Soetkin Baptist emigreerde naar Noorwegen: ‘Ik verhuisde niet voor de rust en de natuur’

6875181 © Soetkin Baptist met haar vriend Marius Mannes en hun dochtertje Adah Maria: 'Ik ben gelukkiger dan ooit.'
Elke Lahousse
Elke Lahousse Journalist voor Knack Weekend

Op het Songfestival van 2008 zong ze met Ishtar nog ‘O Julissi’, een nummer in een verzonnen taal. Niet lang nadien stapte Soetkin Baptist uit de folkgroep. “Het was tijd voor iets anders.” Dat vond ze in Noorwegen, waar ze Furua oprichtte, en waar ze vorige zomer naartoe verhuisde, met haar vriend. Sindsdien zingt, denkt en ontroert het Belgische duo samen, in het Noors.

Op het Songfestival van 2008 zong ze met Ishtar nog ‘O Julissi’, een nummer in een verzonnen taal. Niet lang nadien stapte Soetkin Baptist uit de folkgroep. “Het was tijd voor iets anders.” Dat vond ze in Noorwegen, waar ze Furua oprichtte, en waar ze vorige zomer naartoe verhuisde, met haar vriend. Sindsdien zingt, denkt en ontroert het Belgische duo samen, in het Noors.

Het grote publiek herinnert zich Soetkin Baptist (32) vast nog uit haar tijd bij Ishtar, de folkgroep waarvan ze vijf jaar de hoofdzangeres was en waarmee ze ons land verdedigde op het Songfestival in 2008, met het nummer O Julissi. Anderen kennen haar misschien als zangeres bij ensembles als Polygone en Encantar, of als een van de stemmen van Zonzo Compagnie, dat muziekvoorstellingen voor kinderen maakt en daarmee lof oogst in binnen- en buitenland.

Vraag Soetkin Baptist echter op welke periode uit haar leven ze het meest trots is, en ze begint meteen over haar nieuwe groep Furua, haar vijf maanden oude dochter, en de muziekschool die ze samen met haar vriend en cellist Marius Mannes oprichtte. Niet toevallig zijn het drie projecten die allemaal geboren werden in Noorwegen. Het land dat Baptist sinds de zomer van 2016 officieel haar nieuwe thuis noemt.

Dorp tussen de fjorden

Belgen die beslissen om naar het buitenland te verhuizen, dromen vaak van een nieuw leven in een zachter klimaat. Zelden van een plek waar de zon een paar maanden per jaar niet eens opkomt. Maar Soetkin Baptist wil niet wat de meeste Belgen willen. Zij verloor haar hart aan Steigen, een dorp van drieduizend inwoners in het hoge noorden van Noorwegen, omgeven door fjorden. “Dat is toevallig gebeurd”, zegt ze, wanneer we met haar afspreken in België, waar ze aan het begin van deze zomer op bezoek is. “In de zomer van 2012 vertrok mijn toenmalig lief voor zijn werk voor een jaar naar Steigen, dus ging ik mee. Ginder sprong onze relatie al snel af, toch besloot ik om niet meteen naar België terug te keren. Ik was immers verliefd op die plek.”

Ik had geen zin om met een kind over en weer te blijven reizen. Als ik wilde verhuizen, was het nu of nooit

Het Noorse dorp is niet bepaald een vakantiebestemming, toch is Soetkin gecharmeerd door wat ze er ziet. “Beeld je een kustdorp in dat enkel bereikbaar is met de boot, of via een kilometerslange tunnel dwars door een berg. Je kijkt er uit op het dramatische landschap van de Lofoten. En hoewel Steigen klein is, leeft en beweegt er wel wat. Er wonen verschillende kunstenaars. Dat hele plaatje trok mij enorm aan.”

Baptist blijft er na de breuk met haar vriend uiteindelijk nog een jaar, in haar eentje. Ze begint er eigen nummers te schrijven, iets waar ze in België nooit het lef voor had. “Al tijdens mijn studies zang aan het Lemmensinstituut in Leuven kon ik bij verschillende koren en ensembles aan de slag. Daar ben ik heel dankbaar voor. Ik heb klassieke muziek van Vivaldi of Bach mogen zingen, prachtige covers van Joni Mitchell en Jacques Brel, en ook bij Ishtar heb ik enorm veel geleerd. Maar het begon te knagen dat ik enkel liedjes zong die door anderen geschreven waren. Toch vond ik in België nooit de moed om eigen muziek te componeren. In Noorwegen wel. Daar kon ik achter de piano zitten en in geen tijd een nummer schrijven. De rust en het Noorse decor gaven mij blijkbaar de duw die ik nodig had.”

Eind 2013 neemt Soetkin afscheid van Steigen, een nieuwe werkaanbieding wacht op haar in België. “Maar al na enkele weken terug in ons land voelde ik dat ik een foute keuze had gemaakt. Ik miste Noorwegen meteen.”

Verliefd en zwanger

De contacten die Soetkin tijdens haar jaar in Steigen heeft gelegd, zorgen er gelukkig voor dat ze geregeld terug naar ginder kan voor optredens. Zo pendelt ze een tijd tussen België en Noorwegen, niet goed wetende waar ze uiteindelijk wil landen. Wanneer ze eind 2014 haar huidige vriend, cellist Marius Mannes (23), tegen het lijf loopt, vertelt ze hem meteen over haar liefde voor Noorwegen.

“Wij kennen elkaar al van toen Soetkin nog aan het Lemmensinstituut studeerde”, zegt Marius, die erbij zit tijdens dit interview. “Mijn vader was haar docent kamermuziek en Soetkin kwam geregeld bij ons thuis voor de huisconcerten die mijn vader organiseerde. We waren toen al close, maar een amoureuze band zat er niet in, gezien het leeftijdsverschil tussen ons: ik was twaalf toen zij twintig was.” Pas acht jaar later, wanneer ze allebei twintigers zijn, begint er iets te bloeien. “Ik was op een bepaald moment op zoek naar een cellist, om de muziek mee uit te werken die ik in Noorwegen had geschreven”, zegt Soetkin. “Cello is een prachtig instrument. Qua toon ligt het dicht bij de stem die ik als mezzosopraan heb. En net op dat moment kreeg ik een mail van Marius, die professioneel cello speelt: of ik zin had om eens af te spreken? Onze eerste date was meteen ook een auditie. Ik speelde enkele nummers voor op piano, waarna Marius aanvulde op cello. Wat ik hoorde, vond ik meteen prachtig. Ik heb geen andere cellisten meer op auditie gevraagd (lacht). Niet lang daarna waren we zowel muzikaal als romantisch een duo, en daaruit is onze groep Furua ontstaan: ik speel piano en zing, in het Noors of Engels, Marius begeleidt me op cello. Ons werk balanceert tussen klassiek en folk, maar qua stemgebruik ga ik heel wijd. Ik mijd hoge noten of rauwe klanken niet. In symbiose met Marius’ warme celloklanken werkt dat heel goed. Zowel in België als in Noorwegen waren de reacties op Furua meteen positief.”

Soetkin Baptist emigreerde naar Noorwegen: 'Ik verhuisde niet voor de rust en de natuur'
© Karoline O. A. Pettersen

Maar ondanks een nieuwe liefde én een nieuw muzikaal project in België, blijft Soetkin naar Noorwegen reizen voor andere opdrachten. “Op een bepaald moment zat ze meer ginder dan hier”, zegt Marius. “We woonden op dat ogenblik in Brasschaat en ik voelde me daar echt niet thuis”, reageert Soetkin. “Hoe meer ik Noorwegen leerde kennen, hoe meer ik me in België begon te ergeren aan zaken als de files, of het lawaai op straat.”

In de zomer van 2015 kan Furua – Oudnoors voor ‘den’ – een maand lang op tournee in Noorwegen. Het weer steekt enorm tegen, veel regen en gemiddeld elf graden, toch vindt Soetkin het avontuur zo geweldig dat ze Marius voorstelt om samen in Steigen te gaan wonen. “Ik wou al sneller verhuizen. Maar Marius was sceptischer. Hij begreep niet goed waar mijn drang vandaan kwam en wat we ginder zouden doen.” “Ik was nog nooit noordelijker dan Amsterdam gereisd”, zegt Marius. “Bovendien had ik altijd gedacht dat wanneer ik uit België zou weggaan, het naar een warmer land zou zijn. Mijn vader emigreerde in het verleden ook al naar Frankrijk.”

In het voorjaar van 2016 wordt Soetkin zwanger en dat brengt alles in een stroomversnelling. “Ik had geen zin om met een kind over en weer te blijven reizen. Als ik echt wilde verhuizen, was het nu of nooit.”

Emigreren moet je leren

De zomer van 2016 is de zomer die alles verandert voor Soetkin Baptist. Niet alleen is ze dan drie maanden zwanger van haar eerste kind, ook beslist haar vriend, na honderden gesprekken en discussies, om die verhuis naar Steigen een kans te geven. “We hebben onze aanhangwagen volgeladen en zijn geëmigreerd”, zegt Soetkin. “In Waarbeke, waar ik vandaan kom, namen we eerst afscheid van mijn familie. Nadien sliepen we nog een nacht in het huis van Marius’ moeder, in Wijnegem. ‘Zorg goed voor elkaar’, zei ze de ochtend nadien. En met die boodschap zijn we vertrokken.”

Het koppel arriveert na vier dagen en 3200 kilometer rijden in Steigen. Daar wachten Marthe en Sivert, een gepensioneerd echtpaar, hen op. Omdat iedereen die emigreert soms nood heeft aan een gps die de weg wijst. “Bij Marthe en Sivert mochten we die zomer logeren, tot we een eigen woning gevonden hadden”, zegt Soetkin “We moesten in Steigen dus niet vanaf nul beginnen. Ik had er al connecties en dat was heel belangrijk. Naar een land als Noorwegen verhuis je niet zonder voorbereiding. Daar is het te duur voor. Bovendien hebben de Noren een streng immigratiebeleid: je moet er binnen de zes maanden werk hebben, of je wordt het land weer uitgezet. Een zomer lang zijn wij ons daarom ook bij iedereen in Steigen gaan voorstellen, zodat alle inwoners ons leerden kennen.”

Voor Marius zijn de eerste maanden niet gemakkelijk. “Om je in Noorwegen te laten registreren, moet je langs verschillende diensten. Maar in een taal die je niet begrijpt, is dat niet evident. Zaken die je in België op tien minuten regelt, vragen daar een hele dag, omdat je moet uitzoeken hoe de dingen werken. Het eerste halfjaar was eigenlijk afschuwelijk.”

“Gelukkig sprak ik al Noors”, zegt Soetkin. “En ook bij Marius is dat snel gegaan. De taal leren is een belangrijke voorwaarde om hier goed geïntegreerd te geraken. Bij buitenlanders die in het Engels blijven hangen, gaat het vroeg of laat mis.”

Steigen is een kustdorp, enkel bereikbaar per boot of via een lange tunnel door een berg. Je kijkt er uit op het dramatische landschap van de Lofoten

Net als Soetkin heeft Marius het uiteindelijk aan zijn muzikaal talent te danken dat hij in Steigen snel werk vindt. In augustus 2016 arriveert hij in het dorp en op 1 september begint hij er les te geven in de lokale muziekschool. “Als vervanger van de gitaarleerkracht”, zegt Marius. “Wat grappig is, want ik ben geen professionele gitarist. Maar ik wilde heel graag in het Noorse muziekmilieu binnengeraken en dit leek me een mooie stap. Dat ik nog geen Noors sprak, vond de schooldirectie niet zo erg. Mijn professionele achtergrond sprak in mijn voordeel. Ze wisten dat ik die kinderen de eerste maanden desnoods wel met gebarentaal zou leren musiceren. Uiteindelijk is het dankzij die kinderen dat ik snel Noors heb geleerd. En eens ik de taal sprak, kon ik ook vrienden maken. Zo begon ik mij stilaan echt thuis te voelen.”

“Ik wist dat Marius snel werk zou vinden”, zegt Soektin. “In Noorwegen, en zeker in het Hoge Noorden, is er voor professionele muzikanten als wij nu eenmaal minder concurrentie dan in België, simpelweg omdat er minder volk woont. Mensen denken vaak dat we vertrokken zijn uit België om hier van de rust en de natuur te genieten. Maar dat is niet zo. We werken allebei graag en hard.”

In Steigen richtten Marius en Soetkin zelfs een privémuziekschool op. Ze geven er cello, zang en piano. Maar ook muziekinitiatie voor de allerkleinsten en notenleer voor volwassenen. “We letten er wel op dat we geen vakken doceren die ze ook in de lokale muziekschool aanbieden, die concurrentie zouden ze daar niet prettig vinden”, zegt Marius. “Maar zij hebben bijvoorbeeld nog nooit cello gedoceerd en niemand in Steigen heeft een cello. Ik heb er dus zeven gekocht, die ik verhuur aan mijn studenten.”

Groenten voor tachtig euro

Wie uitwijkt naar een ander land, moet zich als een kameleon aanpassen aan de kleur van zijn nieuwe omgeving. “Daardoor neem je je nieuwe thuis meteen ook grondig onder de loep”, zegt Soetkin. “Automatisch vergelijk je alles wat je ziet met wat je gewoon bent uit België. En dan merk je enerzijds zaken op die je heel erg aanspreken. In Steigen zijn dat het landschap en de prachtige natuur, het werk dat we hier kunnen doen, en het feit dat je er nooit je voordeur op slot moet doen, omdat er nooit ingebroken wordt. Ook fijn is dat er vlak bij ons huis een moderne kerk staat, met een vleugelpiano die we gratis mogen gebruiken voor onze privépianolessen. De sleutel van de kerk ligt er gewoon klaar in een bloempot.”

“Anderzijds merken we ook zaken op die ons minder bevallen, soms zelfs choqueren”, zegt Marius. “Je zou het niet verwachten, maar in Steigen ligt de bevolking niet wakker van de klimaatopwarming. Mensen laten er de motor van hun SUV gewoon draaien wanneer ze op de parking van de supermarkt op iemand wachten die boodschappen aan het doen is, omdat ze de verwarming in hun wagen aan willen laten. Ook de visindustrie is in Noorwegen niet zo gezond als je zou denken. Wij eten geen zalm meer sinds we weten hoeveel antibiotica er daar in de zalmkwekerijen wordt gebruikt. En als je op zaterdag een etentje plant met vrienden en wijn wilt serveren, moet je eraan denken om op woensdag al, tussen elf en twee uur, naar de staatswinkel te gaan, de enige plek waar ze alcohol verkopen. Je moet dus veel meer vooruitplannen dan in België.”

Zowel praktisch als psychologisch is het niet altijd gemakkelijk balanceren tussen hier en ginder

“Daarnaast vinden we er weinig groenten en fruit in de winkels, omdat de grond en het klimaat in Steigen niet ideaal zijn om iets te kweken”, zegt Soetkin. “In de winter komt de zon er een paar maanden lang niet eens op, en het voorjaar blijft er lang uit. Wil je groenten, dan moeten die met de boot van Bodø komen, de dichtstbij gelegen stad. Je betaalt dan tachtig euro voor een kistje groenten. Dat is belachelijk duur, gelukkig liggen de lonen in Noorwegen ook hoger dan in België en kunnen we dat betalen (lacht).”

De mindere eigenschappen van het Noorse dorpje wegen voor Soetkin en Marius niet op tegen de voordelen die ze er ervaren. En sinds op 28 januari van dit jaar hun dochter Adah Maria geboren werd, denken ze zeker nog niet meteen aan verhuizen. “Het is daar gewoon heel fijn wonen met een baby”, zegt Soetkin. “En als we ooit weggaan, dan is het om zuidelijker in Noorwegen te gaan wonen, in een stad als Bodø. Van daaruit is het gemakkelijker reizen, zowel naar België als naar de rest van Scandinavië. Als we straks met Furua onze eerste cd opnemen, wil ik namelijk zeker op tour in de buurlanden Denemarken en Zweden.”

Natuurlijk voelt het duo zich, zoals iedereen die emigreert, soms in spreidstand tussen twee werelden. Aan de ene kant: hun oude leven in België. Aan de overkant: een nieuw begin in Noorwegen. “Zowel praktisch als psychologisch is het niet altijd gemakkelijk balanceren tussen hier en ginder”, zegt Soetkin. “Maar ik ben gelukkiger dan ooit. En dat is het belangrijkste. Ik probeer het beste uit beide werelden te halen. En dat lukt voorlopig zeer goed.”

furuamusic.com

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content