Reis tussen menhirs en dolmens door de prehistorie

Stonehenge © GettyImages/iStockfoto

Heel wat mensen zijn gek op dolmens, hunebedden en menhirs: onze meest mysterieuze en oudste architectuurparels uit het verleden. Herman Clerinx schreef er een schitterend boek over dat alle mysteries ontrafelt over de Kelten en de druïden, en tevens dé reisgids wordt voor megalietenfreaks.

Je hoeft geen druïde te zijn om helemaal weg te zijn van al deze voorhistorische monumenten à la Stonehenge. Heel wat mensen zijn gefascineerd door de prehistorie en vinden het bijzonder boeiend om dit soort monumenten te bezoeken, die trouwens meestal op heel schilderachtige plekken staan. Auteur Herman Clerinx, die heel wat prachtige publicaties over het verre verleden op zijn naam heeft, schreef zopas een schitterend boek over deze architectuur, die eigenlijk dé ideale reisgids is om op een hoogst originele wijze door Europa te reizen.

Oudste stenen

Mersch. Menhir Beisenerberg.
Mersch. Menhir Beisenerberg.© H. Clerinx

Het gaat inderdaad om onze oudste architectuur, stelt de auteur, die meestal zelfs een stuk ouder is dan de Egyptische piramiden. Het gaat dus om die natuurstenen kolossen uit een stuk, de menhirs, dolmens en hunebedden. Alleen al deze namen spreken tot de verbeelding en toch wijst Clerinx er fijntjes op dat die benamingen, hoe oud ze ook klinken, geen tweehonderd jaar oud zijn.

Hij sabelt ook de verhaaltjes neer over de Keltische oorsprong, want de Kelten arriveerden pas duizenden jaren later in ons deel van de wereld. Hij vindt druïden wel sympathiek, maar weet niet goed wat ze bij die monumenten te zoeken hebben, want er is geen enkel historisch verband tussen die stenen monumenten en de druïdencultus, die trouwens amper tweehonderd jaar oud blijkt te zijn. En toch kom je in zijn boek min of meer te weten waarvoor ze hebben gediend, van Duivelsaltaren, Ezelsstenen, ‘Pierre-Qui-Tourne’ tot grafmonumenten of initiatietempels. Hij stelt ook vast dat al die monumenten aan veetelers toebehoorden, niet aan landbouwers.

Wéry

Weris. Menhir Izier.
Weris. Menhir Izier.© H. Clerinx

Clerinx brengt alle belangrijke monumenten in kaart en publiceert een volledige en uitgebreide lijst, met beschrijving van elk mogelijk megalithisch monument in de Benelux. Dat is ideaal voor wie ze allemaal wil bezoeken. En het zijn er toch best wat, ook in ons land. Het megalithische centrum van België is natuurlijk het Waalse dorpje Wéry, deelgemeente van Durbuy, vijftig kilometer ten zuiden van Luik: een must voor iedere megalietenfreak. Het betreft een vrij imposant ensemble van menhirs en dolmens.

Clerinx leidt je op schitterende wijze rond, vertelt ook alle verhalen en tracht het mysterie van deze plek te doorgronden, waar er zelfs nog recentelijk menhirs werden ontdekt. Deze plek is echt aan aanrader voor een zomeruitstap, want de stenen monument liggen ook op een bijzondere manier in het landschap.

Haillot. Kapel St-Mort - magische grafsteen.
Haillot. Kapel St-Mort – magische grafsteen.© H. Clerinx

Maar in ons land zijn er nog best wat andere mysterieuze stenen met -misschien- een eeuwenoude geschiedenis, zoals de “druïdieke” stenen van Peer, de steen in de crypte van de kerk in Anderlecht, de Dikke Meer in Alsemberg, de kei onder het altaar van de kerk van Mendonk nabij Gent en uiteraard de prachtige Pierre Brunhaut bij Doornik en de menhir van Baileux.

Nederland

Herman Clerinx neemt ons ook mee naar het Hunnebedden-paradijs van Nederland. In Drenthe vind je niet minder dan 53 hunebedden. Een van de grootste in het dorp Steenbergen telt liefst twaalf kraagstenen. Maar je vindt er ook in Midlaren, Borger, Zeijen, Tynaarlo, Schipborg en een hele reeks dorpen in de buurt. Het meest indrukwekkende exemplaar vinden we in Borger, een monument van 23 meter lang.

Verklaringen.

Ukkel. Monument des forestiers.
Ukkel. Monument des forestiers.© H. Clerinx

Op gebied van verklaringen werkt het boek van Clerinx verhelderd, omdat hij heel wat bevindingen en theorieën naast elkaar plaatst, van de druïdencultus, over de aardstralen tot alle andere archeoastronomische hypoteses in verband met de stand van zon en maan. Er zijn voor de hand liggende verbanden, zoals met de equinoxen, ook in Wéry. Sommigen menen er een landbouw- en zonnekalender in te zien. Clerinx legt ook uit hoe de stand van de zon destijds gemeten werd. Maar zo exceptioneel blijkt dat allemaal niet, blijkbaar hebben studies aangetoond dat er liefst tien simpele methodes bestaan om zonnewendes en zon- en maansverduisteringen te voorspellen, zonder rekenwerk. Je hebt er geen Stonehenge voor nodig. Dit neemt niet weg dat het vermoeden van een verband met de zon, de maan en de sterren voor de hand ligt. Interessant zijn ook de verbanden met jongere culturen, want op Sulawesi, in Torajaland, en op Madagaskar worden ook nu nog menhirs opgetrokken.

Kortom, over dit bijzondere onderwerp werd het laatste woord nog niet geschreven, maar wat er tot hiertoe over werd gepubliceerd vind je wel in een notendop bij Herman Clerinx.

“Een paleis voor de doden, over hunebedden, dolmens en menhirs” van Herman Clerinx, Uitgeverij Athenaeum, 24,99 euro.

Piet Swimberghe

Weris. Menhir Danthine.
Weris. Menhir Danthine.© H. Clerinx

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content