Vrije Tribune
‘Witte handen oogsten geen cacao, die komen pas op de proppen wanneer de winst geteld wordt’
Hoofd Politiek bij Oxfam-Wereldwinkels Thomas Mels signaleert bij de start van Week van de Fair Trade een opmerkelijke promocampagne. ‘Niet zozeer dat de chocolade fair trade is valt op, wel dat de cacao wordt geoogst door witte handen. Normaal komen die witte handen pas later op de proppen: bijvoorbeeld om de winst te tellen, of om een smakelijk stukje chocolade te verorberen.’
Vandaag start de Week van de Fair Trade. Traditioneel het moment voor de fairtradebeweging om de nood aan eerlijke handel extra in de verf te zetten. Dat ook steeds meer organisaties en bedrijven hun schouders onder deze jaarlijkse actieweek zetten, is een goede zaak. Hoe meer bewustzijn over de nood aan eerlijke handelsvoorwaarden voor de vaak kleinschalige boeren die ons eten produceren, hoe beter. Ook supermarkten die er voor kiezen om een deel van hun assortiment fairtrade te maken, kunnen zo duizenden boeren een stap vooruit helpen. Al blijft het nog wel even wachten tot de retailreuzen volwaardige actoren worden in een duurzaam en rechtvaardig handelssysteem.
Witte handen oogsten geen cacao, die komen pas op de proppen wanneer de winst geteld wordt.
Daarvan getuigt de promocampagne waarmee Aldi deze week uitpakt. Niet zozeer het positieve feit dat dat hun chocolade ondertussen fairtradegecertificeerd is, valt op. Wel dat de cacao in de chocolade volgens de begeleidende foto geoogst wordt door gaaf gemanicuurde witte handen. Dat zijn het soort handen die normaal gezien pas later in de keten op de proppen komen: in de veel lucratievere verwerkende industrie, of nog toepasselijker; wanneer de winst geteld wordt.
Zouden ze bij Aldi dan echt niet (willen) weten waar cacao vandaan komt en in welke omstandigheden de cacaoboeren hun grondstof telen? Gaat het om achteloosheid van een marketingmedewerker? Of – en dat zou alarmerend zijn – wil de harddiscounter zijn klanten op de cover van een promofolder toch liever niet confronteren met de handen van boeren uit West-Afrika, waar zeventig procent van de wereldwijde cacaoteelt plaatsvindt?
Wat de uitleg ook is, deze afbeelding is echt niet zo onschuldig als ze lijkt. Ze illustreert nogmaals pijnlijk hoe de voedingsindustrie liever niet te veel aandacht vestigt op de mannen en vrouwen die de grondstof voor hun koopwaar produceren. En al zeker niet op de ‘inconvenient truth’ dat dit nog te vaak in onrechtvaardige omstandigheden gebeurt.
Dergelijke reclame gaat volledig voorbij aan de mensen achter het product en schotelt de consument zelfs een gemanipuleerde waarheid voor. Door de cacaoboeren nu ook letterlijk buiten beeld te houden, en hun handen te vervangen door witte exemplaren wordt het wel heel moeilijk voor diezelfde consument om zich vragen te stellen over hoe chocolade geproduceerd wordt.
‘De chocoladesector mag dan al een bijzonder winstgevende business zijn, de waarheid achter onze favoriete lekkernij smaakt steeds bitterder’
En dat is nochtans nodig. Want de chocoladesector mag dan al een bijzonder winstgevende business zijn, de waarheid achter onze favoriete lekkernij smaakt steeds bitterder: extreem arme boeren, toenemende kinderarbeid en massale ontbossing vormen de donkere kant van onze chocolade. Het door Aldi gebruikte beeld onderstreept zo meteen ook de urgentie van de campagne die Oxfam-Wereldwinkels vandaag aftrapt. Daarin willen we de mensen wel informeren over hoe het er op de cacaovelden aan toegaat en waarom de gemiddelde cacaoboer niet aan een leefbaar inkomen geraakt. Over hoe de vrijwillige, zelfregulerende aanpak van de chocoladesector faalt. En dat we onze overheden daarom via een petitie oproepen om bedrijven te wijzen op hun plicht om de mensenrechten en het milieu te respecteren in hun toeleveringsketens.
Daarnaast zetten we tijdens deze Week van de Fair Trade ook onze rol als voortrekker van eerlijke handel in de kijker. We vertellen hoe we bij Oxfam de lat in onze toeleveringsketens steeds hoger proberen leggen. Dat we kiezen voor rechtstreekse aankoop bij onze partners in het Zuiden. Dat we hen daarnaast ondersteunen om als coöperatie sterker te worden, maar ook investeren in diversificatie van de inkomsten van de boeren door in te zetten op gewassen die ze op de lokale markt kunnen verkopen. Hoe we samen met hen nagaan met welke duurzame landbouwtechnieken ze de productiviteit kunnen verhogen, en hoe we daarnaast ook speciale aandacht besteden aan empowerment-projecten voor vrouwen. Maar ook dat je via je aankoop in de Wereldwinkel ook ons beleids- en lobbywerk om het handelssysteem via wetgeving structureel te veranderen, ondersteunt.
Kortom, hoe we werk maken van eerlijke handel. Met echte boeren. Geen gefotoshopte versies uit een beeldendatabank.
Lees meer over cacao en teken de petitie hier.
Thomas Mels, Hoofd Politiek – Zuid Oxfam-Wereldwinkels
Aldi reageert:
‘ALDI is een van de zeldzame retailers in België die garandeert dat 100 procent van de gebruikte cacao in zijn producten duurzaam is. Dit wil zeggen: gecertificeerd door UTZ, Fairtrade of de Rainforest Alliance.
Het klopt dat er gradaties zijn in de traceerbaarheid van die cacao. ALDI kiest momenteel voor het ‘mass balance’-model. Dit betekent dat de hoeveelheid cacaobonen die we nodig hebben voor de vervaardiging van onze eindproducten conform de duurzaamheidsnormen geteeld en verwerkt wordt.
Dit betekent niet dat we elke boon perfect kunnen traceren tot de plantage of coöperatie waar die geteeld is. Echter, met onze volumes is dit op vandaag een onmogelijke keuze. De volumes volledig traceerbare cacao die momenteel op de markt zijn, zijn onvoldoende om de grootdistributie te voorzien. Navraag bij een organisatie als UTZ, zal u dit bevestigen.
Leggen we ons neer bij die situatie? Neen. In onze Inkooppolitiek cacao staat letterlijk te lezen dat ‘ALDI tracht om, daar waar het structureel mogelijk is, geleidelijk over te stappen van het model ‘mass balance’ naar het model ‘segregation’, dat een betere traceerbaarheid toelaat.’ Zo willen wij de sector in positieve zin veranderen. Deze Inkooppolitiek dateert van 2015 en is door iedereen vrij consulteerbaar op onze website, via onderstaande link.
De missie van ALDI is om hoogkwalitatieve voeding betaalbaar te maken voor iedereen. De voorbije jaren zijn daar ook nadrukkelijk bio- en Fairtradeproducten bijgekomen. Om een voorbeeld te geven: ALDI biedt als eerste retailer in België het hele jaar door 100% Fairtraderozen aan. Mét een premie voor de telers in het zuiden, maar zonder meerprijs voor de klant.
Hiermee proberen we als prominente retailer een positieve bijdrage te leveren aan het milieu, de arbeidsomstandigheden en de verschillende partners in onze toevoerketen.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier