indische project maakt Boehme enkele kanttekeningen. ‘Het is beter om PET in PET te recycleren in plaats van ze te vullen en te stapelen tot een muur. Als men later dergelijke bouwwerken wil of moet slopen, zit men met veel grotere moeilijkheden,’ zegt hij. Boehme geeft nog een boodschap mee : ‘Vermijd dat de snelle oplossing vandaag, morgen of overmorgen een probleem vormt.’

De positieve kant van het verhaal is sensibilisering bij de bevolking, zegt Boehme. Het teveel aan plastic afval op straat moet aangepakt worden en het bouwproces lijkt een manier om bevolkingsgroepen een zinvolle activiteit te bieden. Boehme benadrukt dat er wel nog behoefte is aan onderzoek over het bouwen met gerecycleerde kunststoffen. Toch bestaan er al duurzame oplossingen, signaleert hij: ‘Bij Deceuninck Plastics in Diksmuide recycleert men PVC en maakt er tuinmeubilair en terrasplanken van.’ Daarmee is een end-of-waste-principe nog niet bereikt: ‘Pas wanneer er ook een tweede en derde leven in een gerecycleerd product zit, hebben we iets duurzaam ontwikkeld.’