Een op zes tieners in Tanzania ziet toekomst beperkt door zwangerschap

In het Oost-Afrikaanse land Tanzania vinden steeds meer jonge meisjes de weg naar de schoolbanken. Maar al te vaak maken ze hun studie echter niet af omwille van een vroege zwangerschap.

Maria was amper zestien jaar toen haar vader haar van school haalde en haar verplichtte om te trouwen met een twintig jaar oudere man. Hij had de elf koeien die hij daarvoor in ruil kreeg erg nodig.

“Als je niet wil trouwen, ben je niet meer welkom in mijn huis.”

“Ik wilde niet trouwen”, zegt Maria. “Mijn droom om te studeren en dokter te worden, werd aan diggelen geslagen.”

Gedwongen huwelijk

Vandaag is Maria 18 jaar. Ze smeekte haar vader om haar studies te mogen afmaken, maar hij was onverbiddelijk. “Als je niet wil trouwen, ben je niet meer welkom in mijn huis, sprak hij”, vertelt Maria.

Maria’s vader is een arme boer in het door hitte geteisterde dorp Ngongwa in de regio Shinyanga in Tanzania. Zijn dochters heeft hij altijd gezien als een manier om uit de armoede te ontsnappen. Haar oudere zus trouwde vier jaar geleden met een polygame man. Ze stierf aan een zware bloeding in het kraambed.

Om daaraan te kunnen ontsnappen, besliste Maria om te vluchten nog voor het huwelijk plaatsvond. Ze trok in bij een tante in een ander dorp. “Ik wilde dezelfde lijdensweg van mijn zuster niet moeten ondergaan. Daarom liep ik weg”, zegt ze.

Jongen met een fiets

Op het moment dat Maria daar een nieuw leven wilde starten ontdekte ze dat ze zwanger was. “Ik was beschaamd, ontzettend beschaamd”, zegt ze. Ik zag het als een enorme belediging ten aanzien van mijn familie en mijn vader, ook al wilde hij me dwingen om te trouwen.”

Net voor haar vader haar wilde uithuwelijken had ze een seksuele relatie gehad met een jongeman die haar op de fiets meenam naar school.

In 2014 werd ze moeder van een zoontje. Naar huis gaan durfde ze niet meer omdat ze haar vader de schande van een bastaardkleinzoon wilde besparen. “Ik heb erg veel geluk dat mijn tante me onderdak wil geven”, zegt ze.

Een op zes zwanger

Tanzania kent een van de hoogste aantallen tienermoeders ter wereld. Een op zes meisjes geraakt er zwanger tussen de leeftijd van 15 en 19 jaar, volgens de cijfers van het Bevolkingsfonds van de Verenigde Naties (UNFPA). Er heerst ook een groot stigma op meisjes die zwanger worden voor het huwelijk.

“Onderwijs is de sleutel voor jonge vrouwen om hun leven te verbeteren en op sociaal-economisch vlak hun kansen te zien stijgen.”

In een poging om deze groep jonge moeders een tweede kans te geven lanceerde Unesco een project om meisjes die de school verlaten hebben omwille van een ongeplande zwangerschap te ondersteunen en alsnog een opleiding te geven. “Ik heb opnieuw hoop om misschien ooit dokter te worden”, zegt Maria die over het project hoorde vertellen door een vriend.

Het project “Het verstrekken van alternatieve leermogelijkheden voor adolescente meisjes zonder opleiding als gevolg van tienerzwangerschappen” startte in 2011 en wordt gesponsord door de Japanse overheid. Op dit moment kregen al tweehonderd meisjes een opleiding.

Kansen zien stijgen

Zulmira Rodrigues, de Unesco-verantwoordelijke in Tanzania is ervan overtuigd dat dit de beste optie is om jonge moeders een betere toekomst te geven. “Onderwijs is de sleutel voor jonge vrouwen om hun leven te verbeteren en op sociaal-economisch vlak hun kansen te zien stijgen.”

Tanzania heeft de laatste jaren aanzienlijke successen geboekt in het naar school sturen van meisjes. Jammer genoeg maken zij nog al te vaak hun school niet af omwille van een vroege zwangerschap, met name de meisjes op het platteland. Seksueel geweld en een gebrek aan kennis over reproductieve gezondheid zijn vaak de redenen.

Volgens Unesco rapporteren leerkrachten uit de noordelijke Shinyanga-regio soms dat ouders hun dochters de opdracht geven om hun best niet te doen op school. Zo is de kans groot dat ze falen en wordt de opleiding uiteindelijk stopgezet. Op die manier wordt de weg vrijgemaakt voor een huwelijk.

Terwijl seks met minderjarigen strafbaar is in Tanzania wordt deze truc volgens activisten regelmatig toegepast omdat de huwelijkswet een uitzondering toestaat. Volgens deze wet die dateert uit 1971, kan een meisje vanaf de leeftijd van 15 jaar immers trouwen met ouderlijke toestemming of met een akkoord van de rechtbank. (IPS/Kizito Makoye)