De zen van het leven: welke meditatie werkt?

Verschillende mensen aan het woord over hun zoektocht naar rust en zen © iStock

Meditatie is goed voor iedereen, stelde neuroloog Steven Laureys een paar weken geleden in Knack. Bovendien is het aanbod zo breed dat bijna iedereen een vorm kan vinden die bij hem of haar past. Tijd om verschillende mensen aan het woord te laten over hun zoektocht naar rust en zen, van jubelverhaal tot afknapper.

Leen (35) doet dagelijks aan mindfulness

‘In een interview met Edel Maex, die mindfulness in België op de kaart zette, las ik dat hij geïnteresseerd raakte in meditatie toen hij als jonge psychiater een manier zocht om om te gaan met de mentale druk van die job. Ik werk in de bijzondere jeugdzorg, en dat is niet alleen fysiek maar ook mentaal zwaar. De training zelf vond ik een hele inspanning, maar het was het waard want ik mediteer bijna elke werkdag. Ik heb een rustig plekje in onze logeerkamer ingericht en voor ik ga slapen, ga ik een tiental minuten op mijn meditatiekussen zitten. Soms is dat aangenaam, soms ook niet, maar het maakt vaak veel duidelijk. Wat heeft me die dag geraakt, waar heb ik het moeilijk mee, wat was er fijn. Mijn man lacht weleens dat ik naast mijn tanden ook mijn brein poets en hij heeft een punt. Voor mij voelt mediteren aan als een soort reset van mijn systeem. Zo kan ik de volgende dag net iets beter aan.’

Caro (39) volgt geleide meditaties

‘Zes maanden heb ik antidepressiva geslikt, maar eens mijn depressie grotendeels voorbij was, wilde ik ervan af. Om het afbouwen goed te laten verlopen, raadde mijn psychiater me aan om ook te sporten en te mediteren. Een Start to Run-groep was makkelijk te vinden, dus daar begon ik mee. Maar dat lopen volstond niet, voelde ik. Een bevriende therapeute leidt een lokale meditatiegroep die een keer per week samenkomt en daar ga ik nu al drie jaar trouw naartoe. We beginnen met een paar yoga-achtige oefeningen en doen dan een geleide meditatie. Ik probeer thuis ook regelmatig op mijn kussen te gaan zitten, vaak met een app. Pillen slik ik niet meer, en de depressie heb ik achter me gelaten. Ik ben nu ook een stuk minder ongerust. Als het ooit terugkomt, dan denk ik dat ik beter aan zal kunnen. Ook omdat ik het gevoel heb dat meditatie me helpt om complexe gevoelens beter te begrijpen.’

Meditatie kan helpen om complexe gevoelens beter te begrijpen
Meditatie kan helpen om complexe gevoelens beter te begrijpen© Getty

Tim (38) probeerde transcendente meditatie

‘Regisseur David Lynch beweert dat hij al zijn geniale ideeën ‘opvist’ uit zijn onderbewustzijn tijdens transcendente meditatie. Ik móést en zou ontdekken of de creatieve energie bij mij ook zou gaan stromen. Dus ging ik naar een infosessie, waar verteld werd dat transcendente meditatie een soort wondermiddel is om beter te slapen, gezonder, gelukkiger en creatiever te zijn. Het klonk me allemaal wel heel jubelend, maar ondertussen had mijn nieuwsgierigheid het van mijn nuchterheid gewonnen. Ik schreef me in. Kostprijs: 864 euro. Auw.

Meditatie helpt me om complexe gevoelens beter te begrijpen.

Voor de les begon, moest ik een formulier ondertekenen waarop stond dat ik niks van wat zou worden aangeleerd zou vertellen aan buitenstaanders. Dat gaf me een onbehaaglijk gevoel. En toen het tijd was voor het onthullen van mijn mantra en de methode uit de doeken werd gedaan, voelde ik me meteen bekocht: was dít het maar? Tijdens mijn eerste meditatiesessie waaiden mijn gedachten weg van mijn mantra, naar een beeld dat ik niet uit mijn hoofd kreeg: een grote berg waar euro’s van naar beneden rolden.

Vind ik transcendente meditatie onzin? Dat kan ik niet zeggen. Daarvoor heb ik het niet genoeg gedaan – pas na wekenlang twee keer twintig minuten per dag mediteren zouden de effecten zich ten volle manifesteren. Bovendien geloof ik wel dat je gedachten naar één vast punt leiden tot ze verstommen een mens deugd doet. De keren dat ik het probeerde, voelde ik me daarna minder ‘reactief’, minder heftig reagerend op bijvoorbeeld een niet zo prettige opmerking. Maar dat effect had ik ook na een initiatie in de zenmeditatie; ik geloof dat de verschillende meditatievormen min of meer tot hetzelfde leiden. Pittig detail: de zen kostte me bijna niks.’

Pauline (44) wordt rustig van yoga

‘Ik ben nogal een stresskip, en vrienden raadden me mindfulnesstraining aan, dus trok ik naar de Antwerpse Stresskliniek. Het was boeiend, maar een uur per dag oefenen vond ik een te groot engagement. Het lukte ook bijna nooit. Ik viel in slaap, of werd onderbroken, het was alsof het niet klikte tussen mij en mindfulness. Misschien ben ik te ongeduldig, of te nuchter. Ik heb die acht weken met moeite volgehouden, maar een van de lessen was gefocust op yogaoefeningen en dat vond ik wél leuk, dus die doe ik vandaag nog altijd. Ik heb echt deugd van die fysieke inspanning en het helpt me mijn gedachten op een rij te zetten. Ik gebruik ook regelmatig een appje dat me begeleidt bij ademhalingsoefeningen. Ik denk niet dat dat echt meditatie is, maar op stressmomenten kalmeert dat me en meer moet het voor mij niet zijn.’

Prikkels vallen weg, en vragen komen opborrelen. Wie ben ik? Wat wil ik? Ben ik goed bezig?
Prikkels vallen weg, en vragen komen opborrelen. Wie ben ik? Wat wil ik? Ben ik goed bezig?© Getty

Rob (71) gebruikt al 40 jaar dezelfde mantra

In 1980, denk ik, kwam ik in contact met transcendente meditatie. Ik was geïnteresseerd in oosterse filosofie en het boeddhisme, en een fan van de Beatles, die in India bij de Maharishi Mahesh Yogi in de leer gingen. Toen de eerste lessen transcendente meditatie in België begonnen was ik nieuwsgierig. Het was duur, maar ook waardevol en meditatie is sindsdien altijd een deel van mijn leven gebleven. Er waren periodes dat ik het heel weinig deed, toen mijn kinderen klein waren en ik het dus heel druk had, maar vandaag mediteer ik een drietal keer per week, met mijn oorspronkelijke mantra.

Mediteren maakt me beter gezelschap, voor mezelf en voor anderen. En hopelijk ook een betere christen.

Voor mij is meditatie een soort zaklamp die in de chaos van mijn hoofd de details beschijnt die ertoe doen. Het zorgt voor rust en duidelijkheid en geeft aan waar ik aandacht aan moet schenken. Of dat nu per se met TM en een mantra moet? Dat denk ik niet. Mijn oudste dochter mediteert op een yogaschool, een van mijn kleinzonen heeft het zichzelf geleerd via YouTube en zij hebben er evenveel deugd van als ik. Iedereen die mij ernaar vraagt, raad ik aan om uit te zoeken wat voor hem of haar werkt. Meditatie is geen one size fits all, er bestaat voor iedereen een vorm die kan werken.

Sofie (33) doet aan christelijke meditatie

‘Ik heb nooit belangstelling gehad voor meditatie, maar kwam het gewoon tegen. Mijn vriend leerde aan de universiteit christelijke meditatie kennen, waarbij je met een christelijke mantra mediteert. De benedictijn John Main begon er in de jaren zeventig mee, omdat het volgens hem paste in de kloostertraditie van onze kerk. Zoals mijn vriend erover vertelde, leek het op bidden, maar dan niet exclusief tot God, maar tot de wereld om me heen en tot mezelf. Ik ben gelovig, dus dat sprak me wel aan. Ondertussen ga ik maandelijks naar een meditatiegroep, waar vooral maar niet alleen christenen komen, en probeer ik ook thuis een paar keer per week te gaan zitten. Ik ben nogal emotioneel en altijd op zoek naar wat me rust kan brengen. En dat doet meditatie tot op zekere hoogte. Door te mediteren heb ik het gevoel dat ik mijn wervelende gedachten kan ontrafelen en beter begrijpen. Het maakt me beter gezelschap, voor mezelf en voor anderen. En hopelijk ook een betere christen.’

Bert (53) gebruikt meditatie tegen chronische pijn

‘Chronische spierpijn en gewrichtsproblemen waar mijn huisarts geen oplossing voor vond waren de start voor mijn zoektocht naar een vorm van meditatie die mij kon helpen. Ik ben langsgegaan in een boeddhistisch centrum en heb ook mindfulnesstraining gedaan, maar dat leverde niet het juiste resultaat op. Ik werd nerveus van het spirituele kantje van boeddhistische meditatie en had niet de discipline om elke dag te gaan zitten mindfulnessen. Via mijn zus kwam ik in een yogacentrum terecht, waar ik nu al twee jaar een combinatie van yoga en meditatie volg. Geen idee welke strekking het is, het enige wat ik weet is dat de begeleiding van die twee leraars bij mij werkt. Het zorgt ervoor dat ik aanwezig ben in het nu. Niets is goed of slecht, het is gewoon. De pijn is er nog, maar omdat ik ‘m alleen observeer en er niet tegen vecht, lijkt hij beter te verdragen. Ik heb ondertussen veel gelezen over meditatie en pijn en begrijp nog steeds niet hoe het werkt. Maar ik heb minder pijn en dat is voor mij genoeg.’

Christine (43) gaat op stilteretraites

‘Ik heb ooit één keer echt een gevoel van verlichting gehad, ja, op een stilteretraite in Cadzand. Het was een gelukzalige ervaring die ik niet kan omschrijven. Een tiental minuten leek het of alles één was. Vloeibaar, ook. Het is sindsdien nooit meer gebeurd, maar ik zit er ook niet op te wachten als ik mediteer.

De zen van het leven: welke meditatie werkt?
© ICONEN: GETTY IMAGES

Ik ben altijd al op zoek gegaan naar zingeving en zo’n twintig jaar geleden ontdekte ik meditatie in het boeddhistisch centrum van Paul Van Hooydonck. Ik volgde nog voor het een hype was de 8 weken mindfulnesstraining bij de ZNA Stresskliniek en ook al was het zwaar, ik vond het zinvol. Het geeft mij het gevoel dat ik op moeilijke momenten zelf iets kan doen om het minder moeilijk te maken. Het mooie aan meditatie is dat het iets is wat je doet. Je kunt erover lezen en nadenken, maar als je niet op dat kussen kruipt, gebeurt er niets. Ik leef vooral in mijn hoofd en meditatie maakt me bewust van wat er in mijn lichaam aan de hand is. Het helpt om me bewuster te zijn van hoe ik me voel, en van wat er gebeurt in mijn leven. Een waardevol ding waar ik vaak op terugval. Ik ga nog regelmatig naar de terugkeersessies van Edel Maex, ook omdat je daar ervaringen kunt uitwisselen met anderen. En ja, ik mediteer ook op mooie momenten. Als we gaan kamperen met het gezin, bijvoorbeeld, dan kan ik er heel gelukkig van worden dat heel bewust mee te maken. Soms voel ik weerstand, dan heb ik er geen zin in, ook al heb ik het eigenlijk nodig. Want het is natuurlijk soms confronterend. Maar soms moet je je afsluiten van de wereld om je eigen stem te horen. Dat is wat meditatie voor mij doet: plaatsmaken voor mijn stem.

Ik woon samen met vier mannen, mijn echtgenoot en drie zonen, en daar ontsnap ik af en toe graag aan. Ik heb al een vijftal stilteretraites gedaan, waarbij je in een groep twee of drie dagen lang samen mediteert, yoga doet, wandelt en niet praat. Met 80 aan tafel zonder iets te zeggen, of allemaal op een rij, traag wandelend door de polder, het is een speciale ervaring. Prikkels vallen weg, en vragen komen opborrelen. Wie ben ik? Wat wil ik? Ben ik goed bezig? Dat heeft me geholpen om een aantal professionele keuzes te maken, en het laadt ook gewoon mijn batterijen weer op. Die stilteretraites gaan een stap verder dan mindfulness. Dat laatste zorgt voor een evenwicht in mijn emoties, het eerste heeft ook iets spiritueels. En het zorgt voor een heel aparte energie. Wat ik graag ooit wil uitproberen is vipassanameditatie, waarbij je tien dagen lang acht uur per dag mediteert. Wie weet wat dat oplevert.’

Kobe (28) zweert bij boeddhistische meditatie

‘Ben ik boeddhist? Nee. Word ik het ooit? Misschien. Als tiener was ik gefascineerd door allerlei godsdiensten en boeddhisme trok me het meest aan. Mijn puberteit was een moeilijke periode, onder andere door de vechtscheiding van mijn ouders en problemen op school. Ik was zeer eenzaam, maar toen ik ging mediteren in een boeddhistisch centrum, vond ik daar troost en rust in. Eenzaamheid is namelijk heel normaal, we kennen het allemaal en als je ermee leert omgaan, is het niet zo erg meer.

Of er ook een spirituele kant aan zit? Voor mij niet. Het is bijna iets fysieks.

Ondertussen heb ik een paar weekends in het Tibetaans centrum in Huy meegedaan, ik heb ook al van zen geproefd en in mei ga ik naar India voor een retraite. Mijn collega’s plagen me weleens: of ik misschien een tweede monnik Giel ben? Ik probeer dan uit te leggen dat mediteren voor mij gewoon een deel van mijn dagelijks leven is. Ik doe het ’s ochtends en ’s avonds, en het geeft me het gevoel dat ik alles wat me overkomt beter aankan. Mijn vriendin mediteert niet, maar begrijpt gelukkig wel hoe belangrijk het voor me is. Zij heeft me nooit anders gekend, voor haar is het gewoon iets wat ik doe, net zoals voetballen en gamen.’

Meditatie is geen one size fits all, er bestaat voor iedereen een vorm die kan werken
Meditatie is geen one size fits all, er bestaat voor iedereen een vorm die kan werken© Getty

Mark (52) heeft al 10 jaar baat bij mindfulness

‘Iedereen gaat op zijn eigen manier om met crisissen en mijn wapen is woede. Als er iets misloopt, word ik kwaad. Op de anderen, op de wereld, op mezelf. Dat is slecht voor je bloeddruk en gemoed en na mijn scheiding ging het niet goed met mij. Ik was kwaad, verdrietig, wraakzuchtig zelfs en ook heel erg bang. Ik had het gevoel te verzuipen in een oceaan van emoties. Het was zo overweldigend dat ik ongerust werd dat het de band met mijn kinderen zou beïnvloeden. Therapie leek me te vaag en te weinig concreet, maar ik las in een tijdschrift iets over mindfulness en toen bleek dat er in mijn buurt zo’n training gegeven werd, heb ik me ingeschreven.

Ik vond het moeilijk, die acht weken training, want bijna een uur per dag vrijmaken is veel en wat er naar boven kwam tijdens het mediteren, was vaak confronterend. Ik was normaal niet bezig met hoe ik me voelde, maar al mediterend kon ik er echt niet omheen.

Zoals vrienden gaan joggen omdat ze dan beter kunnen nadenken, zo heb ik een meditatiebankje in de veranda waarop ik ga zitten als het nodig is

Gelukkig heb ik er zeer veel uit geleerd. Dat ik altijd een beetje een kwade mens zal blijven, bijvoorbeeld, maar dat ik, onder andere door te mediteren, die kwaadheid aangenaam kan houden. Of die er soms ook gewoon kan laten zijn zonder in een spiraal van woede te verdwijnen. ‘ Het zijn maar emoties’ is een zin die vaak terugkwam tijdens de training en waar ik nog dagelijks aan denk. Tien jaar later zijn die mindfulnessoefeningen een stuk gereedschap in mijn kist. Ik mediteer niet elke dag, soms doe ik het zelfs maanden niet, maar als het nodig is, weet ik wat te doen. Dat is meestal als het leven lastig is of bij een crisis, zoals mijn moeder die begon te dementeren, maar ik gebruik het ook op mooie momenten, om die nog bewuster mee te maken. Dan ga ik even ergens stilzitten of ik luister naar een geleide meditatie.

Mensen kijken weleens vreemd op als ik het vertel. Stoere ingenieurs met een grote mond worden niet geacht te mediteren, zo blijkt. Maar ik ben blij dat ik het kan, want het geeft me op turbulente momenten het gevoel dat ik toch een beetje controle heb. Of er ook een spirituele kant aan zit? Voor mij niet. Het is bijna iets fysieks. Zoals vrienden van mij gaan joggen omdat ze dan beter kunnen nadenken, zo heb ik een meditatiebankje in de veranda waarop ik ga zitten als het nodig is.’

Met dank aan Yana van de Sande

Mediterend lezen

Het No-nonsense meditatieboek van neuroloog Steven Laureys legt uit waarom meditatie voor iedereen een goed idee is en dat met de nodige onderbouwende wetenschap.

Uitg. Borgerhoff&Lamberigts.

Mindfulness. Leven in de maalstroom is dé Belgische klassieker over het onderwerp. Op de website levenindemaalstroom.be vind je elke maand een nieuwe ingesproken geleide meditatie.

Uitg. Lannoo.

In Leer ons stil te zitten legt de Britse schrijver Tim Parks mooi en met humor uit hoe hij meditatie leerde kennen nadat hij te maken kreeg met onduidelijke maar niet te miskennen fysieke pijn, en wat het voor hem betekent.

Uitg. Arbeiderspers.

Kalm door een app

Insight Timer zet sterk in op het communitygevoel. Je kunt samen mediteren en ervaringen delen met anderen. Het ontwerp is ietwat verouderd, maar je hebt wel de keuze uit 7000 geleide sessies, 1000 meditatieliedjes en 1500 leerkrachten. Gratis.

insighttimer.com

Kinderen en jongvolwassenen zijn de doelgroep van Smiling Mind. Een Australisch team ontwikkelde programma’s voor vier leeftijdscategorieën: van 7 tot 11, van 12 tot 15, van 16 tot 22 en volwassenen. Gratis meditatie-op-maat, te downloaden voor IOS en Android. blog.

smilingmind.com.au

Regenboogkleuren komen je tegemoet op Budhify. Via een tandwiel geef je aan wat het doel, de duur en de locatie van de meditatie is en zo krijg je een gespecialiseerd programma. 11,85 euro per maand.

Buddhify.com

Headspace richt zich vooral op mensen die voor het eerst aan meditatie doen. In tien dagen leer je de basisprincipes van meditatie, blijf je de app daarna nog gebruiken, dan betaal je 11,55 euro per maand.

headspace.com

De bekroonde meditatieapp Calm biedt verscheidene programma’s van verschillende lengtes aan en je kiest ook een categorieën, zoals angst, relatie of focus. 11,58 euro per maand, enkel beschikbaar voor Apple-gebruikers.

calm.com

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content