Veiling YSL: record van 374,4 miljoen euro

De veiling van de collectie Yves Saint Laurent en Pierre Bergé werd afgesloten op een recordbedrag van 374,4 miljoen euro.

De veiling van de collectie Yves Saint Laurent en Pierre Bergé werd woensdag afgesloten op een recordbedrag van 374,4 miljoen euro, de hoogste som die ooit werd neergeteld voor een privéverzameling. Kortom dit was een historische veiling in volle crisistijd.

De veiling werd gisteren afgesloten met de verkoop van twee Chinese beeldjes met de koppen van een rat en een konijn. Ze werden in 1860 gestolen uit het zomerpaleis, wat een reden was voor de Chinese overheid om ze terug te eisen. Dit ging echter niet door en de beeldjes werden uiteindelijk afgehamerd op 31,4 miljoen euro. Alweer een fors bedrag!

Deze veiling leverde heel wat recordprijzen op voor onder meer werk van Matisse, Brancusi, Mondriaan, Duchamp, Géricault en Ensor. En eigenlijk ook, al werd dit bijna vergeten en verzwegen, voor een mooi werk van George Minne, aldus kunsthandelaar Jan Eykelberg uit Antwerpen. Het lot 275 van Minne, geschat op 30 à 50.000 euro, werd afgehamerd op 229.000 euro. De topprijs ooit voor een Minne werd in 2001 neergeteld, nl. 300.000$.

Maar ook de toegepaste kunst en design deden het uitstekend. Zo werd er 21,9 miljoen euro opgehoest voor een -atypische en weinig elegante- “Draakstoel” van Eileen Gray. Ook ander art deco meubilair deed het voortreffelijk. Veel stukken werden afgehamerd voor bedragen hoger dan drie tot achtmaal de schattingsprijs. Soms zelfs nog veel meer.

Souvenirs
De pers heeft het uitgebreid over de terugkeer van de echte verzamelaars. Dat klopt niet echt, want topverzamelaars kennen hun vakgebied doorgaans beter dan een doorsnee museumconservator. Ze pikken er de beste stukken uit. Maar niet alle goederen waren van hoge kwaliteit. Naast de topkwaliteit was er veel doordeweeks goed dat dagelijks op veilingen wordt aangeboden aan lage bedragen. Toch werden er veel hoge bedragen neergeteld voor objecten die niet zo waardevol zijn. Bijvoorbeeld een paar narwaltanden, afgehamerd voor een slordige 180.000 euro. Of wat te denken van een 18de-eeuws wandtapijt dat ingekort en sterk gerestaureerd was, normaal zo goed als onverkoopbaar. Er werd 553.000 euro voor betaald. Voor een brok zwarte kwarts had een telefonische bieder 46.600 euro over, volgens handelaren is zo’n steen in de handel amper 500 euro waard.

De reden?
Waarom veel goederen aan overdreven prijzen werden verkocht is het resultaat van een klassiek veilingrecept: nalatenschappen van ronkende namen brengen altijd meer op. YSL heeft bovendien een mythische naam. En de veiling bevatte toch ook veel topkwaliteit die de middelmaat eveneens de hoogte in heeft gejaagd, niet door doorwinterde collectioneurs, maar door souvenirjagers. Het wordt voor velen bon ton om straks te kunnen uitpakken met zo’n YSL-souvenir. Zeker dit jaar, waar het effect van zo’n bezit door de crisis extra groot is. Sommige beweren zelfs dat straks de vermaarde kunstbeurs TEFAF in Maastricht wat in de schaduw zal staan van deze veiling. Dat kan best, want heel wat lieden hebben hun geld nu immers al uitgegeven. En je kan in bepaalde milieus beter uitpakken met iets van YSL, dan met een vondst van de TEFAF.

Nieuwe goud.
We wezen er al eerder deze week op dat de klassieke kunst, met oude meesters, impressionisten en moderne kunst blijkbaar toch een degelijke belegging waard is. Deze veiling bewijst dat deze markt niet schommelt, maar stevige fundamenten heeft en dat is de grote boodschap, aldus kunsthandelaar Jan Eykelberg. Maar daarom gelooft hij niet, zoals in sommige media werd beweerd, dat er geld zou worden weggetrokken uit de beurs om nu in kunst te investeren. Deze veiling brengt wel een dynamiek op gang die vruchten kan afwerpen en de kunstmarkt rust schenkt in een rumoerige tijd. Maar hou in het oog welke genres het goed hebben gedaan: kunst met een vrij klassiek profiel, van Géricault tot Matisse. De smaak van YSL en Bergé was trouwens vrij braaf en bourgeois, helemaal niet vooruitstrevend. Dus ontsnapt bijvoorbeeld de hedendaagse kunst wel aan deze stabiliteit. De veilingen van de laatste weken wijzen er op dat werk van levende, hedendaagse kunstenaars lang niet zo floreert. Zeker niet als het gaat over duur werk dat voor honderdduizenden of miljoenen euro’s werd verkocht. Daarvan lijken de prijzen drastisch te dalen met 30 à 50 %.
Laten we afwachten hoe de markt verder reageert. Welke trend zet er zich door? Wordt de klassieke smaak weer toonaangevend? Zullen de snel opgeklommen prijzen die voor jonge kunstenaars werden neergeteld verder dalen? Kortom dit wordt een boeiende tijd voor de kunst- en antiekhandel!

Piet Swimberghe.