Congo voor beginners

De tulband, uiting van fierheid, elegantie en onafhankelijkheid. © IMAGE SELECT

1. Waarom dragen Congolese vrouwen een ’tulband’?

“De Congolese tulband is een prachtige uiting van Afrikaanse fierheid. Congolese vrouwen houden van schoonheid en traditie”, zegt Yvoire de Rosen, presentatrice bij de Brusselse zender BX1 en drijvende kracht achter Ethno Tendance en de afrofeministische vereniging Mwanamké. “Vrouwen kiezen kleurige, inspirerende stoffen en wikkelen de sjaal rond hun hoofd volgens tradities overgeleverd van moeder op dochter. Het dragen van de tulband kun je zien als een soort van kunstvorm, die vaak ook een betekenis heeft. Voor speciale gelegenheden dragen vrouwen stoffen met symbolen en teksten. Tijdens de onafhankelijkheidsstrijd bijvoorbeeld was de tulband de manier om via welgekozen patronen boodschappen van emancipatie en onafhankelijkheid uit te drukken. Vandaag wordt de tulband nog steeds gebruikt om op een elegante manier de geëmancipeerde status van de vrouw te benadrukken.”

Op de Waversteenweg in 1050 Brussel vind je tal van stoffenwinkels. In Antwerpen kun je terecht bij

Sonna African Textiles, Van Immerseelstraat 1, www.facebook.com/ sonnabelgium. Kwaliteitsstoffen online : www.vlisco.com.

2. Naar welk Congolees restaurant gaat u om de pure Congolese keuken te proeven ?

– Gri Gri, Diepestraat 16, 1180 Brussel.

– La Boule Bleue, Waversesteenweg 115, 1050 Brussel.

– Les Retrouvailles (Chez mère Antho), Van Stralenstraat 58, 2060 Antwerpen.

3. Voor wie al lezend wil reizen.

Ebbenhout – Ryszard Kapuscinski

“Tijdens zijn Afrikaanse reizen verzeilde Kapuscinski in staatsgrepen, oorlogen en burgeroorlogen”, vertelt Marie Daulne, Belgische van Congolese afkomst en stichter van de groep Zap Mama. “Hij wordt terecht de chroniqueur van het alledaagse Afrika genoemd.”

Congo – David Van Reybrouck

“Een indrukwekkend overzicht van de geschiedenis van het land”, vertelt Jeroen Marckelbach, drijvende kracht achter Vlaams-Afrikaans huis Kuumba. “Van ruim voor de komst van de ontdekkingsreiziger Stanley tot en met de invloed van China in de laatste tien jaar. Het is bovendien erg mooi geschreven.”

4. Welke plek in België geeft u een beetje het gevoel dat u in Congo bent ?

“De Brusselse wijk Matonge, zonder twijfel”, zegt Jeroen Marckelbach. “De stoffenwinkels, de restaurants, de Afrikaanse kappers, de mensen, alles ademt Congo. Het leven begint pas ’s middags en valt lang na zonsondergang weer stil. De vibe heeft veel weg van die in Matonge in Kinshasa. De sfeer is ontspannen en ongedwongen. De openheid, spontaniteit en het chaotische van de mensen doet veel deugd. Soms hangt er een licht anarchistische sfeer. Er wonen ook veel kunstenaars in de wijk, die de couleur locale nog meer onderstrepen. En rond de Naamse Poort staan er nog heel wat gebouwen die deel uitmaakten van de koloniale instellingen en vanwege hun architectuur iets over het verleden vertellen.”

Voor Marie Daulne is de Congolese sfeer niet gerelateerd aan plaatsen, maar aan een gevoel. “Ik voel me in Congo als ik bij mijn familie ben. Zelfs in putje winter. De lach en de diepmenselijke warmte evenaren de tropische atmosfeer van Congo.”

5. Is dansen een vorm van ontspanning ?

“Congolezen zijn altijd ontspannen”, lacht Mansiabel Bawasa, voorzitter van de Congolese culturele vereniging Bawasa vzw. “Maar dansen, dat zit in de genen. Het is een vorm van zijn. Om te ontspannen drinken Congolezen graag een biertje en kijken ze voetbal om onze ‘broers’ Witsel en Lukaku aan het werk te zien. Koken en een feestmaal bereiden voor familie en vrienden is ook een vorm van rust. Dat doen we heel graag. Om daarna te kunnen dansen natuurlijk !”

6. Wat is voor u een waardevolle Congolese levenswijsheid ?

Marie Daulne : “Deel wat je hebt met anderen. Heb respect voor de ouderen en hun ervaring, en heb respect voor de kennis en overlevering van de mama’s en van de gemeenschap.”

Eugénie Bempunga, juriste, vakbondsafgevaardigde en drijvende kracht achter de Congolese gemeenschap in Antwerpen : “Heb respect voor cultuur en traditie overal ter wereld.”

Yvoire de Rosen : “Streef eenheid en solidariteit na, besef dat het individu verankerd is in een collectief geheel. Dan krijg je een positieve ingesteldheid, waardoor je het leven met zijn moeilijkheden positief en energiek kunt bekijken.”

7. Welke Congolese muziekgroep speelt op het feest voor uw beste vrienden ?

Marie Daulne, zonder twijfel : “Coup Fatal. Deze groep is een ode aan de onverbiddelijke elegantie en levenslust van de Congolezen.” Eugénie gaat op haar beurt voor een goedgevulde avond met groepen als M’Pongo Love, Franco Luambo Makiadi, Tabu Ley Rochereau voor de oudere generatie, en Koffi Olomide, Fally Ipupa en Maître Gims voor de jonge garde.

8. Wat betekent schoonheid voor de Congolese ziel in jou ?

“Schoonheid en rijkdom zitten in het vermogen van mensen om ten volle van het leven te kunnen genieten en gezond te zijn. Zowel fysiek als mentaal”, stelt Marie Daulne. Voor Jeroen draait Congolese schoonheid om de ongedwongen openheid voor mensen en het leven. “Congolezen hebben dat van nature”, zegt hij. “Daar kunnen we iets van leren.”

9. Welk Congolees feest is het belangrijkste van het jaar ?

“Het eindejaarsfeest”, zegt Marie Daulne. “Alle grote Congolese families komen samen voor een groots traditioneel feestmaal bereid door de mama’s van de familie. We kleden ons in de mooie, elegante Congolese klederdracht. De stoffen en kleren brengen we mee van Congo of we gaan winkelen in de Brusselse wijk Matonge. Daar vind je alles wat er nodig is voor een excellent Congolees feest. De vrouwen van de familie gaan er eerst uren naar de kapper om bij te praten en hun haar in de traditionele, feestelijke afrokapsels te laten vlechten. Daarna beginnen ze aan het bereiden van de maaltijd. De decoratie van het feest is bij ons geïnspireerd op wat we oppikken tijdens het grootste etnische mode- en lifestyle-evenement van het jaar : Ethno Tendance.”

De organisator van Ethno Tendance, Yvoire de Rosen, benadrukt dat ook 17 januari voor veel Congolezen een belangrijke feestdag is : “Het is namelijk de herdenkingsdag van de moord op Lumumba, eerste minister van Congo en nationale held, hij is het symbool van strijdvaardigheid en vrijheid.”In Matonge in Brussel zijn er talloze Afrikaanse kruideniers. Voor Congolees bier en Congolese muziek moet je in Le Milieu zijn, Francartstraat 32, 1050 Brussel.

10. Als u naar Congo gaat, wat neemt u dan mee van België en wat brengt u mee terug ?

“Parfums, deodorants, make-up en vooral chocolade”, vertelt Eugénie Bempunga. “Dat schenk ik daar aan mijn vrienden. Wanneer ik terugkom, zit er pondu (ook wel saka saka genoemd, een groentegerecht op basis van maniokbladeren), chikwang (in bananenblad gestoomde cassavewortel) en Congolese kledij in mijn valies.” Marie Daulne neemt dan weer de Congolese pienterheid en levensvreugde mee terug naar België, en ook muziek en wat goud.

EEN CONGOLESE AVOND UIT IN MATONGE EERST… ETEN

Inzia, Vredestraat 37, 1050 Brussel. Typisch Congolese keuken en sfeer. Op vrijdag is er buffet à volonté met rijst, pondu, kip in moambe, vis, vlees en perfect gebakken zoete bananen.

DAN… DRINKEN

La Callebasse, Dublinstraat 10, 1050 Brussel. Op een boogscheut van Inzia, oergezellige bar met Congolees inte- rieur en vibes. Noot : Congolezen drinken bier (Primus, Skol, Nkoyi) !

TEN SLOTTE… DANSEN

Le Tarmac, Waversesteenweg 79, 1050 Brussel. Congolezen houden van dansen, elke dag. In Le Tarmac, vlak bij La Callebasse en Inzia wordt er elke avond gedanst met een liveorkest.

Maman!

Congolezen voelen zich sterk met elkaar verbonden en beschouwen elkaar allemaal als familie. Ze spreken elkaar dan ook aan met de voornaam, voorafgegaan door maman, papa, tantine, tonton, ma fille of mon fils.

MICHELLE OBAMA’S HANDTAS

Vrouwen laten hun traditionele kledij maken bij couturiers. Stof voor jurken, mantels en de traditionele tulband worden gekozen afhankelijk van leeftijd, huidskleur en gelegenheid. Op dit moment is het ‘Michelle Obama-patroon’ nogal in trek, een kleurige stof met een afbeelding van de favoriete handtas van de Amerikaanse first lady.

LUBUMARTS

Een website met een mooi overzicht van hedendaagse Congolese kunst uit Lubumbashi : lubumarts.africamuseum.be

Congo opsnuiven

Dat doe je in Kuumba (kuumba.be), het Vlaams-Afrikaans Huis in Matonge. De Congolese gemeenschap is er kind aan huis. Je vindt er een café en eettent en ze organiseren workshops, concerten, reizen en andere culturele evenementen.

MODE À LA CONGOLAISE

Ethno Tendance Fashion Weekend Brussels (ETFWB) is een uniek internationaal evenement rond etnisch geïnspireerde mode, lifestyle en beauty. Op 28, 29, 30 oktober 2016, www.facebook.com/EthnoTendanceFashionWeekendBrussels2013/

Tekst Tine Maenhout

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content