En de meeuwen meeuwden statig: Bart Peeters over de perfecte imperfectie van Heist-aan-Zee

Al exact twintig jaar lang bezingt Bart Peeters de schoonheid van Heist-aan-Zee in zijn gelijknamige nummer. Het is de plek waar hij tijdens zijn jeugd elke zomer doorbracht, en later met zijn eigen kinderen terugkeerde. “De Vlaamse kust als concept is een blijvertje.”

Toen ik nog boeken las

en fietste op de dijk

Dacht ik dat geluk content zijn was

en verder geen gezeik

“Ik heb mijn jeugd gesleten in Heist-aan-Zee. Elke zomer huurde mijn familie twee weken lang een huisje nabij de kust. Het was een plek waar mijn broer Stijn en ik als kind ongelooflijk veel vrijheid ervoeren. Dat je niet bij elk schepje in het zand gecontroleerd werd door je ouders, deed onze wereld opengaan. Ik maak mezelf graag wijs dat ik tijdens een van die zomers mijn vrouw Anneke voor het eerst ontmoet heb, aangezien zij haar vakanties ook in Heist doorbracht. Dan beeld ik me in dat ik bij haar een bloem uit crêpepapier kocht op het strand. Ik vermoed zelfs dat ze me in het zak heeft gezet door te veel schelpen te vragen, jammer genoeg kan ik het alleen niet bewijzen.

Ik herinner me nog dat ik al fietsend over de dijk het ultieme geluk ervoer, maar toen wist ik eigenlijk nog niet wat tevredenheid betekende. Als kind van de jaren zestig droomde ik ervan om de drummer van The Beatles te worden – wat bijzonder moeilijk is – of om te trouwen met Marilyn Monroe, tot bleek dat ze jammer genoeg al dood was. In het leven moet je je dromen goed uitkiezen. Er is een periode in mijn leven geweest dat geluk voor mij het inlossen van ambities was, het najagen van dromen. Vandaag weet ik dat geluk harmonie is, een situatie waarin alles klopt. Dat geldt voor je partner, maar eigenlijk voor elk aspect van je leven. Wanneer ik met Hugo Matthysen samenwerk aan een project, besef ik steeds hoe graag ik tijd met hem spendeer. De band waarmee ik speel, De Ideale Mannen, zijn eigenlijk gewoon vrienden met wie ik me amuseer op een podium. En ook bij tv-programma’s let ik erop dat het team waarmee ik werk klopt. Geluk is de totale harmonie.”

We speelden frisbee in de zee

en vroegen nooit waarom

Pinokkio was ook verbaasd

toen hij in die walvis zwom

“Badmintonnen aan de Belgische kust is een heel slecht idee. Er is simpelweg te veel wind, zeker voor een kind. Ik herinner me dan ook heel bewust het moment dat we de frisbee ontdekten. We waanden ons de bestuurders van vliegende schotels, met het lot van de extra-terrestrials in onze handen. Bij het spelen met de jokari op de dijk voelden we ons dan weer echte tennissterren. Ik heb nog steeds evenveel fantasie. Die vakanties in Heist waren iets waar ik als kind wekenlang naar uitkeek. Zelfs een dag slecht weer maakte niet uit, want dan mochten we wafels gaan eten en films kijken van Laurel and Hardy in de Queenie, een zaak die volgens mij intussen jammer genoeg niet meer bestaat.

Vaak trokken we ook naar de kauwgomballenautomaat, waar de grootste dromen uitkwamen. Je stak er een frank in en er kwam een gekleurde bal uit, of een plastic doosje waar een ring in zat. Ze zeggen altijd: life is like a box of chocolates, maar volgens mij is het leven meer als een kauwgomballenautomaat. Soms kun je uit het niets de schat van de zeerovers bemachtigen.

Anderzijds konden de laatste dagen in Heist-aan-Zee niet bluesier worden: het betekende immers dat het schooljaar bijna opnieuw begon. Overal zag je reclame voor de heropening der scholen, en dat terwijl het voor ons nog volop als vakantie voelde.”

En de meeuwen meeuwden statig,

de golven golfden naar het strand

En nonkel Luk zwom regelmatig

over en weer naar Engeland

“Die vakanties waren een familieaangelegenheid. De volledige familie langs mijn moeders kant huurde op hetzelfde moment appartementjes in Heist, we waren een heuse volksstam. Dan gingen we samen een pannenkoek eten of een terrasje doen, maar niet voor mijn oom, acteur Luk D’Heu, zei dat hij naar Engeland ging zwemmen. Wij geloofden hem op zijn woord en vonden het helemaal niet raar dat hij na een kwartier al terug was. Hij was zich gewoon snel even nat gaan maken in de zee. (lacht)

Toevallig waren we onlangs opnieuw in familieverband in Heist. Mijn moeder ging voor veertien dagen naar ons appartement aan de duinen en vindt het altijd leuk als er anderen langskomen. Normaal zul je me in het hoogseizoen niet snel in Heist zien, dat is gewoon praktisch niet zo verstandig omdat ik dan heel vaak op de foto moet, maar in de winter ontsnappen mijn vrouw en ik geregeld naar de kust. Tijdens de zomer zoeken er vaak vrienden van ons de rust op. Ook Robert Mosuse (Peeters’ vriend en collega-muzikant bij The Radios, die in 2000 overleed ten gevolge van hersenschorskanker, red.) heeft het laatste jaar van zijn leven in ons appartement in Heist doorgebracht. Door zijn tumor was zijn rechterbeen een beetje gaan slepen. Omdat Robert heel ijdel was, wilde hij niet dat iemand dat zag. Ook voor hem was het dus een soort laatste ontsnappingsplek.”

Toen we Luikse wafels aten

onlangs in Heist aan Zee

De kinderen in zo’n gocart zaten,

bejaarden ramden met wind mee

“Natuurlijk heb ik die band met Heist aan mijn eigen kinderen proberen door te geven. Je weet wat jou in je jeugd gelukkig maakte en wilt je kinderen hetzelfde doen ervaren, al heb ik op dat vlak ook fouten gemaakt. Zo heb ik onze kinderen veel te vroeg laten kijken naar E.T.; ze hebben drie nachten lang niet geslapen. Als het gaat over kinderervaringen kun je maar beter op veilig spelen. Ik ken geen enkel kind dat nachtmerries overhield aan een ritje in de gocart aan zee. Die bejaarden die ze omverreden misschien wel.

Dat we die vakanties uit onze jeugd later ook met onze kinderen beleefden, voelde alsof de cirkel rond was. Zelfs nu ze vrijgevochten en ouder zijn, reizen onze dochters en zoon nog vaak mama en papa achterna richting de Spaanse kust, lieven incluis. We zijn dan opnieuw met een heuse volksstam op reis. De geschiedenis herhaalt zich oneindig. Ook de Vlaamse kust als concept is een blijvertje. Er worden nog steeds zandkastelen gebouwd, of krabben gevangen aan de pier, dezelfde wafels worden verkocht… Onze kust doorstaat de tand des tijds moeiteloos.”

En de zee haar grijze zelf was,

dacht ik dit is het dit is af

Waarna de jongste in haar broek

deed en de oudste overgaf

“Wat ik zo schoon vind aan Vlaanderen is dat het onaffe als de perfectie wordt beschouwd. Ik heb in mijn leven al heel wat droomkusten gezien. We speelden met The Radios in Florida, waar de zee van een blauwheid is die je ervan verdenkt te zijn bijgekleurd. Toch heeft de Vlaming liever de perfecte imperfectie van de grijze Noordzee, die juist zo mooi is omdat ze de Middellandse Zee niet is.

In Heist heb je nog zo’n mooi voorbeeld: het visserskapelletje Onze­Lieve­Vrouw Ster der Zee, niet ver van het Heldenplein. Het is een grappig relict uit een ver verleden, helemaal omringd door vloekende, moderne hoogbouw. Het klopt totaal niet in zijn omgeving, maar dat geeft het net een ontroerende Vlaamse schoonheid. Als kind was ik al gebiologeerd door de kapel. Hij werd in de negentiende eeuw gebouwd als plek om te bidden voor in zee vergane vissers. Vandaag zie je er zowel foto’s van meer dan honderd jaar oud, als heel recente. Een mooie en ontroerende plek om verschillende redenen.

Wat Heist onderscheidt van andere kuststeden, is die harmonie waarover ik eerder sprak. Je ziet er enkel mensen die samenvallen met zichzelf. In Knokke zie je mensen vaak vechten met status. Omdat ik moet oppassen dat ik niemand beledig, zeg ik het met de woorden van de grote Herman de Coninck: ‘Je zou gaan twijfelen: is Knokke een stad of een werkwoord?’ De geur van de Noordzee is overal hetzelfde, alleen in Knokke ruik je misschien een extra vleugje duur damesparfum.”

En de meeuwen meeuwden statig,

de golven golfden naar het strand

En we zwommen regelmatig

over en weer naar Engeland

“Heist aan Zee was voor mij eigenlijk een sleutelnummer. Hoewel het pas uitkwam in 2002, schreef ik het al in de zomer nadat Robert Mosuse overleed. We wisten dat The Radios nooit meer zouden bestaan. Ik herinner me nog goed dat Anneke verbaasd reageerde toen ze me plots in het Nederlands hoorde zingen. Bij het luisteren naar Heist aan Zee vond ze het aanvankelijk heel raar dat ik gewoon een dag uit onze vakantie met de kinderen had verwerkt tot enkele strofes en een refrein. Het was mijn broer Stijn die er uiteindelijk als eerste iets in zag.

Ik had nooit kunnen voorspellen dat een dagboekverslag van een toevallige middag aan zee zou uitgroeien tot een anthem. Ik val nog altijd achterover wanneer mensen me komen vertellen dat ze in een coverband zitten en onder andere Heist aan Zee spelen, zelfs al hebben ze niet eens dochters die in een gocart overgaven. De eerste keer dat plots duizenden mensen het lied meezongen, was na een bescheiden tour die eindigde op Dranouter. Het publiek nam het nummer over, alsof het van hen was, als een verslavend mantra. Je hebt liedjes van Coldplay waarvan je voelt dat Chris Martin ze maakte met een flitsende lichtshow in zijn achterhoofd, maar ik had het nummer nooit op die manier geschreven. Het blijft een waanzinnig gevoel wanneer je iedereen hoort meezingen. Het is pas later dat ik een fout opmerkte in het nummer. In plaats van regelmatig bedoelde ik natuurlijk dat we geregeld gingen zwemmen. Dat is dus voor alle duidelijkheid geen poëzie maar domheid. Ook als je in je eigen taal componeert, kun je fouten maken. Een rechtzetting ga ik nu ook niet meer doen, want dan rijmt het niet meer.” (knipoogt)

En de meeuwen meeuwden statig,

de golven golfden naar het strand

En ik lieg nog regelmatig

Over zwemmen naar Engeland

“Of ik gelogen heb in dit interview? Daar moet je je geen zorgen over maken. Wat ik wel nog moet rechtzetten, is dat ik deze laatste regel eigenlijk niet meer zing. Mijn publiek bleek in werkelijkheid veel verstandiger te zijn dan ik ooit kon vermoeden. Zij begrepen veel sneller dan ik dat nonkel Luk simpelweg een leugenaar was.” (lacht)

Het Heist-aan-Zee van Bart Peeters

—Socorristas

“Ik ben niet snel onder de indruk van beeldende kunst. In Vlaanderen zie je soms de lelijkste beeldhouwwerken, maar dit werk van de Spaanse kunstenares Aurora Canero in de duinen tussen Heist en Duinbergen vind ik bijzonder mooi. Een ode aan de redder die, verrekijker in de hand, de zee in het oog houdt.”

In de duinen van het Directeur-Generaal Willemspark.

—Coupe de Nice

“Je kunt op verschillende locaties in Heist de perfecte Luikse wafel vinden, maar ook in deze tearoom bestellen we geregeld een ijsje, pannenkoek of wafel.”

Parkstraat 1

—Frituur Capri

“Mijn vaste bestelling? Frieten met zout, stoofvlees en mayonaise. Het is daarbij van levensbelang dat de stoofvleessaus zich niet vermengt met de mayo.”

Parkstraat 11

—Kartland

“Omdat een adres voor gocarts niet kan ontbreken. Mijn dochters maakten er een sport van om tegen sluitingstijd langs de winkel te passeren. Dan mochten ze helpen met alle gocarts naar de garage om de hoek te rijden.”

Zeedijk-Heist 280

—Duin 45

“Een van onze ankerplaatsen. Een gezellige strandbar aan de duinen waar we vaak iets gaan eten en drinken, met een kaart waar volgens mij alles de helft goedkoper is dan in Knokke. Al moet ik toegeven dat ik slecht ben in cijfers.”

Zeedijk-Heist 431