Ontwerper en biotechnoloog Jalila Essaïdi: ‘School werkte niet voor mij’

Wim Denolf
Wim Denolf Wim Denolf is journalist bij Knack Weekend. Liefst schrijft hij elke week over een ander thema.

Jalila Essaïdi (38) is de oprichter en directeur van BioArt Laboratories in Eindhoven. Ze maakte naam met een kogelwerende mensenhuid van spinnenzijde en textiel van koeienmest, en is deze maand ambassadeur van de Dutch Design Week.

Volgens mijn ouders was ik altijd al een buitenbeentje. Een kind dat speelgoed uit elkaar haalde, gefascineerd was door de natuur en zieke diertjes aansleepte. (lacht) Maar ik heb mijn nieuwsgierige aard ook van mijn vader, een medisch ingenieur en uitvinder die vaak wetenschappers, filosofen en kunstenaars over de vloer kreeg. Thuis deed ik niets liever dan mee aan tafel schuiven en naar hun boeiende gesprekken luisteren.

School werkte niet voor mij. Ik zat veel liever bij de buren, gepensioneerden die er met mij op uit trokken om paddenstoelen en duizendpoten te verzamelen en me ondertussen hun verhaal vertelden. Zulke inspirerende figuren en leeromgevingen prikkelden me meer dan een onderwijssysteem dat vakken in kunstmatige hokjes opdeelt. Dat filosofie in het onderwijs naar de achtergrond verdwijnt, vind ik onbegrijpelijk: zo worden leerlingen steeds minder aangemoedigd om de wereld zelf te bevragen en te onderzoeken.

Ik breng mensen samen die doorgaans op eilandjes zitten. Had ik in mijn eentje kogelwerende huid kunnen kweken? In geen honderd jaar.

Er zit veel innovatie in verbinding. Onze wetenschappelijke kennis is nu zo groot dat ze heel erg verspreid zit en iedereen op zijn eigen specialisatie focust. Mijn sterkte is niet wat ik weet – met mijn kunstdiploma en ervaring als tattoo artist heb ik ook geen wetenschappelijke achtergrond -maar dat ik mensen samenbreng die doorgaans op eilandjes zitten. Had ik in mijn eentje een stukje kogelwerende mensenhuid kunnen kweken of duurzame grondstoffen kunnen winnen uit mestoverschotten? In geen honderd jaar, maar dat moet je als maker niet tegenhouden om aan de slag te gaan met je ideeën.

Ik spiegel mezelf niet aan leeftijdsgenoten. Ik snap goed dat anderen zich na hun opleiding vaak toeleggen op een vast inkomen, een eigen huis en een gezin. Maar als ik vanop afstand naar mezelf en mijn plek in het universum kijk, zijn er andere dingen die voor mij het verschil maken, zoals de ontwikkeling van nieuwe materialen en de uitbouw van een BioArt Village. Dat ik nog thuis woon, is niet belangrijk, wel dat onze kogelwerende huid straks mensen met brandwonden en doorligplekken zal helpen en dat we nu een plek hebben waar wetenschappers en kunstenaars uit de hele wereld kunnen werken aan duurzame innovatie.

Een evenwicht vinden tussen werk en privé is een leerproces. Prijzen als de Global Change Award van H&M en de Chivas Venture Award voor sociaal ondernemerschap openen deuren, maar zorgen er ook voor dat iedereen je weet te vinden. Na een burn-out enkele jaren geleden probeer ik beter voor mezelf te zorgen, maar basisbehoeften als eten, slapen en een sociaal leven zijn nog altijd niet evident voor me. Die keerzijde van mijn passie ervaar ik ook met BioArt Village: ik realiseer een droom, maar door het gewicht van alle praktische en administratieve beslommeringen creëer ik ook mijn eigen gevangenis.

Ouderen hebben niet alleen bakken knowhow, maar willen zich vaak dubbel zo hard inzetten voor een betere wereld.

Om gelukkig te zijn, moet ik vrij zijn. Een dominante partner of een baas die me vertelt wat ik moet doen: dat zou zijn alsof je me mijn zuurstof afneemt. Jobaanbiedingen van bedrijven en onderzoekscentra sla ik dan ook af, en als non-profit werken we bewust met sponsorgelden en inkomsten uit lezingen, maar onafhankelijk. Financiering door investeerders mijd ik, om niet het risico te lopen mee te stappen in een logica van verdienmodellen en kortetermijnwinsten, terwijl innovatie voor mij om maatschappelijke relevantie en duurzame systeemverandering draait.

Laat ons niet alleen hoop vestigen op de jonge generatie. Ouderen hebben niet alleen bakken knowhow, maar willen zich vaak dubbel zo hard inzetten voor een betere wereld. Dat zie je ook bij mensen die op jonge leeftijd kinderen hebben gekregen of die binnen een bedrijfscultuur voornamelijk gefocust waren op geld verdienen en presteren: met het einde van hun loopbaan of het vertrek van de kinderen krijgen ze meer vrijheid en ruimte om nieuwe idealen na te streven. Die mensen willen niet achter de geraniums zitten, die willen zich sociaal engageren en zich nuttig maken voor het klimaat en andere doelen.”

Het BioArt Village van Jalila Essaïdi neemt van 19 tot 27 oktober deel aan de Dutch Design Week in Eindhoven. bioartlab.com, ddw.nl

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content