Een wijziging in het menu van de kantines van Volkswagen is internationaal nieuws geworden. Waarom raken curryworsten zo een gevoelige snaar in Duitsland?
Quizvraag. Wat is het meest verkochte product van Volkswagen: de kever, de Golf of de curryworst? Het lijkt onwaarschijnlijk, maar het enige juiste antwoord is wel degelijk het laatste. Per jaar verkoopt de automaker immers zo’n zeven miljoen onderdelen met de interne naam ‘199 398 500 A’, ook wel bekend als… curryworsten.
Die worst staat vandaag in het middelpunt van een hevig debat, nu Volkswagen aankondigde om in haar kantines in te zetten op vegetarische maaltijden. Slechts bij uitzondering zal er af en toe vis te krijgen zijn, maar vlees wordt radicaal van het menu geschrapt. Zo vergaat het dus ook 199 398 500 A. Wat een behoorlijk onschuldige en in tijden van ontstellende klimaatrapporten zelfs positieve mededeling leek, passeert echter niet zonder slag of stoot. Het nieuws veroorzaakt deining tot in de hogere regionen van de Duitse samenleving, want zelfs voormalig bondskanselier Gerhard Schröder vond het nodig zich uit te spreken over de menuwijziging van het bedrijf. Die lauwerde het gerecht in een mededeling als ‘een van de krachtrepen van de productiearbeider’, iets wat er altijd zou moeten zijn.
Hoe absurd het verhaal ook kan lijken voor buitenstaanders, de commotie komt niet helemaal uit het niets. Curryworsten en Volkswagen hebben immers een lange gedeelde geschiedenis.
20.000 worsten per dag
De eerste Volkswagenfabriek, in Wolfsburg, lag op zo’n afgelegen plek dat al van in het prille begin maaltijden werden aangeboden aan de arbeiders. Niets uitzonderlijks, tot die interne keuken er enkele decennia later een wel heel bijzondere productielijn bijkrijgt: een eigen slagerij. Sinds 1973 komen er tussen alle autobanden, motors en metaalplaten ook regelmatig leveringen van levende koeien en varkens uit een Volkswagen-boerderij toe. Die worden geslacht in de fabriek en verwerkt tot worsten voor het personeel naar recept van ene Herta Heuwer, de uitbaatster van een eetstalletje die de geschiedenis inging als uitvindster van de curryworst.
Het productieproces verandert nogal in de jaren die komen – de slacht wordt na een tijdje uitbesteed en sinds een uitbraak van de gekkekoeienziekte in de jaren ’90 bevatten de worsten enkel nog varkensvlees – maar er blijven wel worsten gedraaid worden in de Volkswagenfabriek van Wolfsburg. Meer zelfs: wat begon als kleine nevenactiviteit, groeit uit tot haast volwaardig merk binnen het Volkswagen-arsenaal, dat verder vooral auto’s beslaat. Jaar na jaar stijgt de productie en in 2019 maken maar liefst dertig medewerkers elke dag twintigduizend exemplaren, goed voor 1181 ton worst per jaar. Ook de bijhorende ketchup – door Heuwer geïntroduceerd om de bedenkelijke kwaliteit van de ingrediënten van haar naoorlogse worst te maskeren – wordt op die locatie gemaakt.
Cultstatus
Hoewel de fabrieksarbeiders zeker weten te genieten van hun bedrijfsspecialiteit, maken de slagers al snel te veel worsten voor hen en hun collega’s in de vijf later opgerichte Duitse vestigingen alleen. Zo’n zestig procent van de worstproductie wordt dan ook extern aan de man gebracht, bijvoorbeeld in supermarkten en voetbalstadia. Daarnaast krijgen ook klanten die een nieuwe auto kopen soms wat worsten mee.
Voorzien van een keurmerk ‘Volkswagen Originalteil’ werden de worsten in een groot en klein formaat en in een verpakking van vijf stuks aan de man gebracht. En niet-medewerkers worden niet aan hun lot overgelaten om al die curryworsten op te eten, want ze kunnen ook bij de automaker terecht om speciale porseleinen curryworstschaaltjes te kopen. Zo groeide de Volkswagenworst uit tot belangrijk deel van het Duitse culinair erfgoed.
Toch lijkt er nu een radicaal nieuw hoofdstuk aan te komen in het opmerkelijke verhaal van de worsten. Sinds 2010 maken de slagers in Wolfsburg ook een veganistische variant van hun worst, op basis van tarwe. Die variant zal het nu overnemen in de kantines voor personeel van de autobouwer, want vanaf 20 augustus zal daar omwille van milieuredenen geen vlees meer te vinden zijn. Dat gebeurt naar verluidt op vraag van het personeel. In 2020 was al dertig procent van de maaltijden die verkocht werden in de kantines van Volkswagen vegetarisch.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
