‘Lieve juffen en meesters, reduceer moeders niet tot huishoudelijk werk en make-up’

Zondag vieren we Moederdag, een dag die zich helaas nog vaak leent voor clichés. Journalist Eva Kestemont roept leerkrachten op om daar niet aan mee te doen, daarvoor is hun rol te belangrijk.

Komende zondag is het Moederdag en dat zullen mijn dochter en haar vriendjes in de instapklas geweten hebben. Vijf dagen lang werken ze samen met de juf rond mama’s, lees ik in de enthousiast opgestelde weekbrief. Ze zingen liedjes over mama’s, tekenen mama’s, spelen mamaatje met de poppen,… Het belooft alweer een topweek te worden, maar dan valt mijn oog op dat ene kleine zinnetje.

Die roedel kleuters die nog alles te leren heeft over de wereld en daar uitstekend bij geassisteerd wordt door een erg gemotiveerde juf, gaat deze week namelijk ook nadenken over alles waar mama’s goed in zijn. Mama’s kunnen goed knuffels geven, troosten en spelen, staat er te lezen in de brief, maar ook: mama’s zijn goed in de was doen.

Het is maar een klein deeltje in een mooi weekoverzicht, en toch neem ik er aanstoot aan. Niet alleen omdat het niet waar is – de was in ons huishouden gebéurt inderdaad uiteindelijk wel, maar ik zou nooit durven beweren dat ik er goed in ben -, maar ook omdat het op subtiele wijze getuigt van een vrouwbeeld waar ik mijn dochter absoluut voor wil behoeden. Mama’s doen de was, papa’s blinken hun bolide op. Waarom is dat toch de boodschap die we dat klein grut zo hardnekkig blijven meegeven?

‘Lieve juffen en meesters, reduceer moeders aub niet tot huishoudelijk werk en make-up’

‘Het glazen plafond voor onze dochters begint hier’, appt een vriendin, wanneer we aan de praat raken over het thema. Haar kind – dat thuis elke dag twee moeders een mooie carrière ziet uitbouwen – wordt deze week aangemoedigd om zich te verkleden als mama, bijvoorbeeld door naar school te komen met hakjes, lippenstift of nagellak. Dat de thuiswerkende moeders in kwestie al minstens zo’n anderhalf jaar lang geen cosmetica van dichtbij hebben gezien en hun jonge kinderen dus niet eens weten wat dat is, deert de juf niet. Mama’s zijn goed in zich mooi maken.

It takes a village to raise a child en de juffen en meesters die onze kinderen elke dag bij de hand nemen zijn daar belangrijke en erg geapprecieerde bewoners van. Ze leren onze kinderen dat de wereld groter is dan ze misschien denken. Ze helpen hen een plaats in te nemen in die wereld, ook wanneer die zich plots onder een dikke laag ontsmettingsgel en mondmaskers bevindt. Maar die andere grote verandering van de voorbije decennia blijkt lang niet overal doorgedrongen. Een snelle rondvraag levert immers een pak gelijkaardige verhalen op als dat van mij en die vriendinnen. Ik hoor met enige verbazing hoe een kindje de periode rond Moederdag in de klas als aanleiding zag om te werken rond de kapper en make-up, en hoe een ander de opdracht kreeg om tijdens mamaweek poetsgerief mee te nemen naar school. Mama’s zijn goed in poetsen.

Voor veel kinderen is hun moeder de verpersoonlijking van wat vrouwen zijn. Ze is een voorbeeldfiguur die van onmiskenbaar belang is in hun later leven – soms tegen wil en dank. Als we die kinderen al van in de kleuterklas jaar na jaar de boodschap meegeven dat die ideaalvrouw vooral geacht wordt zich mooi te maken en het huishouden te runnen, nestelt dat idee zich in de blauwdruk van hun wereld. En waren we het er niet stilaan over eens dat vrouwen anno 2021 méér mogen zijn dan mooie huismoeders?

Als ik denk aan de dingen waarvoor ik mijn eigen mama dankbaar ben, passeert de was niet de revue

Natuurlijk zijn er moeders die hun verschijning erg belangrijk vinden, maar het verzorgen van dat uiterlijk is niet de kern van moederschap die nu gevierd wordt. Zeker in tijden waarin het schoonheidsideaal steeds meer als een dwingend en onrealistisch keurslijf wordt ervaren, lijkt me dat geen boodschap om op te leggen aan jonge kinderen. Natuurlijk voeren moeders nog steeds meer huishoudelijke taken uit dan vaders, maar is dat echt waarmee we hen willen vieren? Die acht uur die vrouwen wekelijks meer spenderen aan zorg en huishoudelijke taken dan hun mannelijke partners klinkt op Vrouwendag immers al jaren luid als een aanklacht, niet als lofzang. Lieve juffen en meesters, reduceer moeders alsjeblieft niet tot huishoudelijk werk en make-up. We zijn meer dan dat en onze kinderen verdienen het om dat te zien.

Daarmee bedoel ik uiteraard niet dat kleuters al tot in het detail moeten weten wat die moeders overdag uitvoeren om brood op de plank te krijgen. Ze hoeven nog niet te begrijpen hoe uitdagend het is om al onze verschillende rollen op elkaar af te stemmen. Maar ze verdienen het wel om te weten dat mannen ook erg goed kunnen strijken en dat je niet noodzakelijk make-up nodig hebt om mooi te zijn.

Moederdag is weliswaar een dag om onze mama’s te bedanken voor alles wat ze voor ons doen, gedaan hebben en zullen doen. Zo zou je hen, is dan het idee, op Moederdag ook kunnen bedanken voor alle tijd die ze staken in een leefbaar huis. Maar zo werkt het niet voor mij. Als ik denk aan de dingen waarvoor ik mijn eigen mama dankbaar ben, passeert de was niet de revue. (Sorry mama.) Ik denk vooral aan de doorgegeven liefde voor goed eten, alle kansen die ik heb gekregen om op mijn bek te mogen gaan, mijn blik op de wereld. Dát is wat moeders doen en wat zondag zeker gevierd mag worden: dat ze de grootste supporter zijn van hun kind(eren), ook wanneer ze die met vuile kleren naar school sturen omdat er nu eenmaal niets anders meer in de kast lag.

Daarom, lieve juffen en meesters: willen we Moederdag vanaf nu invullen als een feestje en niet als een lijst van wat De Ideale Moeder zou moeten zijn of doen? Dit exemplaar is er jullie alvast extra dankbaar voor.