Is gist alleen nuttig om brood te bakken en alcohol te maken? Verre van. Gist is eeuwenoud en heeft een smakenstamboom om u tegen te zeggen.
Wat is gist?
Gist is een voor het blote oog onzichtbaar micro-organisme dat suikers omzet in alcohol en koolzuurgas. Onmisbaar dus om brood of bier te maken. We kunnen gist niet direct waarnemen, maar zien de effecten ervan: zo worden er bellen gevormd in gistende vloeistoffen (zie het woord gist, dat komt van het Griekse zestos, wat borrelen betekent), waardoor het deeg gaat rijzen (in het Frans levure, wat komt van lever).
Twee soorten
Opgelet: broodgist en biergist komen allebei uit dezelfde ‘Saccharomyces cerevisiae’, maar verschillen qua samenstelling en effecten. In het begin van de 19de eeuw haalden bakkers wel vaak hun gist uit brouwersvaten.
Gebruik
Je kunt de gistvlokken simpelweg over je bereidingen strooien, of het nu soep, salade of popcorn is. Ze garanderen een smaakverhogend effect. De Italiaanse chef Riccardo Camanini (Lido 84, een Fifty Best –restaurant aan het Gardameer) gebruikt het in zijn cultrecept voor spaghettoni met boter.
Zelf aan de slag
Er zijn tal van biergistmerken verkrijgbaar, vooral in biowinkels (bijvoorbeeld Evernat of Primeal in de vorm van vlokken). Handige keukenprinsen- en prinsessen kunnen hun gist ook na afspraak bij de lokale brouwer gaan afhalen. Belangrijk is wel dat je het droogproces (in de oven) niet overslaat, want de gist mag niet meer actief zijn. De vitaminen en mineralen blijven wel bewaard.
Liefde of niet
Gist is gezond en heeft een intense umamismaak. Marmite, populair in het Verenigd Koninkrijk, is een vegetarische kruidenpasta gemaakt met gistextract. De smaak is uitgesproken. Een Engels spreekwoord zegt dat iets ‘als Marmite is’ als je het ofwel geweldig ofwel verschrikkelijk vindt. Wat doe je ermee? Doe een paar lepels in soep of stoofpotten, meng het met olie of mayonaise voor een lekker korstje op geroosterde kip of zalm, of als smaakmaker in een groenteschotel, smeer het op een boterham met kaas, meng het onder noten voor je ze roostert en gebruik het in brownies of in karamelboterroom op taart. Nigella Lawson maakt een spaghettisaus à la Camanini, door 50 gram boter met een eetlepel Marmite te mengen, heerlijk met veel parmezaan.
