Haatmail voor Tom De Cock: ‘Ik ben die berichten al gewoon’

Daags na Moederdag kreeg radiopresentator Tom De Cock een handgeschreven brief vol verwensingen naar aanleiding van een opiniestuk dat hij schreef over de feestdag. Knack Weekend sprak met hem over verdraagzaamheid, de nood aan het luisteren naar rechtse stemmen en Vaderdag vieren met twee vaders in huis. ‘Ik hoop dat onze kinderen het raar gaan vinden dat wij ooit discussies voerden over gezinnen met twee papa’s en mensen met een andere huidskleur.’

‘[…] Je bent mentaal en lichamelijk ziek en abnormaal. En (sic) kind heeft recht op een vader en een moeder. Blijf met uw poten van onze kinderen.’

Post voor MNM-gezicht Tom De Cock. In een opiniestuk dat hij op deredactie.be schreef over Moederdag, legde de radiomaker uit hoe die dag niet moeilijk hoeft te zijn voor gezinnen zonder mama. Het kan net een ideale gelegenheid zijn om andere vrouwen te vieren die deel uit maken van het leven van je kind. Daarmee ging de 28-jarige Marleen niet akkoord. Ze kroop in haar pen en liep naar de dichtstbijzijnde postbus. ‘Onnozelaar’, adresseerde ze De Cock. ‘Vaderdag en Moederdag is (sic) een feest voor normale mensen.’

‘Dat is de vloek en de zegen van werken bij een overheidsbedrijf’, glimlacht Tom De Cock terwijl hij een blik werpt op de babyfoon van zijn slapende dochtertje Jasmijn. ‘Als je een brief stuurt naar Tom van MNM, VRT, komt die altijd aan. Deze was heel keurig geadresseerd. De schrijfster had veel moeite genomen om de brief in een enveloppe te doen, een postzegel op te plakken en naar een brievenbus te wandelen. (lacht) Die brief is dus de dag na Moederdag toegekomen in mijn postvakje. Ik heb dat meteen geïnterpreteerd als een reactie op mijn opiniestuk.’

‘Tolerantie of integratie verloopt in twee richtingen’, legt De Cock uit. ‘Je hoeft als holebi echt niet de hele tijd te roepen dat alles en iedereen zich moet plooien naar je geaardheid. Oké, we hebben nog steeds een heterocentrische maatschappij, maar het gaat hier heel goed met holebirechten. Beter dan velen vaak denken. In tal van Afrikaanse landen staat er nog steeds de dood- of een gevangenisstraf op homoseksualiteit. Poetin houdt Tsjetsjenië de hand boven het hoofd wanneer het holebi’s opsluit in gevangenissen of érger – we weten het niet. In Amerika waren er staten die homohuwelijken wilden ontbinden, en zo kan ik de hele wereld rondgaan.’

‘Wij leven op een klein eilandje van Verlichting en dat is fantastisch’, vervolgt hij zijn uitleg. ‘Ik ben dan ook zeer bereid te aanvaarden dat er grenzen zijn. Wat voor zin heeft het om Moeder- en Vaderdag aan te passen? Zolang niemand aan mijn rechten wilt knagen, kan ik die moeilijkere dagen wel aan. Je bent maar zo gediscrimineerd als je je voelt. Dáár ging mijn opiniestuk over. De juf van mijn dochter heeft echt wel iets beters te doen dan zich aan te passen aan mijn eigen kleine gelijk. Ze heeft ervoor gezorgd dat Jasmijn voor Moederdag een heel leuk knutselwerkje voor haar meter maakte, en dat wij met Vaderdag dan twee ingekaderde versjes krijgen. En dat is toch oké?’

Ik ben op zoek naar Marleen Deschutter! Ze vergat haar adres te noteren. Ik wil met haar praten! Alle tips welkom! #TomzktMarleen https://t.co/7si103nAr2

— Tom De Cock (@tomdecock) 16 mei 2017

Helaas niet voor Marleen.

TOM DE COCK: ‘How, wat is dat hier?’, riep ik luidop toen ik haar brief las. Ik heb hem vervolgens ook meteen voorgelezen aan mijn collega’s en heb zonder veel na te denken er een foto van gemaakt en online gezet. Ik ben niet ingegaan op de inhoud, want dat vond ik te belachelijk voor woorden. Het is duidelijk dat het een zieke geest is dat zo’n dingen schrijft of alleszins toch iemand die heel ver van de realiteit staat.

Had je verwacht dat je Instagrambericht en tweet zoveel respons zouden krijgen?

DE COCK: Toen ik uit de redactievergadering kwam, schrok ik echt van de vele reacties. Ik had er gewoon écht niet bij stilgestaan, vandaar dat ik ook de naam van de betrokkene niet geblurred heb. Achteraf bekeken had ik dat zeker moeten doen, maar gezien de tientallen Marlenen heb ik normaal gezien niemands privacy geschonden. Het jammere was helaas dat het na een tijdje op sommige fora enkel nog ging over het feit dat ik die naam had moeten blurren in plaats van de inhoud van de brief.

Hoe vaak krijg jij dergelijke boodschappen toegestuurd?

DE COCK: Er komen weleens schriftelijke klachten binnen bij de VRT dat ik een ‘linkse rat’ ben, dat ik mijn positie misbruik om propaganda te voeren voor linkse standpunten en er zijn ook regelmatig klachten over het feit dat ik openlijk homoseksueel ben. Omdat het een overheidsbedrijf is, worden die klachten dan ook heel keurig beantwoord. De VRT antwoordt dan dat ik geen journalist ben en me aan de deontologische waarden van de openbare omroep moet houden, maar dat ik ook geacht word om de discussie aan te gaan over maatschappelijke thema’s.

Gelukkig kreeg je ook vele positieve berichten.

DE COCK: Er kwam heel veel steun binnen na de brief van Marleen en ik had vrienden die hele berichten op mijn profiel schreven. Ze waren diep geraakt door het feit dat iemand zoiets over mij en mijn gezin durfde schrijven. Het was niet mijn bedoeling om op deze manier achter complimenten te vissen, maar het was hartverwarmend. Gelukkig overheerst die stem altijd. Ik kreeg na mijn tweet ook vele reacties op sociale media van mensen die geschrokken waren dat dit nog gebeurde, maar ik val daardoor niet meer van mijn stoel. Ik ben die berichten al gewoon. Het stemt me gelukkig dat ik geen enkele reactie heb gelezen waarin iemand het inhoudelijk eens was met Marleen. En daar draait het om.

In je bericht deed je ook een oproep om Marleen te vinden, zodat je haar kon opzoeken voor een gesprek. Ook dat draaide een beetje anders uit.

DE COCK: Zoals het altijd gaat bij dergelijke steekvlamdiscussies – dat is zowel de sterkte als de zwakte van sociale media – werd er heel wat gal gespuwd omdat ik zogezegd mijn macht als Bekende Vlaming misbruikte. ‘Die arme vrouw kan zich niet eens verweren!’, klonk het. Excuseer, arme vrouw? (verontwaardigd) Ten eerste heet zij waarschijnlijk niet eens Marleen, maar kan het zelfs een 91-jarige man genaamd Jos zijn. Ten tweede vind ik dat als je de ballen hebt om mij zo’n brief te sturen, dat je ook maar de ballen moet hebben om gepubliceerd te worden. Wettelijk heb ik geen poot om op te staan, maar zo denk ik er wel over. Met een tweede bericht wilde ik de discussie wat afremmen.

Voor het slapengaan nog dit. #TomzktMarleen pic.twitter.com/t3UTdfBCYo

— Tom De Cock (@tomdecock) 16 mei 2017

Zou je haar echt opgezocht hebben met taart en bloemen?

DE COCK: Ik had gehoopt dat er een vervolgbrief ging komen, dat zou ik wel tof gevonden hebben. Het zou zelfs opnieuw een scheldtirade mogen zijn, maar ik had graag respons gehad. Ik meen het ook echt dat ik, na een eerste boze opwelling, een camera gepakt zou hebben en naar haar toe gereden zou zijn als ik een adres had.

Wat zou je tegen haar willen zeggen?

DE COCK: Ik zou heel graag met iemand als Marleen aan tafel zitten. Net zoals ik andere fundamentalistische homohaters graag eens zou spreken. Rabiate getuigen van Jehova die homofobe propaganda verspreiden via tekenfilms, gaybashers of betogers tegen het homohuwelijk… Ik zou hen willen vragen wat ze nu eigenlijk bedoelen. In welke zin bedreigt het huwelijk van twee mannen die jij niet kent en waar je niets mee te maken hebt je gezinsleven of het bestaan van het gezin in het algemeen? Gaan er minder hetero’s kinderen krijgen omdat homo’s met elkaar mogen trouwen? Gaan er meer zedendelicten zijn omdat er homo’s mogen trouwen met elkaar? Mensen roepen veel, maar als je vier keer hebt gevraagd waarom, zijn hun argumenten op.

Hen op andere ideeën willen brengen is echter ijdele hoop, vrees ik.

DE COCK: Dat zijn inderdaad gesprekken waarbij je geen gelijk kunt halen. Maar als je kijkt naar Karen Damen en Gilles De Coster die in hun programma de mensen achter de haatberichten opzochten, merk je dat ze plots helemaal niet meer zo groot zijn. Ik heb dat ook al gedaan. In volle vluchtelingencrisis vroeg ik me af hoe the fuck het mogelijk was dat we geen oplossing vonden? Ik ben radio beginnen maken op de meest genuanceerde manier mogelijk, maar daar kwamen heel veel racistische reacties op. Ik ben een paar keer uitgevlogen op de radio, maar dan wezen verschillende mensen me erop dat ik als radiomaker verplicht ben om iedereen een stem te geven. En dat is waar, want eigenlijk doen we dat niet genoeg. Je moet er eens op letten: naar eender welke radiozender je ook luistert, je hoort nooit die rechtse stem.

Moeten we die volgens jou dan meer aan bod laten komen?

DE COCK: Natuurlijk! Hoe komt het dat deze mensen zich allemaal gedragen als tuig van de richel? Dat is omdat wij hen zo behandelen, omdat ze nooit een stem hebben gekregen. Dat stuk van de discussie wordt altijd verstomd. Mediamensen zijn meestal ruimdenkend, maar daardoor worden dergelijke reacties niet genoeg voorgelezen. Ik doe dat nu wel, want er is een deel van mijn publiek dat zo denkt.

Ik heb verschillende keren de fout gemaakt om keihard tegen enkele reacties in te gaan, terwijl je juist de discussie moet aangaan. Zo heb ik ooit eens negen minuten lang gebeld met een boer over racisme. We waren het totaal niet eens met elkaar, maar eindigden wel met een agree to disagree. Het gesprek was zonder muziekje of andere franjes, en dat terwijl het een interview op MNM meestal slechts drie minuten duurt. Toen heb ik zo’n fijne reacties binnengekregen! Ik zoek nog altijd naar vormen om iets soortgelijks te doen, want we missen dat stuk van de discussie.

Maken dergelijke racistische en conservatieve reacties je dan niet bang voor de toekomst van Jasmijn?

DE COCK: Mijn dochter is prachtig bruin en zal daar helaas opmerkingen over krijgen. Mijn dochter is geadopteerd door twee mannen: dat zal zeker een rol spelen. Misschien kan ze ook totaal geen blokfluit spelen of voetballen of Frans spreken, en dan zal ze daar ook weleens mee uitgelachen worden. De ene keer zal dat harder zijn dan de andere keer. Ik hoop stiekem dat we dat allemaal op tijd goed krijgen en dat wij die generatie idioten zijn die overal een punt van maakt. Ik hoop dat onze kinderen het raar gaan vinden dat wij ooit discussies voerden over gezinnen met twee papa’s en mensen met een andere huidskleur. Maar dat is misschien naïef.

Verwacht je nog post van Marleen voor Vaderdag?

DE COCK: Het zou een mooi cadeau zijn als Marleen mee zou komen vieren! (lacht) Ik moet helaas de hele dag werken. Het lot van de mediamaker, maar Jasmijn beseft dat natuurlijk nog niet. Ze wordt deze maand drie jaar en in haar ogen maakt ze gewoon een geestig knutselwerkje. Dat is ook wat ik in mijn opiniestuk wilde zeggen: de dag dat ze er wél mee bezig is, zal zij moeten kiezen hoe zij die dagen wilt invullen. Als zij vindt dat we thuis moeten zijn om samen feest te vieren, zullen we dat doen. Als zij op Moederdag naar de adoptiedienst een tekening wil brengen voor in het dossier voor haar biologische mama, zullen we dat doen. Als ze gewoon wil gaan skaten met haar vrienden: tant mieux, het is haar verhaal.

Mensen moeten echt eens leren dat het antwoord op sommige dingen nu eenmaal moeilijk is. Er is niet altijd een eenduidige oplossing. Wij leven in een tijd dat mensen dat niet meer accepteren. Ja, Moederdag is moeilijk omdat er geen mama is. En dan? Laat het moeilijk zijn.

Amen.

DE COCK: Ik ben een goede zedenprediker hé? Ik zou een goede pastoor geweest zijn. Al had ik dan wellicht ook brieven gekregen dat ik met mijn poten van de kinderen moest blijven. (lacht)