Het verhaal achter de Old Fashioned: ‘De whisky is de ster van de show’

De cocktailklassieker Old Fashioned mag dan goed tweehonderd jaar oud zijn, hem bereiden volgens de regels van de kunst is geen koud kunstje. Bartender bij Cocktails at Nine (Antwerpen) Naushad Rahamat deelt zijn tips en valkuilen.

Een Old Fashioned: je neemt een elegant glas, legt er een met angostura bitters besprenkeld klontje suiker in, voegt wat druppels sodawater toe om het op te lossen, een goeie scheut whisky erbij, wat ijsblokjes, roeren met een lange lepel, en klaar. Het lijkt zo makkelijk, en toch kan het resultaat al eens tegenvallen. Bijvoorbeeld omdat de cocktail niet genoeg gekoeld of te waterig is. ‘Ik denk dat iedereen hem kan maken, maar het vergt inderdaad wel wat techniek’, zegt Naushad Rahamat (27), bartender van Cocktails at Nine (Antwerpen) en grote fan van de klassieker onder de cocktails.

‘Een Old Fashioned moet koud gedronken worden, maar je dient er tegelijkertijd over te waken dat de ijsblokjes niet in water vervloeien. De balans tussen de verwatering en de drank moet echt wel op punt staan. Anders verpest je hem heel snel.’

De kunst van het ‘stirren’

Hoe je dan te werk moet gaan? ‘Bedoeling is dat je tijdens de bereiding zo snel mogelijk aan het stirren slaat.’ De techniek van het stirren lijkt simpel, maar een bartender die in actie schiet doet toch wel de wenkbrauwen fronsen. Met een lange barlepel, mooi in de greep tussen wijs- en middelvinger, roert hij de ijsblokjes gelijkmatig door middel van bewegingen met je duim. Een dertigtal seconden lang – tot de cocktail de juiste temperatuur heeft. En niet in het midden, maar aan de rand van het glas. Ervaring is hier een grote troef, maar je kan de temperatuur ook checken door bijvoorbeeld te nippen met een rietje of de barlepel even tegen de pols te houden.

Voor een optimale cocktailervaring is het juiste gebruik van ijs van primordiaal belang. Opteer voor de grotere, massieve ijsblokken. Kleinere, afgeronde exemplaren gaan sneller smelten en zo de scherpe kant van de alcohol wegnemen. De cocktail gaat ook trager afkoelen en dus een flets drankje in de hand werken. Ook goed om te weten: hoe sneller je stirt, hoe kouder de cocktail.

Het verhaal achter de Old Fashioned: 'De whisky is de ster van de show'
© Getty Images/iStockphoto

Uiteraard staat of valt een goeie Old Fashioned ook bij de keuze van de whisky. ‘De whisky is de ster van de show’, lacht Naushad. ‘Een goeie bourbon of een degelijke rye kunnen perfect, al naargelang je smaak. Ik houd meer van het droge kantje. Rye dus. Maar een whisky met zoetere toetsen kan evengoed.’

‘Het leuke aan de Old Fashioned is dat het een persoonlijke cocktail kan worden’, geeft de bartender nog mee. ‘Het is een echt straight forward drankje waarmee je uiteindelijk vele kanten op kan, met simpele ingrediënten. Uiteraard ga je dan ook anders werken met bitters, omdat ze beter passen bij een bepaalde spirit.’

Oudste cocktail

De Old Fashioned staat geboekstaafd als een van de oudste Рzoniet d̩ oudste onder de cocktails. Het drankje zag het licht in de negentiende eeuw, maar over de precieze oorsprong en historiek zijn de meningen verdeeld.

Vele bronnen grijpen terug naar de eerste gedocumenteerde definitie van de ‘cocktail’. ‘A potent concoction of spirits, bitters, water, and sugar’, zo schreef de New Yorkse krant The Balance and Columbian Repository in 1806. Ofwel: een krachtig brouwsel van sterkedrank, bitters, water en suiker. Deze omschrijving laat echter ruimte voor eigen interpretatie. Een cocktail kon volgens die eerste definitie zowel gemaakt worden op basis van whisky als van gin, rum, brandy en elke andere sterkedrank voorhanden, zolang de drie andere ingrediënten aanwezig waren.

Tot de Drooglegging het gros van de cocktailbars van de kaart veegde, was de Old Fashioned een van de populairste drankjes in het land van Uncle Sam

In de loop der jaren, vooral de jaren 1860 en ’70 – de Golden Age of Cocktails – ging het flink crescendo met de populariteit van drankjes mixen. Bartenders sloegen gretig aan het experimenteren met nieuwe ingrediënten en spirits, en ook tal van variaties op de ‘cocktail’ werden vlotjes neergepend.

Hoewel de drankjes meer werden uitgewerkt, raakten ook de originele brouwsels zoals ze vroeger gemaakt opnieuw in trek, in de volksmond bekend als the Old Fashioned cocktails. De whisky-hit ging zo een eigen leven leiden en dankt dus zijn naam aan de uitdrukking served in the old-fashioned way.

Improved Whisky cocktail

Het eerste neergeschreven recept van de klassieker zou pas later opduiken. Naushad haalt de zogenaamde Improved Whisky Cocktail aan, een cocktail waarvan de meeste ingrediënten ook vandaag nog in de klassieker te vinden zijn. ‘Het gedocumenteerde preparaat dateert uit 1862 en verscheen destijds in de bartendergids How To Mix Drinks van Jerry Thomas, maar het recept is allicht veel ouder. Hoe oud? Daar zullen we nooit achter komen.’

Ook over de plek waar de Old Fashioned als cocktailnaam voor het eerst opdook, doen verschillende verhalen de ronde. Insiders citeren vaak de Pendennis Club, een zogenaamde gentlemen’s club opgericht in 1880 in Louisville, in de staat Kentucky. De cocktail zou er zijn voorgesteld door een barman ter ere van de beroemde bourbon-distilleerder Colonel James E. Pepper, die het recept op zijn beurt in het New Yorkse Waldorf-Astoria Hotel introduceerde.

Een Amerikaanse illustratie uit de jaren '20 waarschuwt voor de criminele gevolgen van de drooglegging.
Een Amerikaanse illustratie uit de jaren ’20 waarschuwt voor de criminele gevolgen van de drooglegging.© ISOPIX

Of dit klopt, zullen we ook nooit met zekerheid weten. Feit is dat de Old Fashioned in een mum van tijd helemaal ingeburgerd raakte en het tot een van de populairste drankjes in het land van Uncle Sam schopte. Tot de fameuze Drooglegging in de jaren ’20, de periode waarin de alcoholproductie en -verkoop in de VS aan banden werd gelegd, het gros van de cocktailbars van de kaart veegde en bijgevolg een groot stuk aan vakmanschap in rook opging.

Na de ophef van het verbod trad in 1933 de ‘ouderwetse’ weer stilaan op de voorgrond. Pas diep in de twintigste eeuw raakten cocktails volgens de technieken en kennis van voorgangers opnieuw razend populair. Inclusief de Old Fashioned die in die periode ook het Oude Continent veroverde. De interesse in de klassieker kreeg nog een ferme boost dankzij de gesmaakte tv-serie Mad Man, waarin de getormenteerde reclameman Don Draper hem al eens bestelde…

Naushad Rahamat, een geboren en getogen Amsterdammer, streek vier jaar geleden neer in Antwerpen, waar hij al snel in de bar Cocktails at Nine aan de slag kon. In het voorjaar shakete hij zich in de Belgische geschiedenisboeken door de titel van ’s lands beste bartender 2017 te pakken. Niet met een Old Fashioned, maar met zijn duurzame signature serve ‘Kiss To Nature’ op basis van tequila. Dit is zijn recept van de klassieker, recht uit Cocktails at Nine. Cheers.

Recept Old Fashioned

‘Wij serveren hem met Bulleit bourbon, een whisky met een hoger alcohol- en roggegehalte. We besprenkelen een suikertje met angostura-bitters, een splash sodawater om de suiker op te lossen en wat orange bitters. Afwerken doen we met een zeste van sinaasappel, die eerst voorzichtig wordt geperst boven het glas. Daarna roeren tot alle suiker is opgelost en je de structuur van een siroopje krijgt. Bourbon toevoegen. Dan het glas vullen met ijs en goed roeren. Stapsgewijs meer ijs toevoegen tijdens het roeren tot de juiste verwatering en temperatuur bereikt is. Garneren met een opgelegde kers en sinaasappelzeste.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content