Is geluk te koop?

Weinig clichés zo huizenhoog als: geld maakt niet gelukkig. Toen het Federaal Planbureau begin juni de conclusie van zijn ‘Wat telt voor de Belgen’-studie bekendmaakte, waren de krantenkoppen duidelijk: ‘Gezondheid belangrijker dan geld’. Maar de kwestie blijkt iets ingewikkelder.

Geld maakt wel gelukkig, als je er te weinig hebt. Wie geen geld heeft voor een doktersbezoek of een vakantie en bij elke rekening panikeert, leeft in chronische stress. Nervositeit, een gevoel van hulpeloosheid, frustratie, blij wordt een mens daar niet van, en een recente studie over geld en geluk aan de Case Western University toont aan dat elke dollar (of euro) op dat moment een verschil maakt. The best things in life are free klopt niet, want gemoedsrust kost wel degelijk geld, één op de tien Belgen die in armoede leeft, beseft dat dagelijks. Extra inkomen of een spaarpotje neemt die financiële stress weg, en dan schiet ons geluksgevoel de hoogte in, zo blijkt.

J.K. Rowling viel in 2012 van de Forbes-miljardairslijst, omdat ze meer dan 160 miljoen pond aan liefdadigheid had geschonken. Zot? Nope

Geld heeft nog amper effect eens je vrij vlot in je basisbehoeftes kunt voorzien. Natuurlijk is zo’n dure Duitse auto, een eiken keuken of designerkledij geweldig om te hebben, maar jammer genoeg is ons genot van korte duur. We lopen namelijk op de ‘hedonic treadmill’, een theorie van psychologen Brickman en Campbell, die stellen dat we op materieel vlak steeds in beweging moeten blijven om tevreden te zijn. We passen ons razendsnel aan nieuwe materiële omstandigheden aan, dus die Prada- zonnebril of Kenwood-mixer vind je na een week of twee de normaalste zaak ter wereld. Zodra je genoeg geld op de bank hebt om ietwat comfortabel te leven, stijgt je geluksniveau niet meer evenredig met je inkomen. Maar hoe je dat inkomen uitgeeft, speelt wel een rol in je gevoel van welzijn.

Geld maakt gelukkiger als je er ervaringen mee koopt. Stel: je hebt duizend euro op overschot en je moet kiezen tussen een weekendje Barcelona of een Eames-stoel. Zo’n designklassieker lijkt een goede investering, en toch word je waarschijnlijk gelukkiger van die citytrip. Aan mooie herinneringen wen je namelijk niet, je koestert ze gewoon én ze verliezen hun waarde nooit. Je geniet ook meer van de voorpret bij een ervaring dan bij een nieuwe aankoop. Bovendien vergelijken we onze ervaringen minder met die van onze omgeving. Jouw BMW 5 is misschien wel geweldig, maar verliest toch aan glorie als je twee collega’s met een 7 rijden. Maar zelfs als die collega’s een duurder ticket voor Adele hadden, zijn hun vrienden vast maar half zo fijn gezelschap als die van jou. Een belangrijk punt, trouwens. Met je geliefde geniet je meer van het nieuwe restaurant van Kobe Desramaults dan in je eentje. Door de band genomen worden we blijer van sociale dan van solitaire ervaringen. Tenzij je een introvert bent. Zelfkennis is daarom cruciaal. Extraverten worden blij van feestjes, introverten van een boekenbon, avonturiers genieten van reizen, pietjes-precies van een cursus quilten.

Geld aan anderen spenderen geeft ons een goed gevoel. J.K Rowling viel in 2012 van de Forbes-miljardairslijst, omdat ze meer dan 160 miljoen pond aan liefdadigheid had geschonken. Zot? Nope, want uit onderzoek blijkt dat we gelukkiger worden als we delen dan als we alles voor onszelf houden. Opvallend is dat psychologe Elizabeth Dunn ontdekte dat het niet uitmaakt hoeveel je geeft. Zowel rijke Canadezen als arme Oegandezen werden blij als ze een deeltje van hun geld weggaven. Zien hoe blij iemand is met een geschenk of hoeveel impact jouw donatie heeft op iemand anders leven, heeft een positiever effect op je gemoed dan alles oppotten. Je centen delen met mensen die je na aan het hart liggen, zorgt er bovendien voor dat jullie band beter wordt, en een sterk sociaal netwerk is dan weer essentieel voor ons geluk.