Haartransplantaties zijn lang niet meer zo ingrijpend (of pijnlijk) en winnen aan populariteit. Praten mannen voortaan zonder schroom over hoe ze plots aan die volle haardos komen? En wat doet ‘nieuw haar’ met het zelfvertrouwen? ‘Je kunt beter een been kwijtraken dan je haar.’
‘Natuurlijk heeft mijn haarverlies ingehakt op mijn zelfbeeld. Een wijkende haarlijn doet je er, zeker op jonge leeftijd, algauw vijf tot tien jaar ouder uitzien.’ Aan het woord is Bart Verbeeck, oprichter van Prohair-clinic in Heist-op-den-Berg. Hij heeft zelf al drie haartransplantaties achter de rug. ‘Ik kreeg ook geregeld de vraag of ik ziek was, omdat ik er naast kalend ook nog eens bleek uitzag. Nu ik weer een haarlijn heb, krijg ik die vraag gelukkig niet meer.’
Wie haarverlies gemakkelijk onder de mat dacht te kunnen vegen als een probleem dat zich alleen aan de buitenkant manifesteert, heeft het mis. Dat zoveel mannen (en vrouwen) paniekerig in de spiegel staren wanneer ze hun coupe zien uitdunnen, gaat immers meer over identiteit dan over ijdelheid. Dat wist ook de Nederlandse schrijver Jaap Huisman te vertellen. ‘Je kunt beter een been kwijtraken dan je haar’, verklaarde hij ooit ietwat dramatisch in een interview in Trouw. ‘Ergens na mijn veertigste zei mijn moeder: ‘Ik kijk door je haar heen.’ Ik dacht: dat kan helemaal niet. Als je een enorme bos haar hebt en je raakt die ineens kwijt, kijk je in de spiegel en vraag je je af: wie ben ik eigenlijk? Ik merkte op feestjes dat vrienden me niet meer in de ogen keken, maar dat ze hun ogen naar mijn haar opsloegen.’ Ook hij lag al meermaals op de behandeltafel voor een haartransplantatie en schreef het boek Kaalheid is een keuze over die ervaring.
Veel klinieken doen gewoon wat de patiënt vraagt. Zelfs als die een haarlijn wil zoals die eruitzag toen hij twintig was, terwijl niemand op z’n zestigste nog steeds diezelfde haarlijn heeft.
Wel haar, geen libido
Het verliezen van je haar mag dan als een ontzettend traumatische en isolerende ervaring aanvoelen, toch krijgt een aanzienlijk deel van de Europese mannen (en in mindere mate ook vrouwen) er vroeg of laat mee te maken. ‘Tussen de 25 en 35 procent van de mannen tussen de twintig en veertig heeft last van een kalende kruin’, vertelt Bijan Feriduni van de Hasseltse Feriduni Hair Clinic. ‘En bij mannen die ouder zijn dan tachtig, kampt bijna 95 procent met haarverlies.’
De precieze oorzaak van dat haarverlies schrijft Feriduni – althans voor een groot deel van de mannen – toe aan een genetische aandoening die de activiteit van de androgeenreceptoren in de haarzakjes verhoogt. Die receptoren reageren op androgenen zoals dihydrotestosteron (DHT), een bijproduct van testosteron dat de haarzakjes doet krimpen en het moeilijk maakt voor hen om te overleven. Vrouwen krijgen doorgaans minder vaak met deze vorm van haarverlies te ma-ken. Feriduni: ‘Bij vrouwen zijn het vaker factoren als een vitaminetekort, een ongezond dieet, depressie of stress die een sleutelrol spelen in hun haarverlies.’
Aan de genetische vorm van haarverlies valt bovendien niet erg veel te doen. De enige medicatie die volgens Feriduni een zichtbaar effect heeft, is Finasteride. ‘Het is een tabletje dat je dagelijks moet slikken. In veel gevallen slaagt het er wel in om haarverlies tegen te gaan.’ Wie denkt het wondermiddel tegen een terugtrekkende haarlijn gevonden te hebben, leest best nog even verder. Want de neveneffecten van Finasteride zijn niet min. Depressie, het verlies van libido en in uitzonderlijke gevallen zelfs borst- of prostaatkanker, ze staan allemaal op de bijsluiter van het product vermeld. ‘Per tienduizend mensen die Finasteride slikken, zijn er twee- tot driehonderd die met die bijeffecten te maken krijgen. Die kunnen bovendien nog actief blijven tot wel tien jaar nadat je met de inname van het product bent gestopt. We raden het gebruik dus meestal af, en in ons kantoor lichten we iedereen uitgebreid in over de mogelijke gevaren.’
Dat er toch mensen zijn die hun krabbel onder dat contract zetten, wetende welke risico’s er mogelijk aan vasthangen, zegt veel over hoe gevoelig haarverlies nog steeds ligt.
Ook een spray op basis van Minoxidil kan effect hebben. Uit een grootschalig onderzoek gevoerd door Duitse dermatologen kwam naar voren dat het gebruik van een Minoxidil-substantie wel degelijk nuttig kan zijn. 62 procent van de bevraagde personen liet na een jaar Minoxidil in de schedelhuid te hebben gemasseerd optekenen dat de kalende zone was verkleind. Bij 20,6 procent van de testpersonen was er geen zichtbare haargroei merkbaar, en 2,9 procent van hen zat na een jaar met een grotere kale zone dan voor ze het product begonnen te gebruiken.
Kaalheid in tijden van Instagram
Je zult je haar maar verliezen in een tijdperk waarin iedereen de weg die je haarlijn aflegt gewoon kan volgen via zijn Instagram-tijdlijn. Al is het vandaag wel een pak gemakkelijker dan ooit om, middels een chirurgische ingreep, iets aan dat haarverlies te laten doen. Ook Verbeeck ziet het aantal mannen dat naar Prohairclinic trekt voor een haartransplantatie jaar na jaar stijgen. ‘We voeren gemakkelijk tien keer zoveel ingrepen uit als vijftien jaar geleden’, klinkt het. ‘Ik schat dat we ondertussen rond de honderdvijftig klanten per jaar behandelen. Als je dat doortrekt naar alle andere instituten in België, zijn dat duizenden mensen per jaar die voor een haartransplantatie kiezen.’
‘Ik zag mijn haarlijn al wijken toen ik nog maar net twintig was geworden’, klinkt het bij Ben (34). Ook Ben gebruikte Finasteride om zijn uitdunnende coupe onder controle te houden. ‘Drie jaar lang waren de resultaten uitstekend, maar nadien begon ik last te krijgen van bijwerkingen zoals vermoeidheid en buikpijn. Toen heb ik mijn haar afgeschoren en ben ik met de medicatie gestopt. Een haartransplantatie leek me een menselijkere oplossing.’
Ben wou alleen onder een schuilnaam met ons praten. De reden: zijn vriendin weet niet dat hij de ingreep als twintiger liet uitvoeren. ‘Maar mocht ik in de toekomst een tweede haartransplantatie laten uitvoeren, dan ben ik er zeker van dat ik het haar wél zou zeggen.’ Want hoewel de haren die opnieuw werden ingeplant voor altijd blijven staan, is het niet uitgesloten dat er ooit een tweede of zelfs een derde ingreep nodig is om het haarverlies op andere plekken op zijn schedel te verbergen. ‘Dat weet je wanneer je al op jonge leeftijd met een haartransplantatie begint, maar dat heb ik ervoor over.’
Uit het achterhoofd
Dat haartransplantaties aan populariteit winnen is bovendien niet verwonderlijk: de operatie is lang niet meer zo ingrijpend als jaren geleden. ‘Vroeger moest via de erg pijnlijke FUT-methode een strip huid aan de achterkant van het hoofd worden weggesneden waaruit de haarfollikels dan geëxtraheerd konden worden’, vertelt Verbeeck. Daardoor bleef er op de achterkant van het hoofd een groot litteken achter dat van oor tot oor reikte en dat in sommige gevallen wel een centimeter breed kon zijn. Sinds vijftien jaar wordt in Europa in het leeuwendeel van de gevallen de veel minder ingrijpende en minder pijnlijke FUE-methode uitgevoerd, waarbij alleen de haarfollikels worden weggeplukt en opnieuw worden ingeplant.
Voor heel wat mensen staat het verliezen van hun haar gelijk aan het wegebben van hun trots. Na een haartransplantatie zitten ze veel beter in hun vel.
‘De kleine wondjes die bij de FUE-methode ontstaan genezen ook een pak sneller’, zegt Verbeeck. De haren die worden gebruikt voor de haartransplantatie worden gewoon uit het achterhoofd geplukt, een zone waar haarverlies een pak minder voorkomt dan op de kruin van het hoofd. De haren opnieuw inplanten veroorzaakt de gezwollen rode bultjes die zo kenmerkend zijn voor de ingreep, al oppert Verbeeck dat je die bultjes na twee weken al niet echt meer ziet.
‘De meeste mensen gaan na twee weken weer werken. De zone waar de haren ingeplant werden, oogt dan nog een klein beetje rozig. De huid geneest bovenaan nu eenmaal wat trager. Daarom raden we mensen aan om de eerste twee maanden wat huidkleurige make-up op de bewerkte zone te wrijven.’
Al is ook de oude methode nog niet helemaal in onbruik geraakt. ‘Zeker bij vrouwen wordt hij nog regelmatig uitgevoerd, omdat je voor de FUE-methode vaak de tondeuse door je haar moet halen. Dat zien heel wat vrouwen niet zitten.’ Al geeft hij wel toe dat, sinds de inburgering van de FUE-methode, ongeveer 95 procent van zijn patiënten die methode verkiest.
Daar moet wel een belangrijke kanttekening bij gemaakt worden: niet elke man die (vooral figuurlijk) met de handen in het haar zit, is geschikt voor de ingreep. ‘In onze kliniek wordt ongeveer veertig procent van de mensen afgeraden om een haartransplantatie te ondergaan. Dat zijn vooral mensen die jonger zijn dan vijfentwintig, of mannen die ook op de achterkant van hun hoofd niet genoeg haar hebben om een haartransplantatie mogelijk te maken.’
Waar ben ik mee bezig?
William (50) liet zijn haartransplantatie enkele jaren geleden uitvoeren. En hoewel hij zegt zich nooit geschaamd te hebben voor zijn haarverlies of zijn haartransplantatie, getuigt ook hij liever onder een schuilnaam.
‘Ik ben nu vijftig, en sinds mijn veertigste is mijn haar snel beginnen uitdunnen. Toen werd het steeds moeilijker om mijn haar in een vorm te leggen waarbij je de kale plekken niet zag. Omdat ik een vrij fijn gezicht heb, stond ik ook niet goed met gemillimeterd haar. Na veel wikken en wegen heb ik een afspraak gemaakt. Toen heb ik wel even gedacht: waar ben ik in godsnaam mee bezig? Ik was uiteindelijk ook geen twintig meer, dus zo abnormaal was het niet dat mijn haar begon uit te dunnen.’
William had zich op voorhand goed ingelezen over hoe de procedure in zijn werk gaat. ‘Ik ben kapper, dus ik had ook al wel wat haartransplantaties van dichtbij gezien. Ik had zelfs petjes gekocht waaronder ik de schade tijdens de eerste weken zou kunnen verbergen, maar die heb ik uiteindelijk zelfs niet gedragen. Na twee weken waren de wondjes al niet meer zo zichtbaar.’ En ook met de nazorg viel het behoorlijk mee. ‘De eerste twee weken wordt aangeraden om je haar met een milde shampoo te wassen en blootstelling aan direct zonlicht zoveel mogelijk te mijden. Ook met het gebruiken van gel of wax wacht je beter zes tot zeven maanden, omdat ze nogal ruw kunnen zijn voor de fragiele nieuwe haren.’
Puzzel van duizenden stukjes
Turkije is dezer dagen een erg aantrekkelijke bestemming voor mensen die hun haarlijn willen laten herstellen. ‘Op restaurant zaten de tafels vol met mensen met een haarbandje aan, dat ze moesten dragen na hun haartransplantatie’, herinnert chef Wout Bru zich in het praatprogramma Gert Late Night op Vier. Hij trok, samen met Nicolas Liébart en Filip D’haeze, naar Turkije om er zijn haartransplantatie te laten uitvoeren.
Een van de aanlokkelijke factoren waardoor mensen naar het buitenland trekken om een haartransplantatie te laten uitvoeren, is het grote aanbod aan goedkopere klinieken. Ook langere behandelingen worden er vaak nog dezelfde dag afgewerkt, terwijl je in België soms een tweede dag moet terugkomen. ‘Maar mensen die écht om kwaliteit geven, komen uiteindelijk toch in België of Amerika terecht’, vertelt Feriduni. ‘Het resultaat op lange termijn is het belangrijkste. Er zijn veel klinieken die daar niet om malen en die gewoon doen wat de patiënt vraagt – zelfs als die een haarlijn wil zoals die eruitzag toen hij achttien of twintig was, terwijl niemand op z’n zestigste van nature nog steeds met diezelfde haarlijn rondloopt. Als je een goed team hebt, kun je een onzichtbaar resultaat garanderen.’
‘In België zijn er een viertal kwalitatieve klinieken’, weet Verbeeck. ‘Het grote verschil is dat de meeste esthetische klinieken in België verschillende behandelingen aanbieden: van borstvergrotingen tot neusverkleiningen. Als je een haartransplantatie doet, ben je een puzzel van duizenden stukjes aan het leggen. Daar heb je een team voor nodig dat er elke dag mee bezig is, anders loopt het mis. Haarworteltjes zijn ontzettend fragiel: die moet je met veel zorg behandelen, anders gaan ze kapot.’
Soms beginnen mensen na een mislukte haartransplantatie te huilen in mijn kantoor. Ze zijn depressief en denken in sommige gevallen zelfs aan zelfdoding.
Daardoor krijgt Feriduni regelmatig mannen over de vloer die elders een slechte haartransplantatie lieten uitvoeren. En net zoals haarverlies een mentale weerslag heeft, kan ook een mislukte haartransplantatie interne littekens achterlaten. ‘Mensen die een slechte haartransplantatie lieten uitvoeren kunnen er depressief van worden. In sommige gevallen denken ze zelfs aan zelfdoding. Soms zitten er mensen in mijn kantoor te huilen. Een slechte haartransplantatie betekent natuurlijk niet alleen dat ze een slechte haarlijn hebben uitgetekend. Ook je donorhuid raakt erdoor verwoest.’
Die haarcorrecties gebeuren wekelijks. Feriduni geeft zelfs toe dat vijfentwintig procent van zijn werk het corrigeren van scheefgelopen haartransplantaties omvat. ‘Die operaties zijn veel ingrijpender, want vaak kun je niet verder met de basis die eerder al was gelegd. Dan zijn er soms wel vier operaties nodig om alles weer recht te trekken. Er zijn zelfs gevallen waarbij we het probleem niet volledig kunnen wegnemen, maar het gewoon minder zichtbaar maken.’
Een mooie investering
Of het taboe dat rond haartransplantaties hangt aan diggelen zal liggen, blijft maar de vraag. Want ook voor dit artikel waren alle mannen die we aan de telefoon kregen wel degelijk enthousiast over hun nieuwe vollere coupe en zeiden ze met een rechtere rug over straat te lopen, maar onder volledige naam getuigen lag vaak gevoelig. ‘Zeker in België en Duitsland merk ik dat er nog een enorm taboe op de ingreep rust,’ vertelt Verbeeck, ‘in Nederland zijn mensen er opener over.’
Toch probeert ook een hele rist mannen dat taboe te doen sneuvelen. Frans Bauer, sterrenchef Wout Bru en Romeo’s-zanger Gunther Levi spraken allemaal al openlijk over hun haartransplantatie. Zelfs als we met zijn allen de schroom rond haarverlies en de behandelingen om het euvel te bestrijden kunnen laten vallen, blijft er nog een laatste hindernis overeind: de prijs. Een haartransplantatie is allerminst goedkoop. Gemiddeld betalen klanten in België 3500 tot 10.000 euro, afhankelijk van het aantal haarfollikels dat moet worden ingeplant.
Ook Ben geeft toe dat hij voor zijn eerste haartransplantatie fiks moest sparen. ‘Ik werkte als student in een horecazaak en heb gedurende zes of zeven maanden extra lange shifts gedraaid, allemaal om de operatie te kunnen betalen. Toen ik de behandeling uiteindelijk liet uitvoeren, was ik 21. Maar als je weet dat het wegwerken van die kalende plekken goed is voor je zelfvertrouwen, dan vind ik dat vooral een mooie investering.’
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
