Pastis smaakt heerlijk verfrissend op een zwoele zomerdag, maar dankt zijn succes niet alleen aan zijn anijssmaak: ook aan de merchandising.
De cijfers doen duizelen, zelfs nog voor je een slokje genomen hebt van de eerste petit jaune van de zomer. In Frankrijk alleen al worden er jaarlijks meer dan 3,7 miljard glazen pastis gedronken. Ook al heeft de anijsdrank de laatste jaren te kampen met forse concurrentie van de Spritz, het blijft een van de meest geliefde vakantie-aperitieven. Vooral in het zuiden van Frankrijk, waar pastis zo’n kleine honderd jaar geleden werd ‘uitgevonden’ en meteen de vlag overnam van absint, dat in 1915 verboden werd. Dat neemt niet weg dat anijsdranken – of ze nu ouzo of raki heten – sterk verankerd zijn in de cultuur van het hele Middellandse Zeegebied.
Begin jaren 1920 werkte de jonge Paul Ricard, zoon van een wijnhandelaar, zijn eigen recept uit op basis van steranijs, zoethout en Provençaalse aromatische planten. In 1932 lanceerde hij zijn Pastis de Marseille onder zijn eigen naam. Een nieuwe smaak was geboren, én tegelijk een ritueel met in de hoofdrol de herkenbare gele kruik in keramiek. Ze is gecreëerd door Paul Ricard zelf. De schenkteut is speciaal ontworpen om ijsblokjes tegen te houden zodat de verhoudingen van deze ‘longdrink op zijn Frans’ juist blijven: één dosis pastis voor vijf volumes water. Het drankje had meteen succes, mede door de invoering van het recht op betaalde vakantie in 1936.
Maar de Tweede Wereldoorlog en het verbod op distillatie van alcohol onder de Vichy-regering, zette een rem op de expansiedrang van Paul Ricard. Toen de zaken eindelijk weer op gang kwamen, verscheen concurrent Pernod met zijn 51.
Sindsdien woedt er op zomerse terrasjes nog altijd een concurrentiestrijd, in de hand gewerkt door de merchandising. Ook al zijn de twee vijanden van weleer sinds 1974 bondgenoten en vormen zij samen een van de grootste groepen van alcoholproducenten ter wereld.
Verzamelobjecten
Elk tijdperk heeft zijn eigen stijl en daarmee ook zijn eigen sterontwerper. Ook vandaag werken grote namen mee aan de popularisering van het glaswerk en het keramiek, oorspronkelijk bedoeld als gadget om uit te delen aan caféhouders. Deze objecten, ontworpen door onder meer Marc Newson, designcollectief Studio 5.5 of recenter Mathieu Lehanneur voor Ricard, zijn zelfs opgenomen in de collectie van het Musée des Arts Décoratifs in Parijs. Dat geldt ook voor de karaf van Les Sismo en de glazen die graficus Tabas bedacht voor Pastis 51. Stiekem wordt het succes van deze uitgaven afgemeten aan de snelheid waarmee de stukken ‘verdwijnen’ van de cafétafels. De oudere versies, en vooral de originele kruik, zijn een geliefde vondst van toeristen die in L’Isle-sur-la-Sorgue (niet ver van Avignon) op jacht zijn naar een souvenir.
Vandaag is de niet-beschermde benaming Pastis de Marseille nog slechts een recept. In de schaduw van de twee mastodonten Ricard en Pernod, die het product in grote mate geïndustrialiseerd hebben, proberen tal van kleine artisanale producenten sinds de jaren tachtig meer complexe pastisrecepten uit te brengen. Het goed aangeschreven Maison du Pastis vlak bij de Canebière, telt maar liefst 75 variëteiten, waaronder de creaties van Henri Barboin, Jean Boyer, Janot of Manguin in Avignon. Zelfs in België werd de pastis La Patinette, gedistilleerd op basis van Belgisch bier, vorig jaar bekroond met een gouden medaille op de wereldcompetitie voor sterkedranken.
Om ook jongere mensen aan te spreken, spelen producenten van le petit jaune volop in op de biobeweging. Soms kleurt het drankje zelfs blauw, naar het voorbeeld van curaçaolikeur, om aan verfijnde cocktails een ‘lagune’-tintje te geven. Of wordt het, zoals de trendy Rosé Piscine, geserveerd met veel ijsblokjes. Ideaal om in de stemming te komen voor een met anijs geparfumeerde zomerroes.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
