‘Zonder boter zat ik hier niet’: rapper Vjèze Fur verrast met geestig kookboek

U kent hem misschien als Vjèze Fur van De Jeugd van Tegenwoordig, maar Freddy Tratlehner heeft sinds kort ook culinaire ambities. Deze maand verschijnt zijn kookboek Lekker Fred, en hij droomt van een eigen kookprogramma en een restaurant. ‘Mensen moeten denken: die mongool heeft toch iets moois gemaakt.’

Die jeugd van tegenwoordig kan geen hollandaisesaus meer maken, en dus bundelt Freddy Tratlehner zijn tips in een eigen kookboek. Wie een beetje vertrouwd is met het universum van Vjèze Fur, weet wat te verwachten: kleurrijke foto’s, opdrachten als ‘schijt de eieren’, recepten met een Freddy-twist à la ‘pasta met dingen die niet lijken te kloppen’ en af en toe een enthousiaste ‘OMG, IK LOEV DIT ZÓ HARD’.

Er zijn al heel wat kookboeken. Wat heb jij daar nog aan toe te voegen?

Freddy Tratlehner: Ook mensen zonder kookkunsten hebben iets aan Lekker Fred. De plaatjes en verhaaltjes zijn immers ook de moeite. Zo hoort er bij elk gerecht een outfit. Bij het paddenstoelengerecht draag ik een soort boswachtersoutfit met een rieten mandje, terwijl ik bij de meloengranita met coquilles voor een Versace-look ben gegaan.

Is het ook een parodie op het sérieux waarmee foodies hun gerechten presenteren?

Tratlehner: Nee, ik hou wel van foodies. Ik volg die hypes zelf een beetje. Zo heb ik laatst veganistische kaas gekocht, en dat was best lekker. Voor alle duidelijkheid: het boek is geen grap. De recepten zijn serieus lekker. Uiteindelijk moet de lezer denken: het is een mongool, maar hij heeft er toch iets moois van gemaakt.

Het is ook best een persoonlijk boek geworden.

Tratlehner: (knikt) In feite is het een familieboek: mijn vrouw heeft een groot deel van de foto’s gemaakt, mijn zoon staat erin, ik gebruik recepten van mijn ouders. Misschien is dat wat Lekker Fred speciaal maakt. Ik beweer niet dat alle recepten uniek zijn, maar ze liggen me wel nauw aan het hart.

Hoe echt zijn de verhalen bij de recepten?

Tratlehner: Dat weet niemand. Ze zijn in ieder geval gebaseerd op feiten. Denk ik.

Dus dat je bent gered door een klomp boter nadat je als zesjarige werd geprikt door de Reuzelmug in de Oostenrijkse zoutvlaktes, daar zit een grond van waarheid in?

Tratlehner: (verontwaardigd) Natuurlijk ben ik écht gered door een klomp boter, het smeerbare goud. Hoe durf je die vraag zelfs te stellen?! Zonder boter zat ik hier nu niet.

Excuses! Je hebt het in Lekker Fred vaak over je ouders. Heb je je liefde voor koken van hen geërfd?

Tratlehner: Zeker. Mijn ouders kookten graag en ik zat vaak mee op het aanrecht, daar waar de actie plaatsvond. Ik wilde alles proeven, het liefst rauw: vis, aardappels, groenten. Ik heb dat altijd fantastisch gevonden. Mijn zoon is nu tweeënhalf en heeft net hetzelfde. Hij is supertrots als hij in de kookpotten mag roeren. Fucking leuk is dat. En hij lust alles, van blauwe kaas tot oesters.

Eten is vaak nauw verbonden met jeugdherinneringen. Bij jou geldt dat nog net iets meer, lijkt me.

Tratlehner: Soms vinden mensen iets heel smerigs toch heerlijk, puur door die herinneringen. Heel gek. Een bepaalde geur alleen al kan je naar het verleden katapulteren. Als ik griesmeel of dierlijke vetten ruik, word ik prompt weer dat kleine jongetje dat door de Oostenrijkse bergen huppelt.

Wat kookten je ouders zoal?

Tratlehner: Mijn moeder werkte in een slagerij en maakt heerlijke soepen. Haar specialiteit is de Surinaamse pindasoep die in het boek staat. Ze heeft een aparte stijl en neemt het niet zo nauw met recepten. Als er staat dat je sushirijst moet gebruiken, dan zal het met paellarijst ook wel lukken. Laatst gebruikte ze tofu in plaats van feta omdat ze vond dat het op elkaar leek. Ze heeft er echt compleet schijt aan. Mijn vader is Oostenrijker, dus hij kookt vooral véél. (lacht) Als twintiger reisde hij via Italië naar Nederland en werkte hij in simpele restaurantjes, dus hij heeft zeker techniek.

Is hij echt een autoriteit op het vlak van hollandaisesaus, zoals je in Lekker Fred beweert?

Tratlehner: Ja, hij roert zelfs in zo’n mooi achtje. (maakt roergeluiden en -bewegingen) Zo herken je een autoriteit. We hebben het laatst samen geprobeerd, maar die roertechniek heb ik toch nog niet helemaal onder de knie.

Heb je de Freddy-twist ook toegepast op de recepten van je ouders, of is dat heiligschennis?

Tratlehner: Van die recepten blijf ik af. Ik heb ze zelfs maar een paar keer klaargemaakt, gewoon omdat mama en papa het beter kunnen. Koken is ook liefde geven, en als iemand voor je kookt, smaakt het altijd beter dan als je het zelf maakt.

Erger je je ook aan mensen die niet kunnen koken? Ik gok dat je op tour niet altijd haute cuisine krijgt voorgeschoteld.

Tratlehner: Natuurlijk. Al zeg ik er nooit iets van, want dat heeft toch geen zin. Na jaren toeren weet je wel waar het eten niet te vreten is. Dan halen we daar de volgende keer gewoon iets af. Als het met liefde is bereid maar de kok heeft geen talent, tot daaraan toe. Maar soms is het echt grof. Van die frikandellen die al uren in een bak liggen: waarom zou ik dat in godsnaam in mijn mond steken? Ergens in de buurt van Knokke kregen we eens een diepvriespizza en een magnetron. Dan heb je toch gewoon schijt?

Heb je zelf al gekookt voor de jongens van De Jeugd van Tegenwoordig?

Tratlehner: Die klootzakken komen weleens langs, ja. Ik heb ook een Lekker Fred-filmpje gemaakt met Willie Wartaal, en binnenkort volgt er eentje met Faberyayo.

Voor hij aan zijn kookboek begon, deelde Tratlehner zijn onconventionele kooktechnieken op Instagram. Zijn licht psychotische filmpjes, al dan niet met gastpresentator, scoren goed bij fans, met dank aan leerrijke oneliners à la ‘als je schelpen stinken, moet je ze niet opeten’ en ‘vervang alle ingrediënten door aardappelen’.

Tratlehner: Een dik jaar geleden was ik een Franse omelet aan het maken en begon ik daar wat stoer mee te doen. Dat heb ik gefilmd en op Instagram gegooid. Ik vond het zelf zo hilarisch dat ik het ben blijven doen.

Intussen heb je samengewerkt met topchefs, maakte je reclame voor Albert Heijn, Deliveroo en Oreo en maakte je voor de VPRO een eenmalig kookprogramma, Lekker Fred in het land. Allemaal dankzij die filmpjes?

Tratlehner: (knikt) Het begon met Cees Holtkamp, de André Hazes van de patisserie, die ik had uitgenodigd voor een Lekker Fred– filmpje. Dat VPRO-programma was aanvankelijk bedoeld als reeks. Ze vonden mijn idee heel leuk, maar het resultaat vonden ze net iets te absurd en dus is het bij die ene aflevering gebleven. Nu ja, dat eigen kookprogramma komt nog wel. Ik ben momenteel met verschillende productiehuizen en zenders aan het onderhandelen. Ik droom ook van een eigen restaurant, maar dat is voor later.

Ik las dat je een pak productiever bent sinds je enkele jaren geleden besloten hebt te stoppen met drinken. Is je culinaire carrière daar ook een gevolg van?

Tratlehner: Als je niet langer continu een kater hebt, heb je plots heel veel tijd. Ik wist niet goed wat te doen en ben dan maar als een gek allerlei bezigheden beginnen te zoeken: kunst, die Lekker Fred-filmpjes… Ik grijp kansen nu veel harder, ja.

Je raadt de lezer aan om niet te veel vlees te eten. Ben je ook bewuster gaan eten?

Tratlehner: Die waarschuwing was eerder omdat ik schrok van het aantal vleesrecepten in het boek. Ik wil het niet op mijn geweten hebben dat mensen zeven op de zeven dagen vlees eten. Sinds ik vader ben, let ik wel meer op wat ik doe. Als je ziet wat er in het Amazonewoud gebeurt en je weet dat ze stukken grond platbranden voor ons veevoer, denk je toch twee keer na. Vlees is lekker, maar het hoeft echt niet iedere dag.

Tot slot: je wilt graag herboren worden als een Franse kaas. Dat moet je toch eens uitleggen.

Tratlehner: Die hele schimmelcultuur staat me wel aan. Ik hou van de diepgang van Franse kaas: het is lekker, maar ook een beetje vies en het ruikt naar stal. Je proeft leven en dood tegelijk. Dan weet je dat je leeft, toch?