Dik of zwanger? Nederlandse publieke omroep gaat de mist in met nieuw programma

Dik of zwanger? Het is een ophefmakende rubriek in ‘Neem je zwemspullen mee’, een nieuw programma van de Nederlandse publieke omroep NPO3.

De Nederlandse publieke omroep NPO3 lanceerde afgelopen weekend het nieuwe tv-programma ‘Neem je zwemspullen mee’. In de show nemen teams deel aan wat de makers zelf omschrijven als ‘grappige spelletjes die soms zelfs gênant worden’. En dat laatste mag je heel letterlijk nemen. In een vaste rubriek van het spelprogramma moeten de deelnemers raden of een vrouw, die op een ronddraaiend platform geplaatst wordt, ‘dik of zwanger’ is. “Wat we natuurlijk wel kunnen proberen is het geluid van een huilende baby maken en kijken of ze gaat lekken”, lachen de twijfelende kandidaten.

Het is een staaltje ongeziene bodyshaming op primetime. Niet alleen geef je vrouwen de boodschap mee dat hun zwangerschap iets is waar ze zich voor moeten schamen, het impliceert ook dat een maatje meer bij een vrouw mensen een rechtmatige aanleiding geeft voor spot. Of ze nu dik of zwanger zijn, deze rubriek probeert vrouwen te vertellen dat hun lichaam niet slank genoeg is en daarom lachwekkend. Bovendien toon je mannen dat het grappig en ok is om vrouwen op deze manier te behandelen.

Dat is een heel gevaarlijke boodschap voor een platform dat zoveel kijkers bereikt, vindt ook Sabine Peeters, auteur van Lief voor mijn lijf. “Het is weeral het lachen met dikke mensen”, zucht Peeters, “Het is zo’n lage vorm van shaming. Wie dat vandaag nog grappig vindt, is volgens mij emotioneel heel simpel.”

Volgens Peeters kunnen volwassen mensen de rubriek nog enigszins relativeren. “Maar jongeren kijken hier ook naar”, legt ze uit, “Zoveel organisaties zijn momenteel bezig met bewustmaking over geestelijke gezondheid, pesten op shool, online bullying… Dit programma staat haaks op wat zij proberen te bereiken. Het is weer een aanleiding om met anderen hun lichaam te spotten. Ik kan er zelfs niet bij dat producers en presentatoren rond de tafel zitten en dit goedkeuren.”

KRO-NCRV, de zendmanager die het programma goedkeurde, gaat in de verdediging: “‘Neem je zwemspullen mee’ is, net als onze programma’s Streetlab en Rundfunk, voortgekomen uit 3LAB, de plek op NPO 3 waar jonge makers mogen experimenteren met programma’s voor een jong publiek. Het programma was destijds onder de kijkers van NPO 3 populair, ook online. Uit de pilot zijn geen reacties op ‘Dik of zwanger’ gekomen.”

Volgens KRO-NCRV laat het onderdeel ‘Dik of zwanger?’ zien hoe je de mist in kunt gaan als je iemand op zijn of haar uiterlijk beoordeelt: “Door het in deze satirische setting te plaatsen is het een manier om allerlei vooroordelen weg te lachen.”

Het programma schiet bij televisiekijkend Nederland in het verkeerde keelgat. Bodyshaming als satire bestempelen getuigt bovendien van weinig emotionele intelligentie, klinkt het op sociale media.

Hans Lips van de Nederlandse krant Het Parool noemt de show ‘sneu en gênant’. “Het spel ‘Dik of zwanger?’, waarin de heren beoordelen of de vrouw op een ronddraaiend platform dik of zwanger is en waarin borsten op authenticiteit beoordeeld worden, is ronduit gênant’, schrijft Lips, ‘Het is te hopen dat het bonnetje van dit experiment niet kwijt is. Wellicht kunnen ze deze miskoop dan nog ruilen.’ Dit is geen ludiek televisieconcept, maar een uit de hand gelopen drankspelletje dat nooit de kroeg had mogen verlaten en waar NPO3 nog een serieuze kater aan zal overhouden.