Reizen om te rennen, te fietsen of te feesten

© Belga

Festivalreizen, marathonreizen of voetbalmatchreizen, voor alles bestaat een reispakket op maat.

Van hun reis naar Europa onthouden sommige Indiërs en Australiërs slechts één land: Tomorrowland. Festivalreizen, marathonreizen of voetbalmatchreizen, voor alles bestaat een reispakket op maat.

Er zijn duizenden Duitsers die sinds halverwege de jaren negentig elk jaar in augustus een hele week feesten op een eiland in Boedapest. Ze hebben ondertussen massaal navolging gekregen van jongeren uit heel Europa.

Evenemententoerisme is geen nieuw begrip, getuige de lange traditie van wereldexposities, biënnales en andere kunstenfestivals. Terwijl buitenlanders vroeger slechts een fractie van de bezoekers uitmaakten op muziekfestivals en populaire sportevenementen zijn ze vandaag een belangrijk deel in de grote mix van mensen die je er tegenkomt.

Naar het Hongaarse Sziget, het festival dat tijdens de tweede week van augustus het eiland Obuda in de Donau inpalmt, komen elk jaar 200.000 bezoekers. De helft daarvan zijn buitenlanders. Nochtans tref je er ondanks de gigantische programmering zelden groepen aan die in dezelfde zomer niet op tal van andere Europese podia te zien zijn.

Sziget maakt het verschil doordat het op een eiland plaatsvindt, dat de festivalgangers helemaal voor zich alleen hebben, en vanwege de chaotische sfeer waar vele West-Europese festivals net komaf mee gemaakt hebben. ‘Bovendien zijn we bijzonder goedkoop en hebben we bijna altijd mooi weer’, beseften de organisatoren halverwege de jaren negentig. Sziget ging toen actief promotie voeren in Duitsland en het effect bleef niet uit. Later volgden Oostenrijk, Zwitserland en de rest van Europa. Anno 2013 presenteert de organisatie haar website in zestien talen.

Sziget is een begrip geworden bij festivalgangers op het hele continent, maar het is zeker niet het enige festival dat bijzonder populair is bij een buitenlands publiek. Het Engelse Glastonbury of het Deense Roskilde hebben in de hele wereld hun status uitgebouwd omdat ze elk jaar opnieuw garant staan voor een overvloed aan absolute wereldsterren.

Maar niet elke muziekliefhebber vindt het belangrijk dat zowel Coldplay, U2 als The Foo Fighters op de affiche staan. Wie naar het Spaanse Primavera Sound trekt, doet dat niet alleen omdat er veel uitstekende bands geprogrammeerd staan die nog niet bekend zijn bij het grote publiek, maar ook omdat de amfitheaters met zicht op zee en de nabijheid van de Barcelonese binnenstad meer tot de verbeelding spreken dan een weide langs een steenweg.

Het mooiste festival ter wereld is volgens vele kenners het Japanse Fujirock. De Radiohead die er speelt, is dezelfde als op het Duitse Rock am Ring of het Spaanse Benecassim, maar de groene hellingen in het skioord Naeba, waar je via bergpaden of gondels van het ene podium naar het andere kunt trekken, zorgen toch voor net dat tikkeltje meer. Dat de kans op hevige en langdurige regenval ongeveer honderd procent is, nemen de tienduizenden Japanse en buitenlandse festivalliefhebbers er elk jaar met een glimlach bij.

A la carte

Lastig concurreren met dat soort exotische bestemmingen vanuit het Vlaamse vlakke land? Niet bepaald. De metalliefhebbers op Graspop in Dessel komen voor de helft uit het buitenland. Rock Werchter of Pukkelpop verwelkomen kampeerders uit alle uithoeken van de wereld. Ze doen nochtans nauwelijks moeite om zelf promotie te voeren buiten de landsgrenzen. Maar op internationale lijstjes halen de grootste Belgische festivals niet zelden de top tien. Via Facebook, Twitter en gespecialiseerde muziekwebsites verspreidt dat nieuws zich tegenwoordig als vanzelf.

Een festival hoeft geen decennialang parcours te hebben afgelegd om in de gratie van de muziekfanaat te vallen. Bij Tomorrowland weten ze er alles van. Geen enkel Belgisch festival is zo snel uitverkocht als het drie dagen durende dansfeest in Boom.

‘Vier jaar geleden merkten we voor het eerst het enorme potentieel in het buitenland’, zegt woordvoerster Debbie Wilmsen. ‘Het begon met een bende vrienden uit Denemarken die al sinds de beginjaren van Tomorrowland met een busje naar hier kwamen. Later werd dat een grote bus, het jaar daarop twee bussen. Toen hebben zij contact opgenomen met ons om gezamenlijk tickets te kunnen bestellen. Vanuit Israël en Malta kwamen soortgelijke vragen. Drie jaar geleden wilden fans voor het eerst een vlucht charteren.’

Op dat moment besliste Tomorrowland om zelf het initiatief te nemen en reizen vanuit het buitenland te organiseren. Vanuit Spanje, Duitsland en Polen vertrokken er bussen. De passagiers kregen een gereserveerde plaats op de camping. ‘Vorig jaar gingen we dan met Brussels Airlines samenwerken om het iets groter aan te pakken’, zegt Wilmsen.

De vluchten vertrokken vanop Europese luchthavens, maar in totaal waren er bij de vorige editie 72 nationaliteiten vertegenwoordigd. Wilmsen laat er geen twijfel over bestaan dat die verscheidenheid dit jaar nog zal uitbreiden. ‘Onze website is de voorbije maanden bezocht door mensen uit 182 verschillende landen.’

Wie aan de andere kant van de wereld een vliegtuig neemt naar een muziekfestival, trekt doorgaans niet met zijn eigen tentje vanuit Zaventem naar de camping in Boom. ‘Australiërs en Amerikanen nemen meestal het volledige pakket’, zegt Wilmsen. ‘Ze hebben de keuze tussen drie-, vier- of vijfsterrenhotels, of ze kunnen op de camping een relax-room of een tent huren.’

Er kan op de camping ook een ‘mansion’ gehuurd worden, maar bij dat pakket staat op de website geen prijsvermelding. Geïnteresseerden moeten een mail sturen voor meer info. De formule kan het best omschreven worden als ‘festival à la carte’.

‘De mensen die hiervoor kiezen, hebben uiteenlopende wensen’, zegt Wilmsen. ‘Ze logeren op de camping, maar bij aankomst treffen ze een volle koelkast aan. Er kan voor een butler gezorgd worden, en vorig jaar hadden we ’s avonds een diner aan een viptafel met zicht op het hoofdpodium. Sommigen willen graag een privéjet of een limousine om tot hier te komen. Vandaar dat we daar op voorhand moeilijk een prijs op kunnen kleven.’ In 2012 waren er twee mansions. Dit jaar zijn het er zeven, maar dat blijft onvoldoende om op alle aanvragen in te gaan. ‘Wie het eerst bevestigt, krijgt zijn arrangement.’

Een goedkope reis is het sowieso niet, maar volgens Wilmsen zijn de festivalgangers ertoe bereid omdat ze het echt zien als een vakantie op zich. ‘Dat wij in het buitenland zo populair zijn, hebben we te danken aan ons concept: van in het begin wilden we dat de bezoekers het gevoel kregen dat ze naar een ander land, Tomorrowland, kwamen. Onze camping moest meer zijn dan een weide vol tentjes. We hebben ze Dreamville gedoopt, met een plaats om te barbecueën, winkeltjes en een warme bakker. Dat sluit veel beter aan bij de sprookjeswereld die we willen creëren. Alles moet kloppen. Voor andere festivals zijn de kleur van de servetten een detail, maar wij zullen nooit beknibbelen op dat soort dingen.’

Langer blijven

Evenemententoeristen, of ze nu naar een voetbalmatch gaan kijken of naar een festival, blijven zelden langer ter plaatse dan nodig. Dat ze een vliegtuig genomen hebben om er te raken, betekent nog niet dat ze er een langere vakantie van willen maken.

Jean-François De Mol, verkoopdirecteur bij reisagentschap BCD Travel, heeft vooral ervaring met marathonlopers en voetbalfans. ‘Voor onze klanten die meelopen in New York, Londen of Chicago draait alles om de marathon. Ze hebben er drie maanden of langer specifiek voor getraind. Hun ultieme doelstelling is die 42 kilometer, en wij verkopen onze reizen ook echt voor dat ene evenement. Voor voetbalsupporters geldt hetzelfde. De match is het enige wat telt. Daarnaast mag zo weinig mogelijk tijd verloren gaan. Anders moeten er extra verlofdagen opgenomen worden en die reserveren de mensen liever voor een andere vakantie.’

‘Het klopt dat een groot deel van onze buitenlandse fans hier net voor het festival aankomt en de dag daarna alweer vertrekt’, zegt Wilmsen van Tomorrowland. ‘Aan Duitsers, Fransen of Nederlanders verkopen we ook meestal geen totaalpakketten. Die zoeken zelf wel alles uit. Maar de mensen die echt van ver komen, uit Australië, India of de Verenigde Staten, zakken toch maar zelden voor drie dagen af naar Europa. Sommigen maken er een ware festivalreis van en hebben behalve voor Tomorrowland ook tickets voor andere grote Europese festivals in hun valies. Zij arriveren meestal al iets vroeger en hebben wel tijd om ook andere dingen te bezoeken.’

‘Het is mogelijk om die evenemententoeristen hier langer te houden en hen ook andere dingen te laten ontdekken’, zegt Stef Gits, woordvoerder van Toerisme Vlaanderen. ‘Je moet hen wel iets aanbieden. Steden met een interessante activiteitenkalender maken het verschil. Als er iets te beleven is, komen ze af. Binnen onze internationale marketingstrategie zetten we volop in op niches. Evenemententoeristen zoals festivalgangers zijn een interessante doelgroep. Via hen kunnen we onze toeristische bestemmingen bekendmaken.’

Onderzoek heeft uitgewezen dat er een positief verband is tussen een tevreden festivalganger en zijn trouw aan een bepaalde bestemming. ‘Er is niet alleen een verhoogde kans op een herhaalbezoek, maar dit jonge publiek heeft doorgaans ook een hoog bestedingspatroon’, zegt Gits. ‘Op dit moment zijn we trouwens aan het bekijken welk toeristisch pre- en postprogramma we kunnen aanbieden aan de intercontinentale bezoekers van Tomorrowland.’

Het hoofddoel van Toerisme Vlaanderen is simpel: ‘Zo veel mogelijk buitenlandse toeristen een aangenaam verblijf bezorgen in Vlaanderen en Brussel. Daarbij proberen we in te spelen op aanleidingen als een verjaardag, een opening of een cluster van een bepaald aanbod dat toeristisch relevant is.’

Het is zeker geen toeval dat de twee recentste campagnes opgehangen werden aan evenementen: de zomerfestivals in 2012 en de honderdste verjaardag van de Ronde van Vlaanderen in 2013. ‘Vroeger gingen de mensen één keer per jaar op reis’, zegt Gits. ‘Nu boeken ze veel vaker kortere trips. Die evenementen passen daar perfect in. Vandaar dat we de festivals in de etalage hebben gezet, net zoals we dat het hele jaar door doen met de meer klassieke troeven gastronomie, mode of cultureel erfgoed.’

Bucket list

Sziget heeft er niet alleen voor gezorgd dat het aantal toeristen in Boedapest in augustus toenam. De Hongaarse hoofdstad heeft dankzij de link met het merk Sziget een hip imago gekregen, waar ze het hele jaar door van profiteert. Voor jonge citytrippers is het een van de Europese topbestemmingen geworden, die bovendien een stuk goedkoper is dan Parijs of Londen.

Toch is er ook een keerzijde aan de medaille. Met de populariteit en de buitenlandse bekendheid van een evenement verdwijnt vaak ook een deel van de oorspronkelijke charme. Habitués van Sziget vinden het spijtig dat ze niet meer zoals vroeger hun tentje mogen opslaan op die paar vierkante meter die hen het meest geschikt lijkt. En wat het ene jaar nog een hype is vanwege het originele concept, is het volgende jaar ’te mainstream’ vanwege te veel volk dat ergens heeft horen waaien hoe fijn het wel is zonder echt geïnteresseerd te zijn in het concept of het programma.

Vandaar wellicht dat organisator Chokri Mahassine van Pukkelpop redeneert dat de buitenlandse fans welkom zijn, maar dat ze vooral moeten komen voor wat Pukkelpop is, en niet omdat ze ergens een promotiefolder hebben gezien. Tomorrowland mikt op een ‘ideale mix’ van buitenlanders en Belgen. Daarom blijft de helft van de tickets gereserveerd voor landgenoten. Dat kan door de tickets voor de Belgische markt een paar weken vroeger aan te bieden. ‘Stel dat we er geen limiet op zouden zetten, dan zouden niet veel Belgen een ticket kunnen bemachtigen’, zegt Wilmsen. ‘Dat zou jammer zijn, want zij hebben het festival mee groot gemaakt.’

Buitenlandse fans betalen voor hun Tomorrowlandticket iets meer dan Belgen. Dat is ook de politiek van de marathons in de Verenigde Staten. Amerikanen die deelnemen in Chicago betalen 175 dollar. Voor buitenlanders komt daar 25 dollar bij. In New York is het verschil groter. Niet-Amerikanen betalen 347 dollar, bijna honderd dollar meer dan Amerikanen. De prijzen zijn de voorbije jaren trouwens enorm gestegen en daar kwam ook protest tegen.

Maar de New York Road Runners, die de organisatie van de marathon op zich nemen, lieten weten dat de kritiek in elk geval niet bleek uit een dalende interesse. Toen er in 2012 – de editie die door de orkaan Sandy uiteindelijk niet gelopen zou worden – in één klap 60 dollar bij kwam, antwoordde de woordvoerder: ‘Het is een ‘bucket list’-evenement. Elke marathonloper wil er voor zijn dood graag eens bij zijn geweest.’

De populariteit van de marathon van New York was twintig jaar geleden ook de aanleiding voor BCD Travel om met marathonreizen te beginnen. De plaatsen zijn beperkt. ‘Voor New York zijn dat er ongeveer 200’, zegt Jean-François Demol. ‘Wij mikken niet op meer, want we willen onze klanten goed kunnen opvangen en ter plekke begeleiden. Maar het zou ook niet eenvoudig zijn om meer startbewijzen te krijgen. De vraag naar sportevenementenreizen zit al een paar jaar sterk in de lift. Er zijn ook gewoon veel meer mensen die lopen of fietsen, politieke figuren getuigen in de media over hun sportprestaties en er wordt veel meer over geschreven.’

Ronde van Vlaanderen

Nog zo’n sportieve hype, zij het iets minder actief, is het bijwonen van een voetbalwedstrijd in Engeland. Sinds Vincent Kompany, Moussa Dembélé en andere Hazards in de Premier League het mooie weer maken, schieten de Belgische supportersclubs voor Engelse teams als paddenstoelen uit de grond. Zo’n vereniging is nodig om gemakkelijk aan kaartjes te raken.

Het concept wordt zo eenvoudig mogelijk gehouden. Wie met de Flemish Spurs naar Tottenham wil gaan kijken, springt op een van de afgesproken haltes op de bus en staat enkele uren later in Londen. De leden van Blue Moon verzamelen voor alle belangrijke thuiswedstrijden van Manchester City op de luchthaven van Charleroi. Voor de terugkeer kunnen ze kiezen tussen een vlucht meteen na de wedstrijd of na een overnachting.

Bij Toerisme Vlaanderen lopen ze zich voorlopig nog niet warm om ook onze Belgische voetbalploegen en stadions uit te spelen in het buitenland. In 2013 gaat alle aandacht naar de honderdste verjaardag van de Ronde van Vlaanderen. Er zullen weer honderdduizenden toeschouwers langs het parcours staan op de dag van de profwedstrijd.

Buitenlandse wielerliefhebbers blijken echter vooral naar de Vlaamse Ardennen af te zakken om zelf de hellingen en de kasseien te bedwingen. Toen de Ronde voor amateurs in 2011 met 20.000 deelnemers haar maximumcapaciteit bereikte, waren daar 6000 buitenlanders bij.

En ook buiten die ene dag plannen steeds meer Nederlanders, Amerikanen of Italianen in het voorjaar een fietsvakantie naar de streek van de honderdjarige wielerklassieker. Qua overnachtingen is april daar de absolute topmaand. ‘Maar voor ons is het even belangrijk dat de buitenlanders ook onze andere fietsregio’s ontdekken’, zegt Stef Gits. ‘Een evenement als de Ronde van Vlaanderen moet de katalysator zijn die ervoor zorgt dat de toeristen hier binnen een paar jaar opnieuw staan om andere dingen te bezoeken.’

Hannes Cattebeke in Knack Extra

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content