Vrije Tribune

Piet te zwart? Sint te wit!

Vrije Tribune Hier geven we een forum aan organisaties, columnisten en gastbloggers

Het Sinterklaasdebat moet voor radiopresentator en schrijver Tom De Cock niet alleen gaan over Zwarte Piet, maar ook over wat de heilige man in de klaarstaande schoentjes zal achterlaten. In een nieuwe post op zijn blog En Toen vraagt hij zich af of het dit jaar eens anders kan. “Is dit wat Sinterklaas gaat brengen, in december? Een schoentje vol hypertraditionele wereldbeelden?”

EN TOEN was ze oud genoeg voor poppen. Ze heeft er intussen een stuk of vier, en ze heten allemaal Baby. Lekker makkelijk. Een halfuur kopje onder in bad, naakt en ondersteboven in de poppenwagen mee naar de Carrefour: de Baby’s laten het zich allemaal welgevallen, en Jasmijn ontwikkelt langzaam maar zeker een ravissant moederhart, om bij weg te smelten.

Ethnic my ass

Toch is er ook een zure kant aan die poppen. EĆ©n van de vier is bruin. Bijna exact hetzelfde bruin als mijn dochter zelf, kijk maar:

Waterboarding. Hobby van d'r.
Waterboarding. Hobby van d’r.Ā© Tom De Cock

De Zapf Baby Born badpop. Een klassieker. Ze bestaat in drie huidskleuren: blank, lichtbruin en donkerbruin. Ik had ze snelsnel gekocht voor Jasmijns tweede verjaardag, zonder echt naar de verpakking te kijken. Ik was al blij dat ik ongeveer haar evenbeeld had gevonden. Bruine Baby was meteen haar beste maatje, iedereen blij.

Het was dus pas deze week dat me iets opviel, toen ik met Jasmijn in de lokale Fun tussen de poppen naar accessoires voor Bruine Baby aan het zoeken was. Daar stonden ze, zusterlijk naast elkaar in hun doorkijkdoos: zelfde poppen, drie verschillende huidtinten. Ik moest even met mijn ogen knipperen toen ik het volgende opmerkte. Op de verpakking van de witte pop staat niks, alleen het merk. Op de verpakking van Jasmijns kleurtje staat in vette roze letters: ETHNIC.

What. The. Fuck. Gelukkig wel allebei ā‚¬49,99.

Dus, meneer Zapf. Blank is de neutrale standaard? En de huidskleur van mijn dochter is “etnisch”? Wat research leert dat ook Bart Smit en Bol.com – net als wellicht vele anderen – de pop expliciet als “ethnic” labelen. Even naar vandale.be:

etĀ·nisch (bijvoeglijk naamwoord, bijwoord) wat een volk betreft; volkenkundig”

De pop met de huidskleur van mijn dochter is helemaal niet etnisch. Of net wel: Ć”lle poppen zijn namelijk etnisch. Ze hebben qua voorkomen en kleur allemaal hun wortels in een bepaald volk, of dat nu blank, groen of zwart is. Dus die schattige fuchsia lettertjes “ethnic” zijn op zijn minst bedenkelijk. En in het slechtste geval zelfs gewoon racisme.

Play right, play white?

En dat is nog maar het topje van de ijsberg. Dit is hoe poppenafdelingen bij grote speelgoedketens er gemiddeld uitzien:

Ik was die rare fotograferende poppenfestisjist in je favoriete speelgoedwinkel, sorry.
Ik was die rare fotograferende poppenfestisjist in je favoriete speelgoedwinkel, sorry.Ā© Tom De Cock

Wit, wit, wit zover het oog reikt. Als je dat rare poppen-oranje al wit kan noemen, overigens. Er zijn een paar gebronzeerde Barbies, maar die koop je dan weer niet omdat je kind de dag erna een wespentaille wil. Over het algemeen is blank dus de maatstaf. In de meeste mainstreamketens is de Ethnic-pop van Zapf zielig genoeg Ć©Ć©n van de weinige alternatieven. Gelukkig zijn er een pak kleinere speelgoedwinkels waar duidelijk wel aankopers met realiteitszin werken. In den Olifant in Antwerpen, bijvoorbeeld. Of ’t Bazarke in Mortsel, waar ze een mooie collectie poppen van Corolle hebben, die in alle huidskleuren bestaan.

Is dit wat Sinterklaas gaat brengen, in december? Een schoentje vol hypertraditionele wereldbeelden?

Met december in aantocht vallen ook de vuistdikke catalogi in de bus. ’t Dikke Speelgoedboek van Bart Smit bijvoorbeeld. 141 kinderen staan er in die folder, in allerlei fasen van extase spelend met de laatste nieuwe gadgets (geen nood, ik heb dat niet geteld op kosten van de belastingbetaler, ik heb me een week thuis zitten vervelen met bronchitis). Van die 141 kindmodellen zijn er met veel goeie wil dertien niet blank. En dan zie ik er een paar door de vingers bij wie het gewoon zonnebank zou kunnen zijn.

Of deze, van de website van – toevallig, want ze zijn heus niet alleen – dezelfde keten. Zes mooie donkerbruine poppen, met hippe kleren. En toch maakt Bart Smit ervan: “Vrolijke houten poppenfamilie uit Afrika.” Waarom moet dat nou weer? Bij blanke poppen staat toch ook niet dat ze uit Oostende of New York komen? Die bruine poppen kunnen toch net zo goed Tim en Larissa van om de hoek zijn?

Vrolijk. Dat vond mijn oma zaliger ook van de Congoleesjes op de Wereldtentoonstelling van 1958.
Vrolijk. Dat vond mijn oma zaliger ook van de Congoleesjes op de Wereldtentoonstelling van 1958.Ā© Tom De Cock

In de omschrijving maakt Bart Smit het nog ranziger, want die begint met “Heb jij nog plaats in het poppenhuis voor deze gezellige familie?” Nee, natuurlijk niet, Bart Smit. Want in het poppenhuis wonen mijn witte poppen al, en die waren hier eerst, en vol is vol, dus weet je wat: dat ze het eens in Calais of Duinkerke proberen, die vrolijke houten poppenfamilie uit Afrika. Kom. Aan. Dudes. Jullie bedoelen dat vast niet slecht, maar dit is in 2016 toch gewoon fout?

Tijd voor de volgende stap

Kortom: is dit wat Sinterklaas gaat brengen, in december? Een schoentje vol hypertraditionele wereldbeelden? Vooroordelen in kinderformaat, een hopeloos achterhaalde zucht naar de uniforme maatschappij van de fifties, die noch de generatie van jonge ouders noch hun nageslacht ooit gekend zullen hebben?

Vergis je niet: zo’n Bart Smit of Fun levert natuurlijk gewoon wat wij, de klant, vragen. Dus Sinterklaas, als u dit leest: steek de hand even in eigen boezem.

We hĆ©bben gekleurd en divers speelgoed, da’s stap Ć©Ć©n. Goed zo. Al mag het nog wat meer zijn. Stap twee is dat we er met z’n allen effe normaal over gaan doen. In deze grote, boze wereld mĆ©Ć©r dan ooit. Zelfs als dat een beetje pijn doet aan onze tradities. Anders zou de kloof tussen waar onze kinderen nu mee spelen, en wat ze later op school, bij de kruidenier en in de spiegel zien wel ’s pijnlijk groot kunnen blijken…

Meer lezen van Tom De Cock? Op zijn blog En Toen geeft de radiopresentator en schrijver een inkijk in het leven van zijn gezin zonder traditionele rollenpatronen.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content