Grote expo van Le Corbusier in Centre Pompidou

De Designspecial van Knack Weekend staat deze week in het teken van de beroemde Frans-Zwitserse architect Le Corbusier. We brengen een uitzonderlijk bezoek aan zijn woning in Antwerpen, naar aanleiding van de grote Corbu expo in het Centre Pompidou te Parijs.

Alles heeft natuurlijk te maken met het feit dat Le Corbusier (1887 – 1965) vijftig jaar geleden overleed. Dit bracht collega journaliste Veerle Helsen op het idee om een verhaal te maken over de enige woning van Le Corbusier in ons land, het pand dat hij in 1926 ontwierp voor de Antwerpse kunstenaar René Guiette en dat nu wordt betrokken door modeontwerpster Ann Demeulemeester en haar man Patrick Robyn. Het illustere pand, niet publiek toegankelijk, werd nooit eerder uitgebreid gepubliceerd. De reportage in Knack Weekend is dus een heuse primeur.

Maar er is meer. Wie belangstelling heeft voor Corbu heeft nu een druk programma voor de boeg. Eerst ga je naar de grote expo in het Centre Pompidou in Parijs. Vervolgens kan je in en rond Parijs ook nog heel wat van zijn creaties bewonderen. Vooreerst de Villa Savoye in Poissy, de Villa La Roche in Auteuil, zijn appartement in l’immeuble Molitor in de rue Nungesser, de Cité Radieuse op de Place du Trocadero, het Pavillon Suisse in de Cité Universitaire, la Cité du Refuge in de rue Cantagruel en het maison Ozenfant aan het Parc Montsouris. Dat laatste gebouw is wel niet toegankelijk.

Voor en tegen

.

Corbusier voorstellen in een notendop is moeilijk, de man was immers te veelzijdig en zijn invloed te groot. Corbusier was zowel actief als urbanist, architect, meubelontwerper, kunstschilder en beeldhouwer. Op de expo in Pompidou krijg je van alles te zien en uiteraard heel veel originele beelden, foto’s, tekeningen en geschriften. Met wie zou je Corbusier dan kunnen vergelijken? Hij is zo’n beetje de Picasso van de architectuur. Picasso leefde lang, produceerde enorm veel en niet alles was even interessant, maar hij had wel een enorme invloed op de hele kunst van de 20^ste eeuw.

Net als Picasso lijkt Corbusier deels een compilatiefiguur die tal van moderne stromingen en krachten bundelde en versterkte. Hij was zeker niet de eerste die uitpakte met moderne, strakke gebouwen. Deze stijl werd al voor hem ontwikkeld door andere architecten uit Nederland en Duitsland. Maar hij versterkte alles en breidde uit naar andere disciplines. Le Corbusier was ook een van de eerste echt internationaal opererende architecten. Hij bouwde in België, Frankrijk, Zwitserland, Japan, de States, Argentinië, Brazilië, India, Moskou en Irak…

Zijn invloed is groot, niet alleen op de architectuur, ook op de stedenbouw. Hij droomde van moderne steden en hield niet van oude steden. In de jaren ’20 suggereerde hij bijvoorbeeld de afbraak van grote delen van de Parijse binnenstad. Hij wilde de Marais slopen en enkel de Place des Voges bewaren: stel je voor! Veel van zijn leerlingen en volgelingen deden voor- en na de oorlog hun best om overal wat af te breken. In de naam van modernisering werden heel wat waardevolle oude gebouwen gesloopt, ook bij ons. Hoe interessant Corbusier ook mag zijn, hij wordt niet door iedereen aanbeden. Hij had immers nogal radicale ideeën en frequenteerde ook minder progressieve staatshoofden, zoals Stalin, Mussolini en Pétain.

Hierbij ook nog enkele van zijn gezegdes: “Ou l’ordre règne naît le bien-être”, of “On fait propre chez soi, puis on fait propre en soi”. Zijn gestroomlijnde architectuur en steden houdt weinig rekening met de natuurlijke, ietwat chaotische ingesteldheid en veelzijdigheid van de mensheid. Volgens sommigen hadden zijn ideeën een fascistisch kantje. In die zin is het best interessant om je even te verdiepen in de literatuur rond de figuur die lang niet altijd in het progressieve linkse kamp te situeren valt.

Piet Swimberghe