Château à moi: zo investeer je in je eigen wijngaard

Is wijn je passie? Een zogenaamde groupement foncier viticole (GFV) verlaagt de drempel om een wijngaard te kopen, als kleine investeerder kun je een aandeel bemachtigen: crowdfunding voor de wijnliefhebber.

Wijn zit in de lift: de consumptie ervan blijft stijgen en de grondprijs van wijngaarden schiet omhoog, vooral voor de percelen met een AOC-label. Begin 2020 maakte het Franse tijdschrift L’Express gewag van een jaarlijkse prijsstijging van wijngaarden van 4% de voorbije 25 jaar. Grote internationale investeerders richten hun pijlen op begeerde appellations en beroemde cru’s. Dat tot grote frustratie van de wijnliefhebber die droomt van een eigen wijngoed, maar niet over die financiële slagkracht beschikt. Maar er is een alternatief in de vorm van een GFV of groupement foncier viticole, een investeringsformule waar je als kleine spaarder kunt instappen, tenminste als je minimaal 2500 euro kunt vrijmaken.

Het initiatief heeft sinds zijn ontstaan voortdurend aan belang gewonnen in de geklasseerde Franse wijngebieden. Het concept was bij zijn ontstaan in 1970 oorspronkelijk gebaseerd op een wet die de overdracht tussen gronden onder leden van hetzelfde gezin makkelijker maakte. Gaandeweg is het concept breder geworden, doordat gespecialiseerde vastgoedbedrijven investeerders warm hadden gemaakt om te beleggen in die wijngaarden.

Hoe werkt het principe? Een beperkt aantal spaarders vormt een burgermaatschappij (de GFV in kwestie), die wijnpercelen koopt om ze vervolgens te verhuren aan een wijnbouwer. De wijnbouwer betaalt elk jaar een pachtprijs uit aan de investeerders in de vorm van dividenden – dat kan volledig of gedeeltelijk bestaan uit flessen wijn. In principe is het een win-winsituatie: voor de wijnliefhebber, die kan investeren in een eigen perceel, en voor de wijnbouwer, die zijn activiteiten kan uitbouwen zonder zware leningen.

Wijnbouwer Gilles Nougalliat, eigenaar van het Domaine de la Costesse, in de appellatie Coteaux du Languedoc Pic Saint-Loup, gaf de formule in 2017 een kans. ‘Dankzij de GFV kon ik mijn domein uitbreiden, overschakelen op biologische teelt, investeren in de vatenkelder om meer hectoliters te produceren en de triage optimaliseren om een betere oogst te krijgen. De verbeteringen zorgden ervoor dat mijn investeerders uitgegroeid zijn tot ambassadeurs van mijn domein. Zij hebben ertoe bijgedragen dat mijn wijn in heel Frankrijk en zelfs in Europa meer naamsbekendheid heeft gekregen.’

‘GFV-investeringsformules winnen de laatste jaren sterk aan belang’, stelt Frédéric Chassain, commercieel directeur van GFV Saint-Vincent, een onafhankelijke speler. ‘Na het uiteenspatten van de speculatieve zeepbellen op de financiële markten en de covid-19-crisis raken steeds meer mensen overtuigd om in vastgoed te investeren. Dat geeft hun een gevoel van zekerheid.’

Appellation met potentieel

De markt van de GFV’s in Frankrijk bestaat uit een tiental spelers, zoals Société Saint-Vincent, Bacchus Conseil, Amundi en La Française. ‘Word eigenaar van een wijndomein’ en ‘Investeer in een wijngaard’: met zulke slogans brengt de vermogensbeheerder de belegger aan het dromen en spoort hij hem aan om zijn vastgoedportefeuille te diversifiëren. ‘Er zijn twee soorten GFV,’ zegt Jean-Claude Chasson van Bacchus Conseil, ‘je hebt GFV’s die zich richten op wijntoerisme en -liefhebberij, met aandelen van vijf- tot vijftienduizend euro. Een andere categorie is opgericht als een puur financiële constructie, waarin je forsere bedragen moet investeren, gaande van dertig- tot zestigduizend euro. Door de bank genomen verschillen de modaliteiten van de GFV’s weinig van elkaar. Als investeerder is het aan te raden om ze in detail te bekijken en alle mogelijke informatie te verzamelen: welk soort dividend? Welk pachtcontract wordt met de wijnbouwer gesloten? Welke kosten rekent de vermogensbeheerder aan?’

Op basis van die gegevens kun je beslissen welke GFV het best aansluit bij jouw investeerdersprofiel. Beleggen in een wijnperceel is overigens niet zonder risico. Het weer kan parten spelen (hitte, hagel), menselijke factoren spelen een rol (een wijnbouwer die zijn pacht niet meer kan betalen, bijvoorbeeld) en het gevaar bestaat dat de AOC zijn waarde verliest (is eerder al gebeurd, zelfs in de Bordeaux-streek). Er is ook geen enkele garantie dat je investering voldoende rendeert of iets opbrengt. Bovendien is het niet makkelijk om weer van de aandelen af te raken, omdat de verkoop in overleg met de andere investeerders gebeurt. Maar Frédéric Chassain benadrukt dat de oprichting van een GFV met de nodige zorg gebeurt. ‘Drie factoren zijn doorslaggevend voor een geslaagde operatie: een bekwame wijnbouwer, investeerders die alles goed begrijpen en een appellation met potentieel. Het is veeleer uitzonderlijk dat al die elementen samenvallen: op de acht dossiers die we opstarten, is er slechts één dat zich concretiseert. Wanneer je mensen zich voor een lange termijn laat engageren, mag je geen fouten maken.’

Gezellige investering

Maar wat is dan het jaarlijkse rendement? De meeste investeerders schatten het tussen de 1,5 en 4,5% van het geïnvesteerde kapitaal. Bepaalde waarnemers zijn echter van mening dat de echte waarde van een GFV elders ligt. IT-consultant Jeffrey Edison (53) heeft sinds 2016 aandelen in vier wijndomeinen. Zijn investering? Tussen de twintig- en dertigduizend euro. Voor deze Amerikaan die in België woont begon alles met de aankoop van een huis in het zuiden van Frankrijk, met in de tuin drie olijfbomen. Daar begon hij te dromen van een eigen wijngaard. Een onbereikbare droom, als je de gemiddelde hectareprijs kent (meer dan 140.000 euro in de AOP-gebieden, volgens een berekening uit 2018).

Via een persartikel ontdekte hij het bestaan van de GFV. ‘Misschien is het een vergissing, maar ik beschouw deze investering als een uitgave waarin het plezier overheerst. Ik krijg dividend uitgekeerd in de vorm van flessen, ongeveer zes flessen per aandeel. Ik denk dat ik na de achttien jaar dat dit avontuur zal duren mijn kapitaal teruggewonnen zal hebben zonder interest.’ Een slechte investering? Zeker niet. ‘Er is de voldoening om wijnstokken te kunnen kiezen in appellations die een emotionele waarde hebben voor ons, zoals de AOC Pessac-Léognan. Daarnaast heb ik de indruk minder risico te nemen dan wanneer ik in een beursgenoteerd bedrijf belegd had. Ten slotte geniet ik van de gezelligheid rond deze investering, zoals de mogelijkheid om het wijndomein te kunnen bezoeken. Of de jaarlijkse vergadering waarop je met de wijnbouwer kunt praten en de andere investeerders ontmoet. In Châteauneuf-du-Pape proeven we van de wijn, terwijl we smullen van varken aan het spit te midden van de wijngaarden.’