Doe jij mee aan Maai Mei Niet? Leuk, want dan kan je nu (ook letterlijk) stilaan de vruchten beginnen plukken van die weken waarin je je grasmaaier stof liet vergaren. Hier bundelen we met hulp van Leentje Speybroeck van Velt alvast vijf eetbare planten die je nu tussen je gras kan aantreffen en wat ideeën om ermee te koken.
Je hoeft geen natuurgids te zijn om (on)kruiden te herkennen en je hoeft geen michelinchef te zijn om ermee aan de slag te gaan in je keuken. Daar zijn deze vijf in het wild groeiende plantjes en hun toepassingsmogelijkheden het levende bewijs van.
Kleefkruid
Iedereen kent kleefkruid. Het biedt menigeen vermaak tijdens wandelingen, want je kan er dankzij de kleine weerhaakjes op de blaadjes een nietsvermoedend slachtoffer mee vol ‘kleven’, maar wist je dat het ook zijn culinaire kwaliteiten heeft? Laat je beplakte slachtoffer volgende keer tot aan de blender wandelen, want kleefkruid geeft smoothies een heerlijk frisse smaak.
Uitzicht: De blaadjes van kleefkruid staan in een krans rond de vierkante stengel. De plant kan wel zo’n 150cm lang worden.
Vindplaats: Op voedselrijke grond, doorgaans niet in de volle zon
Oogsten: Van half mei tot eind juli
Tip: Pluk vooral de jonge scheuten, die smaken het lekkerst. Net als bij netels helpt het om kleefkruid voor consumptie (kort) te blancheren, dan kleeft het niet meer.
Culinair gebruik: De hele plant is eetbaar. Jonge scheuten kunnen toegevoegd worden aan soepenen stoofschotels, of kunnen de basis zijn voor pesto.
Recept: Verzamel de zaden van kleefkruid, rooster ze en vermaal ze: dan krijg je een koffiesurrogaat van eigen bodem.
Zevenblad
De beste remedie tegen woekerplanten? Ze niet meer als lastpakken zien, maar als geschenken: wie zevenblad – ook wel bekend onder de naam tuinmansverdriet – in zijn tuin heeft groeien, kan zichzelf bijvoorbeeld de aankoop van spinazie uit een serre besparen. Zo zie je maar: een betere kennis van de natuur kan je geld besparen.
Uitzicht: De naam geeft het al weg: de eigenschap waaraan je zevenblad makkelijk kan herkennen, is dat er aan elke stengel zeven bladeren met gezaagde bladrand groeien. De stengels zijn hol en gegroefd en een plant wordt zo’n 70 cm hoog.
Vindplek: Zevenblad groeit in de schaduw
Oogsten: Vanaf maart
Tip: Zevenblad bevat allerlei bijzondere voedingsstoffen, van vitamine C over magnesium tot calcium.
Culinair gebruik: Te bereiden als spinazie. Gedroogd heeft het een neutraal-frisse smaak, die doet denken aan peterselie.
Recept: Vervang die basilicum in je standaard pestorecept eens door zevenblad! Ook de dure pijnboompitten kan je economischer invullen door bijvoorbeeld zonnebloempitten te gebruiken. Zo geef je een eigen, en erg lokale draai aan een klassiek gerecht.
Melde
Het onderscheid tussen kruiden en onkruiden is eigenlijk nogal absurd. Melde is het perfecte voorbeeld om die uitspraak te staven: wij zien het als ongewenste plant, maar in heel wat landen in de rest van de wereld ligt hij op markten broederlijk tussen de aubergines en pepers en betalen mensen ervoor. Je kan melde dus kweken, maar je vindt hem ook gemakkelijk in het wild. Wie weet ook wel in jouw tuin?
Uitzicht: Er zijn heel veel verschillende soorten melde, maar allemaal hebben ze een blad dat qua vorm wat doet denken aan een pijl. Sommige soorten zijn groen, andere frissen elk gerecht op met hun bijzonder mooie rode kleur (tuinmelde, of ‘zomerspinazie’).
Vindplek: De talloze verschillende soorten hebben allemaal hun eigen favoriete groeiplek. De rode tuinmede is niet kieskeurig en groeit op verschillende grondsoorten.
Oogsten: Het is een van de weinige bladgewassen die in het heetst van de zomer ook nog te plukken zijn. Vanaf dat er bladeren zijn kan je plukken, tot augustus.
Tip: Zelf kweken? Wees dan zuinig met de hoeveelheid die je zaait, want de plant barst van de levenskracht en kan je moestuin gaan overheersen als je wat te enthousiast te werk ging.
Culinair gebruik: Nog niet zo lang geleden stond melde ook in onze contreien nog regelmatig op het menu. Het is een zomerse vervanger voor spinazie, die ook in salades kan worden gebruikt. De blaadjes smaken licht zurig, een resultaat van het hoge gehalte aan vitamine C en oxaalzuur in de plant.
Recept: Meldetaart, uit ‘Lekker Ecologisch’, de kookbijbel van Velt
Nodig voor het deeg:
- 200 g gezeefd tarwemeel
- 100 g koude boter
- 1-3 el koud water
- zout
Voor de vulling:
- 500 g halfvolle kwark
- 50 g melde
- 2 eieren
- 3 el gehakte bieslook
- (kruiden)zout
- peper
Doe het meel en het zout in een kom. Snijd de koude boter in kleine stukjes en kneed door het deeg. Voeg water toe. Meng alles goed tot een samenhangend deeg. Laat het deeg 30 minuten rusten. Bestrooi een deegrol en werkvlak met wat meel. Rol het deeg uit tot een dunne (3 mm) lap en bekleed de vorm ermee. Prik met een vork gaatjes in het deeg.
Meng alle ingrediënten voor de vulling goed door elkaar. Vul de taartvorm ermee. Bak in 25 tot 30 minuten in een tot 200° Celsius voorverwarmde oven.
Klaver
Witte klaver, rode klaver, klavertjes-drie en klavertjes-4: iedereen kent het vaak voorkomend gazonplantje. Er zijn verschillende soorten, maar allemaal zijn ze een erg belangrijke bron van voedsel voor bijen en hommels. Als zij door de weelde van Maai Mei Niet wel wat kunnen missen, is klaver ook niet te versmaden op een mensenbord.
Uitzicht: De bekende klavervormige bladeren kan je niet missen. Ook de bloemen, wit en rood, zijn maar moeilijk te verwarren met een andere plant.
Vindplek: In je gazon, op weilanden, langs wegen,… Kortom: zo goed als overal.
Oogsten: Blaadjes plukken kan van april tot mei, voor de bloemetjes mik je op de zomermaanden, van juni tot augustus.
Tip: Wil je de zoete bloemen gebruiken (bijvoorbeeld om thee te zetten of als originele decoratie voor een salade)? Pluk ze dan in de ochtend, dan zijn ze op hun best.
Culinair gebruik: In onze contreien werd klaver in het verleden enkel gegeten in tijden van armoede, maar de Ieren maakten wel een brood van de gedroogde en vermalen rode klaverbloemen.
Recept: Strooi in plaats van wat kiemgroenten eens wat klaver op een broodje met plattekaas. Of vul ijsblokvormpjes met klaverbloemetjes. Voeg water toe en zet enkele uren in de diepvriezer. Zo serveer je de mooiste drankjes.
Knopkruid
Knopkruid is een exoot die hier ooit terechtkwam en nooit meer weg wil, tot spijt van heel wat boeren en moestuinders. Toch heeft de plant zijn bestaansrecht, want hij en zijn ietwat schrale bloemetjes zijn eetbaar.
Uitzicht: De blaadjes van deze plant, die zo’n 45 cm groot kan worden, staan telkens met twee tegenover elkaar en hebben een specifieke vorm. Bovenaan een stengel prijken enkele kleine bloemetjes, die er vaak uitzien alsof er al wat blaadjes zijn afgevallen. Er is een harige soort en een kale.
Vindplek: Op open zandgronden.
Oogsten: Vanaf juni tot de vrieskou intreedt.
Tip: De jonge toppen bovenaan kunnen in hun geheel gegeten worden, van de onderkant van de plant eet je enkel de bladeren.
Culinair gebruik: In Mexico bestaat een levendige traditie rond koken met knopkruid. De jonge scheuten zijn te gebruiken als spinazie, al worden bladeren ook vaak gedroogd om als smaakmaker te gebruiken in bijvoorbeeld soepen.
Recept: Wilde soep
Ingrediënten
- 1 sjalot
- 1 prei
- 4 handen vol groene wilde kruiden zoals knopkruid
- Groentebouillon
- Scheut room
Smoor de gesnipperde sjalot enkele minuten op een zacht vuur en voeg dan de gesneden prei toe. Laat zo’n tien minuten smoren, terwijl je regelmatig omroert. Voeg dan de wilde kruiden toe en net zoveel bouillon tot alles net onder staat. Laat een kwartier pruttelen, voeg de room toe en mix dan. Breng verder op smaak met peper en zout.
– Pluk niet zomaar in de natuur of op openbare plaatsen. Wildplukken is verboden, tenzij je expliciet toestemming hebt van de eigenaar van de grond.
– Maar: pluk zelfs in eigen tuin of als je toestemming hebt niet alles en laat nog wat over voor de dieren die van de planten eten. Bloemdragende plantjes zijn op dit moment bijvoorbeeld cruciaal voor bijen en hommels (en dat was een van de redenen waarom je meedeed aan Maai Mei Niet, remember?).
– Kies goede plekken uit: pluk niet langs de kant van een drukke baan.
– Werk hygiënisch en was alles grondig voor je het in je mond stopt.
– En het allerbelangrijkste plukgebod: eet niet van een plant als je niet volledig zeker bent van je determinatie.
Meer leren over koken met onkruid? Dan heb je heel wat boeiende mogelijkheden om je kennis bij te spijkeren.
- Zo kan je binnenkort naar een workshop koken met wilde kruiden op Gent Smaakt
- Velt organiseert regelmatig Keukenpraatjes met wilde kruiden
- Bij diezelfde organisatie kan je ook een workshop Koken met Wilde Kruiden boeken
- Lieve Ferdinande organiseert regelmatig Wilde Kruidenwandelingen
- Natalie Schrauwen gaf onlangs het prachtige boek Lentekruiden uit
- En herboriste Lieve Galle verzamelde al haar kennis in In Het Wild Geplukt.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier