Oud is out: 50-plussers vertellen hoe goed ze in hun vel zitten

© Johan Jacobs

Vijftig is niet meer wat het geweest is. Ooit begon je op die leeftijd te dromen van je pensioen, vandaag lijken vijftigers verdacht veel op veulens van 35. Wij peilden naar hoe fiftysomethings in hun vel zitten. Het antwoord: goed.

Kijk de volgende keer dat je op een drukke plek bent eens rond. Is die vrouw in skinny jeans en sneakers met haar skatende dochter nu 36 of 46? En hoe oud zou die kerel met dat baardje zijn in dat T-shirt met grappig opschrift? Een sociaal mijnenveld is het, onze leeftijd. Als je vandaag iemands leeftijd moet schatten, zit je er al snel een decennium naast. Dat is op de oude foto’s in je album wel anders. Je moeder heeft misschien wel een minirok of een blouse met grote schoudervullingen aan en je vaders broekspijpen zijn waarschijnlijk van de olifantensoort of hij heeft de mouwen van zijn kleurrijke blazer Miami Vice-gewijs opgestroopt, maar je oma en opa zien er een stuk deftiger uit. Gelukkig betekenen 50 kaarsjes op de taart vandaag niet meer dat je veroordeeld bent tot een beige uniform en kort haar. En nee, we beelden ons dat niet in, we hebben cijfers om dat te staven, dankzij een enquête bij 1871 van onze lezers, op initiatief van Mayerline en Knack Weekend.

Of je nu 40 of 70 bent, de kans is groot dat je jezelf omschrijft als iemand van ‘gemiddelde leeftijd’. De helft van de min-vijftigers ziet zichzelf nog als eerder jong en 43% van de zeventigers voelt zich nog van middelbare leeftijd. Opvallend is dat ons idee van wat ‘oud’ is, opschuift naarmate we zelf ouder worden. Veertigers beginnen iemand oud te vinden op 65, bij vijftigers en zestigers schuift dat telkens een decennium op en 59% van de respondenten die de zeventig voorbij is, vindt dat je pas oud bent vanaf 80.

Isa Ciani, 53, Managing Director bij UPS SCS Belgium

Oud is out: 50-plussers vertellen hoe goed ze in hun vel zitten
© Johan Jacobs

‘Wat houdt me jong? Ik loop drie keer per week tien kilometer en let op dat ik niet te veel snoep. En ik geniet van het gezelschap van kinderen. Misschien voel ik me af en toe zelf nog een beetje een kind.’

Toen Priscilla Bistoen 15 was, vond ze mensen van 50 oud. Ze is het sinds kort zelf. ‘En natuurlijk ben ik nog niet oud. Ik denk dat ik vroeger geen realistisch beeld had van hoe het is om 50 te zijn. Toen ik opgroeide, werd er niet echt met kinderen gepraat. Ik had geen idee hoe het er echt in het leven van mijn ouders aan toeging. Vandaag praten alle generaties veel opener, kinderen en jongeren worden overal bij betrokken, zijn mondiger en hebben volgens mij een veel beter beeld van hoe het is om 50 te zijn.’ Daar zit heel wat waarheid in. Kristien Amerijckx‘ (50) volwassen kinderen vinden 50 wel oud, maar hun moeder nog niet. ‘Ik was 26 toen ik besefte dat ik volwassen was’, vertelt ze. ‘Ik hoorde dat mijn leerlingen over me spraken als Amerijckx, en niet als Kristien. Ik was dus niet echt jong meer. Maar toen een collega me net voor mijn 50ste verjaardag vroeg hoe het met me ging, had ik er eigenlijk nog niet bij stilgestaan. Ik had meer stress door de organisatie van mijn verjaardagsfeest dan door dat getal.’ Isa Ciani (53) vond 47 moeilijker dan 50. ‘Bij 47 komt die 50 in zicht. Ik ging ook al in de menopauze op 45, dat hielp niet. Maar nu ik de kaap van 50 voorbij ben, ben ik weer een jong veulen tussen de vijftigers. Ik heb mezelf wel een extra jaar cadeau gedaan, want ik heb mijn 50ste verjaardag pas gevierd net voor ik 51 werd. Met een seventiesparty, uiteraard.’

Perennials en amortals

We leven vandaag langer dan ooit, en genieten daar met volle teugen van. We krijgen kinderen als we 40 zijn, trekken naar rockfestivals als we 50 zijn, trainen voor de marathon van Berlijn na onze 60ste verjaardag en beginnen aan een fotografiecursus als we 70 zijn. Amortals, zo doopte journaliste Catherine Mayer ons in haar boek over dat onderwerp. ‘We zijn min of meer leeftijdloos, omdat we van onze jaren als twintigers tot onze dood op dezelfde manier kunnen leven en consumeren. Ouderen zijn vaak nog cognitief jong. Ze zijn gezond, leiden actieve levens, hebben nog dezelfde interesses als vroeger, zijn mee met de laatste technologie en sociale media, en geven geld uit aan dingen waar ze van genieten.’ Wanneer ben je cognitief jong, vraag je je af? Als je jezelf nog niet als oud omschrijft. Marketeers hebben het over perennials, Engels voor vaste, eeuwigbloeiende plant. Iets wat Priscilla (50) ziet in haar klas fotografiestudenten. ‘Ik heb cursisten van 20, maar ook van 50, 60 en 70. Ze zien er anders uit, maar hun drive is dezelfde. Ze zijn ambitieus en het is mooi om te zien hoe graag ze willen bijleren. Ik zag dat ook bij mijn oma. Ze was als jonge vrouw naar de academie gegaan, maar stond er al snel alleen voor, met haar kinderen. Na haar pensioen ging ze weer schilderen.’ Priscilla zelf is net afgestudeerd aan de lerarenopleiding. ‘Ik ben trots: mijn niet meer zo jonge brein kan het nog. En dat nieuwe diploma biedt me weer leuke perspectieven. Ik ben geen type voor een bucketlist, ik laat me leiden door de dingen waar ik zin in heb. Twee van mijn tantes zijn jong gestorven, dus ik heb al jong geleerd dat elk jaar, en zelfs elke dag een cadeau is.’

Onze enquête toont aan dat Priscilla niet de enige is die zo naar de wereld kijkt. 87% van de vrouwen en 80% van de mannen staat vandaag bewuster in het leven dan voor ze 40 waren. Hoe ouder de deelnemers, hoe meer dat het geval is. Bij de 70-plussers is dat zelfs 91% van de vrouwen. We worden ook meester-relativeerders, zo blijkt. Bijna 87% van de respondenten kan nu beter relativeren dan vroeger. 42% zegt ook meer tijd voor zelfexpressie en -ontplooiïng te hebben, 79% heeft nog evenveel of zelfs meer nood aan het realiseren van zijn dromen en 82% zegt nog evenveel of meer open te staan voor nieuwe ideeën en uitdagingen. (Klein)kinderen, partner en vrienden spelen het vaakst een positieve rol in de manier waarop we in het leven staan, met werk op een mooie vierde plaats. Een scheiding en de dood van een naaste zijn de twee meest voorkomende negatieve factoren.

Priscilla Bistoen, 50, fotografe en docente fotografie in het deeltijds kunstonderwijs

Oud is out: 50-plussers vertellen hoe goed ze in hun vel zitten
© Johan Jacobs

‘In mijn hoofd ben ik nog een jong veulen dat op alles enthousiast reageert en meteen wil gaan, maar dan zegt mijn lijf wacht, ik kom eraan’

Net daarom vindt sociologe Anne Karpf het jammer dat we, eenmaal de 20 voorbij, niet meer uitkijken naar onze verjaardag. ‘Hou ouder we worden, hoe interessanter en gelukkiger we zijn, én hoe beter we in ons vel zitten’, schrijft ze in haar boek How to Age. Bovendien steelt tijd onze essentie niet. ‘Als je je soms nog 18 voelt, dan klopt dat. Al onze vorige leeftijden zitten nog in ons als de ringen van een boomstam. We verliezen onze passies, interesses, persoonlijkheid of plezier in het leven niet, we worden gewoon meer onszelf.’ Iets waar Kristien op hoopt: ‘Een van mijn opa’s is 101 geworden, hij was nog lucide tot zijn laatste dag. En positief. Ik denk dat je twee kanten uit kunt als je ouder wordt. Je wordt een betere of een mindere versie van jezelf. Ik hoop op het eerste.’

Is 50 het nieuwe 35?

Dat vroeg een journalist van The Guardian in 2014 aan Emma Thompson (58). Haar antwoord was scherp. ‘Mag ik even zeggen: bullshit. Als je voor jezelf zorgt, behou je de energie om dingen te doen, maar laat ons ook waarderen wat het is om ouder te worden. De infantilisering van onze generatie is echt een probleem. Waarom zou je 35 willen zijn, als je ook gewoon goed kunt zijn op je 50ste? Ik zie mensen die telkens weer hun leven opnieuw willen beginnen en dan denk ik: verdiep toch gewoon het leven dat je nu hebt.’

Een mooie boodschap, waar bioloog Mark Nelissen instemmend bij zal knikken. In zijn nieuwe boek Eindelijk oud wil hij ons geruststellen. Onze waarde daalt niet als we ouder worden, integendeel. Ze stijgt. ‘We hebben twee duidelijk te onderscheiden levensfases, met telkens een andere opdracht. Tijdens de eerste fase zijn dat voortplanting en opvoeding van de kinderen, onze tweede levensfase gaat over mee zorg dragen voor de kleinkinderen, maar ook over onderricht, kennis en wijsheid doorgeven, adviseren en zo cultuur en vooruitgang scheppen.’ Dat laatste lijken we soms te vergeten, schrijft hij en dat is een van de grootste verspillingen van onze tijd. ‘De verzamelde breinen van onze ouderen zijn een van de interessantste databases die we hebben en we laten ze stof vergaren.’ Tien jaar kan inderdaad een groot verschil maken, vindt ook Kristien. ‘Ik ben nu niet gelukkiger of neerslachtiger dan toen ik 40 was, maar ik ga beter met die schommelingen om. Ook omdat ik nu meer over mezelf weet. Op mijn 40ste dacht ik nog dat ik iets te bewijzen had. Ik veranderde zelfs van baan, maar toen dat tegenviel, kon ik gelukkig terug naar mijn job bij Radio 1. Eindredactie bij een actualiteitsprogramma, dat is waar ik gelukkig van word. Ik ben er goed in, ik doe het graag en ik weet nu dat het waardevol is. Ook als lesgever ben ik gegroeid. Ik focus me minder op wat mijn leerlingen niet goed doen en meer op wat wel werkt, omdat ik geleerd heb dat zaadjes maar groeien in vruchtbare aarde. Ik ben ook verdraagzamer, omdat ik minder snel een oordeel vel, maar gewoon probeer te observeren. Dat is wat levenservaring je bijbrengt, denk ik.’ Priscilla heeft geleerd om de dingen niet meer zo persoonlijk te nemen. ‘Ik was altijd al een beetje een je-m’en-foutist en nu ben ik dat nog meer. Ik doe mijn ding en als je daar commentaar op hebt, is dat pech voor jou. Als jij een slecht humeur hebt, is dat waarschijnlijk niet mijn fout, dus trek ik me het ook niet meer aan. Zolang mijn eigen nest – mijn gezin, vrienden en studenten – blij is, ben ik dat ook. Weet je, ik heb niet alle antwoorden, maar dan denk ik: whatever.’

Kristien Amerijckx, 5o, eindredacteur bij De ochtend op Radio 1 en docente aan het Leuvense Conservatorium

Oud is out: 50-plussers vertellen hoe goed ze in hun vel zitten
© Johan Jacobs

‘Thuis heb ik geleerd dat je kansen moet grijpen en je talenten ontwikkelen. Dat gaf me lang het gevoel dat ik nog veel te bewijzen had. Snel, voor het te laat was. Maar vandaag weet ik waar ik goed in ben, en dat geeft me een veilig gevoel.’

Tussen de oren

De juiste outfit geeft je het gevoel dat je de wereld aankunt en dat is niet anders eens je de veertig voorbij bent, zo blijkt uit onze cijfers. 97% van de deelnemers zegt dat de juiste kleding hen een goed gevoel geeft, en de grote meerderheid vindt leeftijd op dat vlak geen probleem. Maar er is een stevig verschil tussen mannen en vrouwen. 82% van de mannen vindt het niet moeilijk om zich nog goed te kleden nu ze wat ouder worden, tegenover 67% van de vrouwen. Iets meer dan één op de drie dames vindt het dus niet makkelijk. 54% van de vrouwen volgt de mode bovendien nog op de voet. Zoals Isa. ‘Mode is een van mijn passies en ik vind niet dat je je door je leeftijd moet laten beperken als het op kleding aankomt. Maar misschien ligt dat aan mijn karakter. Als iemand zegt dat iets niet kan, hou ik daar geen rekening mee. Ik zie er jonger uit dan ik ben, ondanks de rimpels. Een energieke jeugdige look heeft vooral met uitstraling te maken. Wat niet wil zeggen dat ik geen ingreep zou overwegen, maar het zou in elk geval minimaal zijn.’ Priscilla is iets voorzichtiger. ‘Ik heb nog dezelfde smaak als toen ik 18 was, maar sommige dingen kunnen niet meer. Cropped tops en minirokken, bijvoorbeeld. Mijn knieën zien het daglicht niet meer. Ik leef bovendien op sneakers, omdat ik een slechte rug heb. Maar die mogen dan wel zot zijn. Mijn coup de foudre van vorige zomer was een paar vol verfvlekken.’ Kristien neemt zich soms voor om zich wat vrouwelijker te kleden. ‘Eens een jurkje of zo. Maar weet je, ik ben meer een jeans-met-laarzen mens. Ik voel me goed, zo stoer.’

Hoe frivool, denk je misschien, om bezig te zijn met uiterlijkheden. Maar dat is het niet, zo blijkt uit onderzoek. Wat je draagt, heeft invloed op hoe je je gedraagt. Dat ontdekte Harvard-psychologe Ellen Langer tijdens een radicaal tegen-de-klok-experiment in 1979. Langer liet 8 mannen van 70 een week lang in een verbouwd klooster logeren, dat helemaal ingericht was alsof het 1959 was. Muziek, televisie, meubels, zelfs de boeken en tijdschriften waren 20 jaar oud. De deelnemers werd gevraagd om zich te gedragen alsof het 1959 was, en ook al waren sommige mannen slecht ter been, er waren op dat vlak geen speciale voorzieningen. Na amper een week was het resultaat spectaculair. Hun houding, motoriek, geheugen, zicht en gehoor waren er heel erg op vooruitgegaan. Een paar mannen die fragiel leken voor het experiment begon, speelden op de laatste dag een potje voetbal in de tuin. Leeftijd zit, althans voor een stuk, ook tussen de oren en het idee dat je ’te oud’ voor iets bent, wordt misschien wel een selffulfilling prophecy, schreef Langer in haar boek Counterclock- wise. ‘Ik las een tijdje geleden een interview met Sophia Loren‘, vertelt Priscilla. ‘Ze is ondertussen de tachtig voorbij en de journalist wilde weten wat ze deed om er jonger uit te zien. ‘Ik gedraag me niet oud’, was haar antwoord. ‘Ik loop met rechte rug, slof niet en maak geen oude-mensen-geluiden.’ Uitstekend advies, denk ik dan.’

Lees hier meer over de enquêtecijfers.

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content