Doorniks porselein is ook Belgische design

Doorniks porselein © d

We tikten deze leuke kopjes (theekopjes?) zopas op de kop op een rommelmarktje. Is dat soms Doorniks porselein? Hoe oud en waardevol zouden ze zijn?

Ook Doorniks porselein is Belgische design.

We overdrijven natuurlijk een beetje, design is een 20ste eeuws fenomeen, waarbij het in de eerste plaats gaat om iets dat mooi werd vormgegeven en vervolgens en masse werd geproduceerd. En toch gaat het begrip ook een beetje op voor deze fraaie Doornikse theekommetjes.

Doorniks porselein wereldberoemd.

Destijds, in de 18de en 19de eeuw, was het Doornikse porselein ‘wereldberoemd’. Dat is wel relatief, maar het werd toch van Nederland tot diep in Frankrijk geroemd omwille van zijn schoonheid en bruikbaarheid. Doornik was toch een van dĆ© keramiekcentra in Europa, waar zowel faience, faience fine als zacht porselein werd geproduceerd van zeer hoge kwaliteit. Door zijn ligging aan de Franse grens was het ook een belangrijk exportcentrum.

Het verhaal van de porseleinmanufactuur start in 1750 na het verdrag van Aken waarbij Doornik zich losmaakte van Frankrijk en een keramiekfabrikant uit Lille (Rijssel), FranƧois Joseph Peterinck de onderneming een enorme drive gaf. Het Doornikse porselein werd in de tweede helft van de 18de eeuw een zware concurrent voor het Franse porselein uit Vincennes en daarna uit SĆØvres. Het kon er ook mee concurreren, want het was van topkwaliteit. Specialisten onderscheiden verschillende bloeiperiodes, de eerste van 1750 tot 1762, de tweede van 1763 tot 1774 en de zgn. klassieke periode na 1775. In de eerste periodes werd er topkwaliteit geproduceerd met fijn geschilderde, meerkleurige decors. Na 1775 werden vooral de blauwe decors heel populair en werd de productie ook serieus opgedreven. De producent trachtte niet langer alleen de top van de markt te bereiken, maar ook de gegoede middenklasse die op zoek was naar serviesgoed om tijdens de week te gebruiken. De gekleurde decors waren veel duurder om te produceren, ze werden in verschillende malen gebakken in een ‘petit feu’. De blauwe decors werden sneller geproduceerd in het grand feu, wat de kostprijs drukte, ideaal om de productie op te drijven.

Toen ontstonden dit soort decors van Saksische inspiratie. Dus geĆÆnspireerd op het porselein uit Saksen. Vooral het bovenste en onderste kopje met een decor Ronda/ Ć  la Mouche zijn daar een voorbeeld van en werden al in de late 18de eeuw geproduceerd. Deze kopjes zijn evenwel van een latere productie uit de eerste helft van de 19de eeuw.

Neoclassicisme.

Het strakkere neoclassicisme van de late 18de en 19de eeuw liet ook toe dat eenvoudiger decors populair werden. Doornik veroverde de markt met vrij simpele maar zeer stijlvolle serviezen waarvan de spiegel, het midden van een bord of kom, onbeschilderd bleef en enkel de rand werd gedecoreerd. Zo ontstonden er een hele reeks decors, zoals ‘L’Ć©pi’, le galon, de double romarin, grecque, l’anneau, mille fleurs, de gland, of le chenille’ die heel populair waren. Het tweede kopje (van boven) is beschilderd met ‘le laurier fleuri’, het derde met ‘l’anneau’.

Het ging het bedrijf nog een tijdlang na 1800 voor de wind. Het bedrijf startte zelfs een bijhuis op in Saint-Amand-les-Eaux (Frankrijk) om aan de Franse markt te leveren. In 1850 werd het bedrijf overgenomen door de gebroeders Boch.

Nu verzamelen.

Het moment is aangebroken om opnieuw Doorniks porselein te verzamelen, want het komt relatief veel voor en is serieus in prijs gezakt. Vroeger was het bezitten van Doorniks porselein of het gebruiken als serviesgoed een statussymbool, want ooit was dit serviesgoed van de hogere klasse. Of dat nu een rol speelt of niet, het is op zich wondermooi. De combinatie van diepblauw met zoveel wit is zelfs naar hedendaagse normen prachtig. Nu kan je mits wat zoekwerk mooie stukken serviesgoed op de kop tikken en gewoon gebruiken. De prijs van deze theekopjes, waar normaal een onderschoteltje bijhoort, ligt rond de 10 euro: een prikje voor zoiets moois!

Musea

Wie dol is op porselein en meer wil weten over Doorniks porselein sturen we op pad. De zomer is het ideale moment om even halt te houden in de lokale musea van Doornik, Arras, Saint-Omer en Lille. Je vindt alle praktische info zomaar op het net!

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content