Engeland herdenkt dit jaar Jane Austen, de schrijfster die van tuinen hield en twee eeuwen na haar dood nog steeds een breed publiek bezielt. Onze reporter reisde door Zuidoost-Engeland langs vijf historische landhuizen en tuinen die een band hebben met Austens werk en leven.
Het is geen ramp als je haar boeken nog niet hebt gelezen. Ze zijn meermaals verfilmd en je kent Jane Austens waarmerk vast wel : elk verhaal met personages die elkaar voorbijlopen en dan toch verliefd worden, is een modern Austen-scenario. Haar boeken zijn tweehonderd jaar na haar dood nog altijd in druk en in 35 talen verkrijgbaar. Er is geen vraag die niet is beantwoord in ontelbare boeken over Jane Austen en het Engeland van haar tijd. Een creatieve fanclub zorgt voor een constante informatiestroom en Jane Austen Society’s verspreiden bezield elk nieuw detail.
Jane Austen staat al twee eeuwen garant voor een fijne leeservaring omdat haar thema’s niet aan mode onderhevig zijn : verlangen naar liefde, romantiek en loyauteit, maar ook onbezonnen keuzes, ijdele en onnozele mensen, macht, status en de pikorde. Haar stijl is realistisch, en wordt gedragen door sterke dialogen van een welgemanierde Engelse landadel rond 1800. Helaas werd zij maar 41 jaar, geveld door tuberculose, mogelijk verergerd door het arsenicum in de medicijnen.
Austen staat ook voor ruraal Engeland. Het platteland wordt in haar romans beeldrijk beschreven. Elk personage komt vroeg of laat buiten voor een stevige wandeling, desnoods door de modder. Of voor een rit per rijtuig, langs landhuizen en parken.
Austen geeft kleur en vorm aan Zuidoost-Engeland, en de verfilmingen en televisieseries van haar werk voegen daar klank en beeld aan toe. Het literair toerisme dat hieruit ontstond, laat fictie en realiteit gretig door elkaar lopen. Zo verwijst Austen nooit naar bestaande landgoederen, het is de filmwereld die ze uitzocht en op de kaart zette.
GOODNESTONE PARK GARDENS
Onze reis begint aan de kust. Een uurtje chaufferen van Dover naar het dorpje Goodnestone zorgt voor de mentale bijstelling die links rijden vraagt. In het groene Kent, ten oosten van Canterburry, ligt onze eerste tuin. De band tussen Austen en Goodne-stone Park Gardens is reëel. Dit 18de-eeuwse landgoed behoorde toe aan de schoonfamilie van haar broer Edward. Ook Jane was bevriend met de familie Bridges en wandelde graag door de tuinen en het park. De seizoenen bepalen of er blauweregen, clematis, of rozen over de muren bloeien, en welke bloemen de verzorgde graspaden omzomen. Jane Austens favoriet was jasmijn. De oude bomen zijn authentieke getuigen van Jane Austen die op een bank in de schaduw zat. Na een bezoek aan Goodnestone in 1796 begon zij aan haar roman Pride and Prejudice, het verhaal van de trotse Lizzie Bennet en de verwaande Mr. Darcy. Ter nagedachtenis van Jane is er een 18de-eeuwse Serpentine Walk waar je letterlijk haar voetstappen volgt.
GODINTON HOUSE
Op een klein uur van Goodnestone ligt het landgoed Godinton House and Gardens, vlak bij het stadje Ashford. Het imposante herenhuis dateert uit de 17de eeuw en is omringd door spectaculaire tuinen. Jane Austen geeft in een brief aan haar zuster Cassandra commentaar op Mr. Toke, toen eigenaar van Godinton. Janes broer Edward werd geadopteerd door vrienden van de Tokes, de kinderloze grootgrondbezitters Thomas en Catherine Knight, een gebruik uit die tijd om erfopvolging te garanderen. Jane schrijft niet over het landgoed Godinton, maar omdat ze de Tokes kent, vermoeden we dat ze hier is geweest.
De huidige tuinen zijn in 1895 ontworpen door Reginald Blomfield. Er is een kleurige, ommuurde tuin met de originele serres, een Italiaanse en een rozentuin, en een geweldig wild gedeelte. Het eeuwenoude park toont magnifieke eiken en kastanjebomen, de echte veteranen van Kent. Een ideale plek voor een goed boek? Om het met Austens heldin Catherine uit North-anger Abbey te zeggen : “Elkeen, zij het heer of dame, die niet het genoegen weet te smaken van een goede roman, kan niet anders dan onuitstaanbaar dom zijn.”
GROOMBRIDGE PLACE
Bij Tunbridge Wells, op nog geen zestig kilometer van Godinton House, vinden we een magnifiek herenhuis omgeven door een slotgracht. Filmliefhebbers herkennen meteen een filmlocatie van Pride and Prejudice uit 2005. Hier vertolkte Keira Knightley de weerbarstige Lizzie Bennet en moest Matthew MacFadyen als Darcy haar hart zien te winnen. Voor de film werd het 17de-eeuwse Groombridge Place omgebouwd tot het huis van Mr. Bennet met zijn vijf huwbare dochters en overspannen vrouw. Je kunt elke tuin op deze trip vooraf googelen, maar vooral van Groombridge vind je vermakelijke filmpjes op YouTube als je het samen met Pride and Prejudice intikt! Austenfans hebben toegang tot de elegante tuinen en het uitgestrekte park. Groombridge is ideaal voor een dag met kinderen. Een deel van het park is voor hen omgebouwd tot een avontuurlijk woud, inclusief boomhutten in Crusoe’s World, een boottochtje en een roofvogelpark.
LOSELEY PARK
We verlaten het graafschap Kent en rijden honderd kilometer naar Loseley Park bij Guildford. Elk deftig Engels manor house heeft een ommuurde tuin waar bloemen en struiken beschermd gedijen. In het 16de-eeuwse Loseley Park in het graafschap Surrey, zijn ze bijzonder gevarieerd en volgen elkaar op als koninklijke kamers. Jane Austen is hier nooit geweest, maar dit heerlijke huis werd gebruikt voor een televisiebewerking (2008) van Sense and Sensibility, Austens eerste boek. Het is het verhaal van Elinor en Marianne Dashwood, beiden op zoek naar een echtgenoot. Door het oneerlijke systeem waarbij alleen mannen erven, zitten de zussen krap bij kas, maar gelukkig hebben ze rijke vrienden. Ook de miniserie Emma werd hier deels gedraaid (2009). Loseley Park krijgt daarin de rol van Donwell Abbey, het huis van Mr. Knightley. Emma is Austens gevatte karakterschets van een jeugdige koppelaarster die uiteindelijk haar lesje leert. Ook in dit verhaal legt Austen de sociale orde van haar tijd en de ongemakken van onvermogende vrouwen bloot. Emma is een rijke feeks die elke dag in een hemelse bloementuin kon wandelen of ongestoord lezen, zoals wij vandaag in Loseley Park doen.
HET ROMANTISCHE GREAT CHALFIELD
Jane Austen bleef ongehuwd omdat zij haar hart aan haar boeken had verpand. Ook Anne Elliot, hoofdpersonage in haar laatste roman Persuasion, maakt een keuze tegen de liefde. Het 15de-eeuwse Great Chalfield Manor, nabij Bath, werd gebruikt in de verfilming van Persuasion in 2007. Dit opmerkelijke landgoed met gotische ramen is een droom. Het is de meest romantische plek van deze trip en de lieflijke tuin ademt de sereniteit die Jane Austen in Persuasion verwoordt. Het verhaal van Anne Elliot, het favoriete boek van vele Jane Austenfans, is balsem voor de ziel. Twee mensen blijven na een verkeerde beslissing jarenlang ver van elkaar verwijderd, om elkaar terug te vinden in Bath. Jane Austen woonde enkele jaren in deze stad, maar uit haar brieven blijkt verlangen naar het platteland. Haar liefde voor tuinen legde ze in de mond van Fanny Price, heldin van haar roman Mansfield Park : “Op een fijne dag in de schaduw zitten, en kijken naar het groen dat je omringt, is het meest verkwikkende dat er bestaat.”
Jane lezen
Jane Austen (1775-1817) schreef zes romans. Sense and Sensibility (1811), Pride and Prejudice (1813), Mansfield Park (1814), Emma (1816), Northanger Abbey en Persuasion (1818). De korte briefroman Lady Susan verscheen in 1871. Onafgewerkte manuscripten werden later uitgegeven.
Haar nuchtere en vaak grappige aanpak van liefdeszaken in sublieme dialogen bevestigen de status van haar boeken als onmisbaar op de boekenplank. Lees de boeken bij voorkeur in het Engels. Vertalingen slopen haar meesterlijke taal.
janeaustensociety.nl.
Tekst Marianne Meire
Het platteland wordt in haar romans beeldrijk beschreven. Elk personage komt vroeg of laat buiten voor een stevige wandeling, desnoods door de modder
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
