Natuur bezwijkt onder pelgrims in Kasjmir

Moham Kumar, een hindoeĆÆstische pelgrim, heeft moeite om water te vinden dat schoon genoeg is om de modder van zijn schoenen te spoelen. Hij is op weg naar de heilige Amarnath-schrijn in het door India bestuurde Kasjmir, en kijkt wanhopig naar het vuilnis dat het landschap bedekt.

Wat eigenlijk een goed onderhouden route naar een van de meest bezochte religieuze plaatsen moet zijn, ligt bezaaid met menselijke uitwerpselen en plastic afval. Het afval vervuilt het stroompje dat naast het pad loopt.

De Amarnath-grot ligt 3.800 meter boven zeeniveau en is 40 meter hoog. De belangrijkste bezienswaardigheid is een pilaarvormige stalagmiet die de god Shiva voorstelt. Elk jaar maken in juli en augustus ongeveer een half miljoen pelgrims de vijf dagen durende tocht naar de grot, om eer te bewijzen aan een van de belangrijkste goden uit het hindoe-pantheon.

In hun haast de heilige grond te betreden, laten ze een lelijk tafereel achter zich: bergen afval die het uitzicht in de heuvels en valleien van Jammu en Kasjmir verpesten. En dat in een gebied dat bekend staat om zijn natuurlijke schoonheid. “Ik snap niet hoe onze geloofsreis te verzoenen is met al deze rotzooi langs de weg”, zegt Kumar. “Ik kom hier voor een spirituele reis. Maar ik walg van wat ik zie. Als dit vandalisme nog een paar jaar doorgaat, betekent dat het einde van de pelgrimage.”

Ecosysteem

Kumar is niet de enige die zich zorgen maakt over de toekomst van het kwetsbare ecosysteem. De sterke stijging van het aantal bezoekers aan de grot in de afgelopen jaren, heeft ook de aandacht getrokken van natuurbeschermers en gezondheidsfunctionarissen. Uit cijfers van de overheid blijkt dat het aantal pelgrims is gestegen van 4.500 in 1950, tot 650.000 in 2012. Het aantal toeristen groeide van 15.000 in 1950 tot 2 miljoen in 2012.

Logistiek gezien levert dat grote problemen op voor de autoriteiten. Tijdens de pelgrimsperiode, die zestig dagen duurt, worden 7.000 politieagenten en beveiligers gestationeerd bij de berg. Daarnaast zijn er 1.500 pony’s en nog eens evenveel mannen die mensen en hun spullen dragen.

Ondanks een verbod op het gebruik van plastic, ligt de route naar de grot bezaaid met plastic afval. Riyad Ahmed Lone, een milieuactivist van de Pahalgam Organisatie voor Volkswelzijn (PPWO), zegt dat er onvoldoende vuilnisbakken en sanitaire voorzieningen zijn langs de route voor de honderdduizenden pelgrims. De berg wordt niet alleen vervuild met plastic en uitwerpselen van mensen, maar ook met pruimtabak en de uitwerpselen van pony’s en ezels. Dat afval belandt uiteindelijk in stroompjes die uitkomen in de rivieren Lidder en Sindh.

Toeristenhotels

Een woordvoerder van de Pollution Control Board (PCB) die niet met naam genoemd wil worden, zegt dat minstens zes volledig functionerende rioolzuiveringsinstallaties geplaatst moeten worden om de paar honderd toiletten voor de bezoekers goed te laten functioneren. Momenteel zijn er maar twee installaties, die volgens milieuactivisten niet goed functioneren. Ongezuiverd rioolwater komt daardoor terecht in de rivieren, die water leveren aan de inwoners van Kasjmir, legt Shakil Romshoo uit. Hij is hoofd van de afdeling Earth Sciences van de Universiteit van Kasjmir.

Volgens Ghulam Mohammad Bhat, hoofd Openbare Volksgezondheid en Techniek in Kasjmir, komt 85 procent van het drinkwater in Kasjmir uit oppervlaktewater afkomstig uit de bergen. “Het is algemeen bekend dat het slecht gesteld is met de sanitatie daar”, zegt hij. “Dan gaat het niet alleen om ontlasting van mensen die geen gebruik maken van toiletten, maar ook om rioolsystemen van toeristenhotels die uitkomen in rivieren.”

Restricties

Activisten pleiten voor het toelaten van minder pelgrims en toeristen, zegt Lone. “Er zouden niet meer mensen toegelaten moeten worden dan het ecosysteem kan verdragen.” Tot het einde van de jaren negentig, kwam het aantal pelgrims nooit hoger dan 100.000 mensen, blijkt uit officiĆ«le cijfers. De snelle groei kwam na de oprichting van de SASB in 2002 – een hindoe-orgaan waarin geen vertegenwoordigers uit de moslimmeerderheid in de regio zitten.

Een paar jaar na de oprichting, zegt mensenrechtenactivist Gautam Navlakha, verruimde de SASB de pelgrimsperiode van 30 tot 60 dagen. Die stap is nog steeds controversieel. Milieuactivisten zijn er tegen.

In ecologisch kwetsbare gebieden zoals Mansarovar in Tibet en Gomukh in de Noord-Indiase staat Uttarakhand, zijn restricties opgelegd aan het aantal mensen dat er toegang toe heeft. Navlakha pleit voor soortgelijke restricties bij de Amarnath-pelgrimage. “Samen met een totaal aantal pelgrims van 100.000, zou een daglimiet van 3.000 pelgrims op de berg ingesteld kunnen worden.” Dergelijke aantallen werden al in 1996 aanbevolen in een rapport van de commissie Nitish Sengupta, zegt hij, en zijn sindsdien genegeerd.

Overstromingen

De hindoe-geleerde en sociale activist Swami Agnivesh suggereert zelfs dat het groeiende aantal pelgrims verantwoordelijk is voor de overstromingen die Kasjmir troffen in september 2014. Bij die overstromingen vielen 600 doden. De economische schade bedroeg ongeveer 16 miljoen euro.

Ecologische degradatie is volgens een rapport dat het departement Milieu, Ecologie en Remote Sensing (DEERS) uitbracht naar aanleiding van de overstromingen, een belangrijke aanstichter van natuurrampen. In de studie staat dat Kasjmir 10 procent van zijn bossen is verloren sinds 1992. Dat komt vooral doordat in beboste gebieden toeristenvoorzieningen worden aangelegd.

Duurzaam religieus toerisme is overal ter wereld een zorg. Volgens de Wereldtoerismeorganisatie van de Verenigde Naties (UNWTO), bezoeken 300 tot 300 miljoen mensen jaarlijks religieuze plaatsen. Kasjmir bevindt zich in de unieke positie dat het een wereldwijd voorbeeld kan worden. Maar daarvoor moeten nog talloze politieke hindernissen en religieuze gevoeligheden overwonnen worden. (IPS)

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content