Eveline kreeg gouden raad van overleden kunstenaar Panamarenko: ‘Hoeveel wil je uiteindelijk in het leven?’

Eveline Hoorens (46) is  zaakvoerder van de koffiebranderij van haar familie en vrouw van kunstenaar Panamarenko. Sinds hij overleed, nu 2,5 jaar geleden, moet ze haar liefste zielsverwant missen. Maar hij blijft haar kracht geven.

“De dag dat Pana’s hart stopte met kloppen, heb ik nog heel lang bij hem gezeten, met mijn hoofd tegen zijn hoofd. Pas ’s avonds laat mocht de begrafenisondernemer hem komen halen. Maar echt wég is hij sindsdien niet geweest. Hij zit zodanig diep in mijn hart dat ik blijf communiceren met hem, zoals de oude mensen dat doen.

Soms doet er zich bovendien zo’n frappante synchroniciteit voor dat ik het niet anders kan zien dan als een teken van hem. Zo kreeg ik een jaar na de begrafenis telefoon van Motje, die vroeger café Hotsy Totsy openhield en een goede vriendin bleef. ‘Evelientje,’ zei ze, ‘dat was toch zo schoon toen we op Pana’s afscheid die kleurrijke ballonnen oplieten!’ Ze had gelijk. Tegen een stralend blauwe hemel hadden ze een prachtige gekleurde vogel gevormd. En wat zag ik toen Motje inhaakte? Een luchtballon zoals ik er nog nooit een had gezien: in een patchwork van kleuren, zonder enige reclame erop. Hij landde in de wei achter ons huis en ik keek toe, in tranen. En wat zag ik toen ik onlangs Pana’tje om hulp bij iets vroeg? Weer zo’n luchtballon…

Hoeveel wil je uiteindelijk in het leven?

Panamarenko

Hij blijft er dus zijn, mijn soulmate. Maar hij is ook mijn leermeester. Zo hadden we twintig jaar geleden eens een etentje met Canadese en Antwerpse vrienden uit de fashionwereld. Interessant, want ik heb zelf modeontwerp gestudeerd, maar ze bleven maar babbelen over hoe ze nog groter konden worden in de ‘business’. En als er nu één woord was dat Pana niet graag hoorde… Hij was de zachtaardigste mens die ik ken, maar hij kwam uit voor zijn mening. Dus hij vroeg: ‘ But how much do you want in the end?’ Het werd stil.

Ook bij mij sloeg de vraag in als een bom. Ik was halfweg de twintig en had vooral van mijn papa meegekregen dat je moet zorgen voor boter op je brood. Ik wilde er ook zelf staan, door stage te gaan doen bij Alexander McQueen. Maar Pana leerde me dat ik niet de grootste of de rijkste moest worden. Het deed er ook niet toe hoeveel hij zelf verdiende, hij maakte gewoon wat hem fascineerde, en voor ons wilde hij genoeg tijd om samen te experimenteren en te spelen.

Zo voedde zijn raad dat stukje fantasie dat ik altijd nijg gehad had, maar dat een beetje onderdrukt was geraakt. Ik bleef me met plezier inzetten voor de koffiebranderij, maar spendeerde ook veel tijd thuis om samen dingen te bekokstoven en te realiseren: een vliegende schotel, een kippetje op zonne-energie dat op ons erf rondscharrelde, een pedalo die we uittestten op de vijver.

Het was dus wel een tik toen ik onlangs besefte dat ik sinds Pana’s overlijden vooral mijn verantwoordelijkheid genomen heb, bijvoorbeeld tegenover mijn familie. Maar misschien moest ik weer eens stilstaan bij wat ik uiteindelijk wil: genieten van de natuur, de vogels en de bomen koesteren, en vooral: plezier maken, lower the cost of fun – zoals Pana het in zijn collages schreef.

Sinds kort trek ik veel op met een nieuwe vriendin, met wie ik die hang naar natuur en avontuur deel. We fantaseren nu over een reisje met een campingcar, gewoon meegaan met de flow, loskomen van wat de maatschappij ons voorschotelt. Ik zie dat weer als een cadeau van Pana’tje. Hij heeft gedacht: ik wil niet dat ze in haar solitude of verdriet blijft zitten, ik geef haar een nieuwe compagnon om haar dromen verder uit te werken.”