Knack-journalist Stijn Tormans stelde zijn boek ‘Verhalen en reportages’ voor in Roma Antwerpen. Linda was erbij.
Zoals bij alle échten, heb je maar één, twee zinnen nodig om te weten of een stuk van Stijn Tormans is. Neem nu de aanhef tot de reportage over ’t Zandeken, een gehucht aan het kanaal van Gent dat in 2004 moest wijken voor de industrie. ‘Ik ga de sleutel afgeven’, zegt hij. ‘Dan is het voorbij. Onherroepelijk voorbij.’ ‘En voor de rest alles goed?’ vraag ik.
Dingen die voorbij zijn, daar schrijft hij graag over, collega Tormans. Een brug die moest verdwijnen, liften die aan ‘modernisering’ toe zijn, weer een volkscafé dat moet sluiten. Lui die niet om een cliché meer of minder malen, zouden zeggen dat hij een oude ziel heeft. Zelf noemt hij zichzelf een spijbelaar. Iemand die door de straten slentert en luistert naar de verhalen van die paar mensen die nog geen website, mediatrainer of pr-manager hebben.
’t Moet zijn dat die verhalen gretig gelezen worden, want er was veel volk in de Roma voor de voorstelling van Verhalen en reportages, de neerslag van zeven jaar journalistiek spijbelen. Twee burgemeesters in het publiek, da’s niet niks. Zeker als één van die burgemeesters de afgelopen jaren bij herhaling het mikpunt van Tormans gram was.
Het heeft Patrick Janssens er niet van weerhouden het boek in te leiden, wat hem tot eer strekt. En ja, hij had het verdraaid goed gelezen, dat was duidelijk. Niet dat hij het met alles eens was, verre van. Maar hij citeerde er Bertold Brecht bij: ‘Denn die einen sind in Dunklen und die anderen sind im Licht und man siehet die im Lichte, die im Dunklen sieht man nicht.’ En hij dacht dat het nog wel in orde kon komen tussen Tormans en hemzelf, als hij geen burgemeester meer zal zijn. Maar vóór het zover is, moet Janssens toch niet op teveel clementie rekenen, schat ik.
Want dat heb je met van die valse schuchteren. Zo’n lang bleek jongmens – één en al armen en benen – dat als het ware langs de muren schuift: ‘Kijk vooral niet naar mij’. Maar als hij iets in zijn bol heeft, ho maar. Zoals die keer dat hij onder de douche besliste om in zijn eentje een politieke partij op te richten, met als enige programmapunt: ‘Ik twijfel.’ Koen Fillet riskeerde er ei zo na zijn job mee, door hem in volle sperperiode vóór de verkiezingen naar Wilde Geruchten te halen. En wat als hij verkozen was, en vervolgens gezegd had: ‘Het was maar om te lachen?’ Dat hadden ze de verkiezingen begot kunnen overdoen. Wat hem volgens Fillet heel even tot de machtigste journalist van België maakte. Gelukkig werd hij niet verkozen – die 11.097 stemmen ten spijt – en kan Stijn Tormans doen wat hij het beste kan: spijbelen, twijfelen, spijt hebben van wat voorbij is en tegen vooruitgang zijn die er geen is. En goed schrijven, natuurlijk.
Linda Asselbergs
Verhalen en reportages, uitg. Meulenhoff/Manteau, 317 p, 19,95 euro, ISBN 978 90 8542 227 3
