Geluk is een werkwoord

De Franse schrijver en cultpersoon Frédéric Lenoir omschreef in zijn filosofische neerslagwerk Over Geluk het mysterie achter gelukkig zijn. En dat geheim verschuilt zich helemaal in jezelf, want je kan gelukkiger worden door jezelf enkele doelen te stellen.

Het grote probleem van het moderne leven is volgens Lenoir dat we te weinig tijd hebben om gelukkig te zijn. De sociale media zijn altijd aanwezig, ons werk sluipt onze privésfeer binnen en verantwoordelijkheden liggen overal op de loer. Bovendien beschouwt onze samenleving ongelukkig zijn als een mislukking. Daarom is er bovenop alle andere druk in ons leven, ook nog eens de druk om gelukkig te zijn.

Verlangen en loslaten

Les nummer één van Lenoir: je moet gelukkig willen zijn om het te worden. Dat verlangen is noodzakelijk omdat we erdoor veel moeite zullen doen om het te vervullen. Het is echter niet gemakkelijk om te krijgen wat je wil. Zelfs als we wanhopig smachten naar iets, zullen we het overgrote deel van de tijd niet de juiste stappen ondernemen om dat te bereiken. Het is dus belangrijk te verlangen, maar anderzijds moet je ook kunnen loslaten. Aangezien je niet alles kan controleren, is flexibiliteit volgens de Taoïstische filosofen de belangrijkste voorwaarde tot gelukkig zijn.

‘Je kan gerust tegen iemand zeggen: ‘doe dit en je zal gelukkig worden’, maar als die persoon dat niet zo voelt, zal het ook niet werken.’

Eerlijkheid

Montaigne en Spinoza zeiden al dat je je ware natuur ten volle moet kennen voor je je ermee kan verzoenen. Pas als je jezelf volledig kent, kan je je verlangens afstemmen op wat mogelijk is voor jou. Helaas zijn mensen meesterlijk in zelfbedrog. We maken onszelf maar graag wijs dat we het talent hebben om bijvoorbeeld professionele fotograaf te worden, maar als dat niet in jou zit, zal dat streven je alleen maar ongelukkig maken. De sleutel zit in eerlijke zelfobservatie: waarvan word je blij? Doe dat dan zoveel mogelijk, want plezier is het bewijs dat de actie goed is voor jou. Durf eerlijk te zijn met jezelf en laat de observatie niet beïnvloeden door verwachtingen van je omgeving.

Het zit vanbinnen

Lenoir is absolute voorstander van de idee dat gelukkig zijn niet afhangt van externe factoren. Zo bejubelt Holocaustslachtoffer Etty Hillesum het leven in haar dagboek uit Auschwitz, ondanks haar penibele situatie.

‘De meeste mensen zijn het gelukkigst tussen hun 50^e en 70^e‘, zegt Lenoir. ‘Door ouder te worden en levenservaring op te doen, leer je jezelf beter kennen en dat leidt tot geluk. In het boek beschrijft de filosoof sociologische experimenten waarbij de proefpersonen werd gevraagd een score te plakken op hun geluk. De onderzoekers leerden dat die score een leven lang onveranderd blijft bij mensen die niet aan zichzelf werken, niet mediteren of in het algemeen iéts doen om hun geluk te vergroten.’

We hebben als individu dan wel een vast aangeboren niveau van geluk, maar volgens Lenoir kan dat veranderen als je eraan werkt. Met andere woorden: je geluk ligt compleet in jouw handen.

(EK)